فوتبال تک قطبی

حمید استیلی در بازی با آمریکا نخستین گل را زد وآن موقع هیچ کس نمی دانست که او ۹ سال بعد در کادر فنی پرسپولیس دستیار یکی از اعضای کادر فنی تیم ملی آمریکا می شود

ورزشگاه ۷۸ هزار نفری ملی سئول در کره جنوبی مملو از تماشاگر است. اگر کسی تا به حال به این ورزشگاه نیامده باشد با حضور در زمین نخستین کاری که می کند گوشش را می گیرد. کره ای ها آنقدر سرو صدا می کنند که انگار ۷۸۰هزار تماشاگر در این ورزشگاه حضور دارند. پائیز ۱۳۸۴ است و صعود ایران به جام جهانی مسجل شده است. دو قدرت فوتبال آسیا برای آمادگی هر چه بیشتر این بازی دوستانه را انجام می دهند اما تماشاگران کره جنوبی آنچنان پر شور تیمشان را تشویق می کنند که انگار فینال جام جهانی است. ایران این بازی را با دو گل واگذار کرد اما نکته ای که برای ایرانی ها جالب بود حضور یک ایرانی روی نیمکت تیم ملی کره جنوبی بود.

مهندس قطبی در سال ۱۳۶۰ به عنوان دانشجوی مهندسی برق وارد دانشگاه ucla آمریکا شد اما این کاکوی ایرانی در آمریکا فقط راه کتابخانه دانشگاه را بلد نبود بلکه زمین فوتبال را هم به خوبی می شناخت. او۴ سال بعد یعنی در ۲۱ سالگی به عنوان سرمربی تیم دانشگاه خود انتخاب شد.

تا اینجای کار هم مشکلی وجود ندارد اما جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه را به یاد بیاورید که تیم ملی کشورمان با تیم ملی آمریکا همگروه شد و دو تیم سیاسی ترین بازی آن دوره جام جهانی را انجام دادند. افشین قطبی در این سال ۳۵ ساله بود اما به عنوان مشاور فنی تیم ملی آمریکا در کادر فنی حضور داشت. مشاور فنی تیم ملی آمریکا یک ایرانی با شناسنامه آمریکایی بود. قطبی دوست داشت کدام تیم ببرد خودش می گوید: «شدیداً احساساتی بودم. من به کشورم و مردمم عشق می ورزم ... در قلبم همیشه ایرانیم؛ فارغ از اینکه در کجا زندگی می کنم. به عنوان یک مربی حرفه ای، آن روز روی نیمکت مخالف بودم به صورت تئوری به من یاد داده بودند که یک مربی بین المللی با چنین روزهایی مواجه می شود؛ اما من به صورت عملی با این مسئله برخورد می کردم که با داشته هایم قابل مقایسه نبود.»

در این بازی وقتی حمید استیلی گل اول ایران را به ثمر رساند: « نمی دانستم از جا بپرم و شادی کنم یا به عنوان مربی که تیمش گل خورده، از ناراحتی گریه کنم. آن روز ملت ایران به بازیکنان تیمشان قوت قلبی دادند که شبیه آن کمتر پیدا می شود.»

حمید استیلی در بازی با آمریکا نخستین گل را زد وآن موقع هیچ کس نمی دانست که او ۹ سال بعد در کادر فنی پرسپولیس دستیار یکی از اعضای کادر فنی تیم ملی آمریکا می شود.البته اگر بخواهیم بازگشت قطبی به میهن پس از ۳۰ سال را مرور کنیم باید به آبان ۱۳۸۵ برگردیم چرا که آن روز تلاش برای ورود او به دلیل ناهمخوانی اسناد ناکام ماند. او شناسنامه ایرانی ندارد اما تابعیت ایرانیش را ابطال نکرده و نه به عنوان یک آمریکایی بلکه به عنوان یک ایرانی خواستار ورود به کشور بود: «از مدتی پیش برای گرفتن روادید از طریق فدراسیون کره اقدام کرده بودیم؛ اما روادیدم صادر نشد. بسیار دوست داشتم به کشورم بازگردم؛ اما این اتفاق رخ نداد. از این بابت بسیار متأسفم.»

محمد رضا آصفی معاون پارلمانی و کنسولی وزارت امور خارجه آن زمان و سفیر فعلی در این باره می گوید: «قطبی دارای گذرنامه آمریکایی بوده و ترک تابعیت ایران نیز نکرده است. او شناسنامه ایرانی ندارد و به عنوان یک ایرانی خواهان ورود به ایران با گذرنامه آمریکایی است.»

پیش از اعزام تیم فوتبال کره به تهران، از سوی سفارت ایران در سئول جلساتی با قطبی برگزار شد و در نهایت قطبی توانست شناسنامه ایرانی اش را به وسیله پست سریع بین المللی آماده ارسال کنداما دیگر دیر شده بود و داور سوت بازی را زده بود.

* بازگشت واقعی

با وجود این که قطبی نتوانست به ایران بیاید اما او موفق شد در جام ملت های امسال به گونه ای انتقام بگیرد.

پیم وربیک سرمربی تیم ملی کره جنوبی روز قبل از بازی با ایران در مرحله یک چهارم نهایی گفت: «ایران را با کمک قطبی آنالیز کرده ام و اطلاعاتی که او دارد، برای تحلیل ایران خیلی کمکمان کرده است.»

