دهه عدالت، دهه تحول و پیشرفت ‏

بر اساس "ادبیات انقلاب" مسیر تکاملی انقلاب اسلامی دارای پنج مرحله
۱) انقلاب اسلامی
۲) نظام اسلامی
۳) دولت اسلامی
۴) کشور اسلامی
۵) تمدن بین الملل اسلامی است.
بر اساس این تحلیل …

بر اساس "ادبیات انقلاب" مسیر تکاملی انقلاب اسلامی دارای پنج مرحله

۱) انقلاب اسلامی

۲) نظام اسلامی

۳) دولت اسلامی

۴) کشور اسلامی

۵) تمدن بین الملل اسلامی است.

بر اساس این تحلیل فلسفه تاریخی، ملت ایران در مرحله تکاملی دولت اسلامی قرار دارد. به عبارت دیگر در اوایل دهه هشتاد شمسی، ادبیات انقلاب در توصیف آینده پیش روی انقلاب اسلامی از اصطلاح "دولت اسلامی" استفاده نموده است.

با طرح اصطلاح "دولت اسلامی" و به دنبال تبیین تفصیلی شاخصهای دولت اسلامی، ضرورت تولید الگوی تأمین کننده شاخص های دولت اسلامی در ادبیات انقلاب مطرح شده است. بر اساس ادبیات انقلاب؛ تحقق شاخص های دولت اسلامی بدون دستیابی به الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت امکان ندارد.‏

با توجه به این تحلیل اگر به بررسی سیر تکاملی تاریخ انقلاب اسلامی بپردازیم به تفهیم بهتر این مطاب کمک شایانی می‌نماید.

در دهه اول بعد از انقلاب که، دهه جنگ و دفاع بود، تمام توان اجرایی و علمی کشور را معطوف خود کرد و هیچ فرصتی برای طراحی الگوی مطلوب به وجود نیامد.‏

در دهه دوم که دوران بازسازی آثار جنگ و مسائل بعد آن بود، دولت تمام مشغولیت خود را در رفع سریع مشکلات مردم گذاشت و در این راستا به علت کمبود ادبیات تخصصی اقتصاد اسلامی بومی و با توجه به ضرورت و فوریت ترمیم و بازسازی کشور، از الگو های رایج اقتصادی بهره جستند. که البته آثار و تبعاتی نیز برای جامعه اسلامی بر جای گذاشت.‏

لذا در دو دهه اول با توجه به فراز و نشیب های اقتصادی بسیار، علی رغم دغدغه مندی مسئولین و نخبگان، هیچ‌گاه فرصت کافی برای کالبد شکافی مدل های اجرایی جامعه در راستای معیارهای اسلامی- ایرانی پیش نیامد.‏

در دهه سوم نخبگان علمی-اجرایی در زمینه اقتصاد کشور به ضرورت تولید و تبیین مفاهیم اسلامی- اقتصادی با رویکرد اختصاصی جامعه ایرانی بیش از پیش پی بردند. لذا حلقه های ارتباطی در زمینه علم اقتصاد اسلامی در درون نخبگان ایرانی شکل گرفت و به تبادل دستاوردهای علمی-اقتصادی با سایر جوامع اسلامی پرداخت. تشکیل مفهوم و مبانی الگوی پیشرفت اسلامی-ایرانی و آمادگی فرهنگی- اجتماعی در زمینه اقتصادی که در اقتصاد به عنوان توسعه مفهوم سرمایه های اجتماعی۱ از آن یاد می شود که رویکرد های اصلاح الگوی مصرف، همت و کار مضاعف و... برای انجام جراحی اقتصاد ایران و تغییر فضای فکری-عقیدتی در اقتصاد ایجاد شد.‏

اکنون که در ابتدای دهه چهارم انقلاب اسلامی هستیم، مقام معظم رهبری با نامگذاری این دهه به‌نام "دهه پیشرفت و عدالت" و پیام ایشان به همه آحاد ملت؛ "الگوی پیشرفت را طراحی کنید، چون این دهه، دهه پیشرفت و عدالت است۲". نویدی بر ورود ملت ایران در مرحله تاریخی الگوی پیشرفت اسلامی است.‏

همچنین عنوان " جهاد اقتصادی" برای اولین سال شروع این دهه، تأکیدی برای اثر گذاری بیشتر این حرکت است. یعنی حرکت به سوی این الگو می‌تواند یکی از اهداف جهاد اقتصادی باشد، چرا که هرچه بیشتر به این الگو نزدیک شویم، بهتر می‌توانیم پرسش‌های پاسخ داده نشده در سطح جامعه و نظام را حل کنیم. با توجه به شرایط اقتصادی ایران، شاید بتوان این دهه را دهه"جنگ تحمیلی اقتصادی" نامید.‏ بدیهی است که مسائل اقتصادی، با توجه به علم بومی شناخته و حل می شوند و با تأکید به الگوی پیشرفت مسائل و مشکلات اولویت می یابند و همه اینها در شناسایی، عملیات و پیروزی در جهاد اقتصادی شریکند. به هر روی ظرفیت یا تهدیدی وجود دارد که جهاد اقتصادی شاه کلیدی برای حل آنها است. ‏ از حیث نظری نیز فرصتی فراهم است تا ادبیات انقلاب اسلامی را در چارچوب اقتصادی احیا کنیم و از این فرصت برای نقد بیش از پیش علم اقتصاد، بومی کردن علم اقتصاد و البته اصلاح الگوی پیشرفت استفاده کنیم و افقی را پیش روی نظام اقتصاد کشور قرار دهیم. از ارزیابی های شتابزده و غیر عمیق خود و از مصادره شدن این پیام های استراتژیک توسط احزاب، سیاسیون و افراد جلوگیری کنیم. لذا باید در ایجاد هر چه بهتر مفاهیم اقتصاد اسلامی و طراحی الگوی اقتصاد اسلامی در راستای الگوی پیشرفت اسلامی-ایرانی کوشا باشیم.‏

سید رضا علوی

پی‌نوشتها:

۱) Social captal

۲) آیت الله خامنه ای ۱۳۸۸/۶/۱۸