تیم ملی کره جنوبی در این دیدار موفق شد در ضربات پنالتی ایران را شکست دهد تا قطبی به عنوان یکی از اعضای کادر فنی کره ای ها برای دومین بار ایران را شکست داده باشد.

بازگشت قطبی به ایران فقط یک ماه پس از این بازی روی داد اما آن هم داستان مخصوص خود را دارد. قرارداد قطبی بارها امضا شد و بارها لغو شد. حتی در آن زمان خبری منتشر شد که خود افشین قطبی در نامه ای به سران باشگاه خواستار لغو قرارداد شده بود اما سرانجام پس از ۳۰ سال این کار انجام شد.

قطبی از سوی هواداران پرسپولیس و مسئولان باشگاه مورد استقبال قرار گرفت و جشنواره گل و اشک شوق در فرودگاه به راه افتاد. او پس از سالها در آغوش مادر قرار گرفت و در نخستین اظهارات دست و پا شکسته فارسی صحبت کرد تا همه بگویند: «آخی! فارسی هم نمی تونه حرف بزنه.»شخصیت جالب و پررمز و رازی که از همان ابتدا دستمایه مطبوعات ورزشی شد:

«اول مثل کلاغ حرف می زدم حالا طوطی شده ام و قول می دهم بزودی مثل بلبل فارسی حرف بزنم.» او با همین حرف ها، در بین فوتبالدوستان محبوب شد و تلاش خود را برای روان کردن فارسی حرف زدنش بیشتر کرد. می گویند راننده شخصی قطبی در روان کردن فارسی حرف زدن او نقش مهمی را ایفا کرده اما این مسئله موجب نشد که از مشکلات احتمالی دور بماند. مثلاً یک روز که می خواست به یکی از مسئولان باشگاه بگوید «اشتباه کرده ای» گفت: «غلط کرده ای».

* عاشق بازی پروین

قطبی قبل از این که ایران را ترک کند عاشق بازی های پروین و حجازی بود و حالا خود محبوب همان شخصیت هاست. حضور پروین در پرسپولیس موجب می شد که هواداران بسیاری در تمرینات حضور پیدا کنند. البته افشین قطبی از عدم حضور تماشاگران در تمرینات خوشحال است چرا که اعتقاد دارد سر و صدای بسیار در تمرین تأثیر منفی می گذارد. یک روز تعداد بسیار زیادی از دانش آموزان به وسیله دو دستگاه اتوبوس به محل تمرین این تیم آمد. تشویق بازیکنان و قطبی از سوی آنها موجب شده که صدای قطبی به بازیکنان نرسد تا آقای مهندس با عصبانیت از ناهماهنگی به وجود آمده به مسئولان تیم شکایت کند. آقای مربی فقط شکایت نکرد بلکه ساعت تمرین پرسپولیسی ها را به ۱۰ صبح تغییر داد تا دانش آموزان هم در آن ساعت به درس و مدرسه بپردازند.

پیش از ورود قطبی به تیم پرسپولیس در بین هواداران لقبهایی مثل پا طلایی یا سر طلایی مرسوم بود و البته لقب سلطان پس از قهرمانی پرسپولیس در نخستین دوره لیگ به علی پروین رسید. از طرفی هواداران تیم رقیب همیشگی پرسپولیس یعنی استقلال هم دنبال سلطانی برای خود بودند که امیر قلعه نویی را برای این منظور انتخاب کردند و از آنجایی که «دو سلطان در یک فوتبال نگنجد» لقب ژنرال را تقدیم او کردند. او باهمین لقب استقلال را قهرمان کرد و سرمربی تیم ملی شد.

سومین کسی که لقبهای این چنینی را از آن خود کرد علی دایی بود. او از زمان حضور در صباباتری و ایجاد اختلاف با هواداران پرسپولیس و کادر فنی این تیم هواداران مخصوص خود را پیدا کرد. هواداران علی دایی این بار برای او لقب «شهریار» را انتخاب کردند و پس از ژنرال حالا شهریار که هم معنی سلطان است سر مربی تیم ملی ایران شده است اماپس از انجام بازی های خوب پرسپولیس با افشین قطبی هواداران این تیم بیکار ننشستند و لقب در خور توجهی به این مربی جوان دادند. برای این منظور لقبی را در نظر گرفتند که بیانگر حاکمیت بر امپراتوری گسترده فوتبال ایران باشد یعنی «امپراتور» پرسپولیس با امپراتور قطبی (که از این لقب بدش نمی آید) در نخستین ناکامی خود از مسابقات جام حذفی حذف شد و در لیگ برتر به تیمهای پگاه، سپاهان و راه آهن باخت.

وقتی با حکم فیفا ۶ امتیاز از پرسپولیس کسر شد خیلی ها فکر کردند دوران امپراتوری قطبی تمام شد و دوران نزول سرخ ها آغاز شده است اما پرسپولیس با امپراتور همچنان با کسر ۶ امتیاز به حکم فیفا در صدر جدول به سر می برد.

هواداران پرسپولیس با توجه به از دست رفتن جام حذفی انتظار دارند که قهرمانی لیگ برتر را پس از ۶سال از آن خود کنند.

محسن جندقی