ابوالحسن نجفی

مترجم بیش از ۱۵جلد كتاب ادبی و هنری, برخی از آنها عبارتند از شیطان و خدا ژان پل سارتر , گوشه نشینان آلتونا ژان پل سارتر , شنبه و یكشنبه در كنار دریا روبرمرل , كالیگولا آلبركامو , عیش و نیستی تیری مونیه , شازده كوچولو اگزوپری , خانواده تیبو روژه مارتن دوگار , نژاد و تاریخ لكودلوی استروس , ضدخاطرات آندره مالرو و

ابوالحسن نجفی، زبان شناس، مترجم و منتقد ادبی، متولد اصفهان ۱۳۰۸

اخذ مدرك لیسانس زبانهای خارجی از دانشكده ادبیات دانشسرای عالی

اخذ مدرك كارشناسی ارشد زبان شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه

عضو دائم فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی

برخی از آثار تألیفی او عبارتند از: غلط ننویسیم، مبانی زبان شناسی و كاربرد آن در زبان فارسی، فرهنگ فارسی عامیانه، وزن شعر فارسی و...

مترجم بیش از ۱۵جلد كتاب ادبی و هنری، برخی از آنها عبارتند از: شیطان و خدا (ژان پل سارتر)، گوشه نشینان آلتونا (ژان پل سارتر)، شنبه و یكشنبه در كنار دریا (روبرمرل)، كالیگولا (آلبركامو)، عیش و نیستی (تیری مونیه)، شازده كوچولو (اگزوپری)، خانواده تیبو (روژه مارتن دوگار)، نژاد و تاریخ (لكودلوی استروس)، ضدخاطرات (آندره مالرو) و... از وی بیش از صدها نقد ادبی در مجلات و روزنامه های گوناگون به چاپ رسیده است. در میان مترجمان پرآوازه ای كه در عالم ادبیات و فرهنگ ایران آثار نویسندگان بزرگ و فلاسفه مشهور را به زبان سلیس و روان فارسی برگردانده اند، ابوالحسن نجفی، چیز دیگری است. زبان شناسی توانمند و مترجمی قهار. گرچه ترجمه در ایران دارای قرین سابقه تاریخی است، با این همه معدود بوده اند مترجمانی كه چون «حبیب اصفهانی» توانایی برگردان آثار ادبی و فلسفی غربی را به نثری شیرین و بیانی شیوا داشته باشند و ابوالحسن نجفی چون مرحوم قاضی و... نادره دری است نایاب. البته از زمان ارتباط فرهنگ ایران با شرق و غرب و ترویج تبادلات فرهنگی و علمی با آنها آغاز شده است. اما اگر بعد از زمان مشروطه و اوایل قرن فعلی به دگرگونیها و تحولات ادبی نظری بیفكنیم، پی خواهیم برد كه ارتباط وسیع ایران و اروپا، اعزام محصلان به خارج از كشور - بیشتر فرانسه - رواج صنعت چاپ، انتشار روزنامه و دیگر عوامل چه تأثیر شگرفی بر تبادل اندیشه ها، فرهنگ و ادبیات ایران داشتند. شاید با صراحت بتوان گفت كه ترجمه و انتشار آثار ادبیات جهانی بود كه به نحو بسزایی در ادبیات معاصر ایران نفوذ كرد و اكثر مترجمان از زبان فرانسه ترجمه می كردند و عمده ترجمه از شاهكارهای ادبی جهان بود، هرچند كه بسیاری ازترجمه های ضعیف و نارسا، بدون پایبندی به اصالت و امانت و یا اصول مورد توجه در مبحث ترجمه، ازطرف مترجمان نسل اول منتشر می شد. اما با ظهور و وجود مترجمان بزرگ و صاحب سبك مانند ابوالحسن نجفی و دیگران علاقه مردم و اهل كتاب به سمت ادبیات و اندیشه خارجی بیشتر شد. ابوالحسن نجفی اولین كتابی كه بطور رسمی به دست ترجمه سپرده است «شیطان و خدا» ژان پل سارتر است. نمایشنامه ای عمیقاً فلسفی كه علاوه بر چیره دستی مترجم در احوال ترجمه، درك و شناخت عمیق او از مسائل و دغدغه های فلسفی انسان را نیز به نمایش می گذارد. این كتاب در سال ۱۳۴۵ چاپ شد و لااقل تا سال ۱۳۵۷ چهار بار تمام تجدید چاپ شد. نجفی پس از آن ترجمه كتاب دیگری از سارتر را به دست گرفت كه آن هم در سال ۱۳۴۵ توسط نشر نیل به بازار نشر روان گشت و مهارت و استادی جوان را نشان می داد. این كتاب و سایر كتابهایی كه سالها بعد نجفی از ژان پل سارتر ترجمه كرد نشان دهنده علاقه و دقت نجفی نسبت به فیلسوف محبوب آن سالهای ایران است. بطوری كه پس از آن نجفی كتابهای دیگری از همین نویسنده ازجمله «ادبیات چیست؟» درباره نمایش و در نهایت زندگی خود ژان پل سارتر به چشم می خورد. سخن گفتن درباره ابوالحسن نجفی كه مترجم و منتقد و زبانشناسی فرهنگ نگار نیز هست را شاید بتوان از ۳دیدگاه بررسی كرد. ترجمه، نقد و زبان شناسی. در باب ترجمه ادبی باید نوشت در میان مترجمان معاصر ایران، ابوالحسن نجفی، جزو مترجمین نسل دوم ایران در این دوره محسوب می شود كه اغلب او را قافله سالار ترجمه ادبی می نامند كه از جایگاه ویژه ای برخوردار است و شاید همان تحصیلات آكادمیك بود كه او را در بین مترجمان نسل دوم بیشتر شاخص سازد. نجفی كه متولد سال ۱۳۰۸ هجری شمسی و اهل اصفهان است، زبان آموخته غرب و دانشجوی سوربن بود كه مدرك كارشناسی ارشدش را از همین دانشگاه و در رشته زبان شناسی اخذ كرد و گرچه دوره لیسانسش را در دانشكده ادبیات دانشسرای عالی تهران و در رشته زبانهای خارجی گذرانده بود اما تحصیل در سوربن كمك شایانی به او برای درك صحیح اصول مورد نیاز برای ترجمه یك اثر ادبی كرد. در همین سالها است كه نجفی با تكیه بر نگرش حفظ زبان فارسی، ترجمه ها و نوشته هایش را منتشر كرد و تاكنون نیز دراین اندیشه هم باقی مانده است و در این اواخر با انتشار «فرهنگ فارسی عامیانه» به مخاطبانش ابلاغ كرد كه هنوز روند تكاملی و دانش آموختگی اش را می پیماید. اندیشه نجفی، شاید از زمانی كه در دانشگاه تهران تحصیل می كرد، نضج گرفت و با توجه به رویدادهای مهم سیاسی و اجتماعی و فعالیتهای فكری آن دوران و تحصیل در دانشگاهی غنی و مستمرساز، راه تحول و تطور را در پیش گرفت.

به همین دلیل هم هست كه ترجمه های به جامانده از نجفی اغلب از نویسندگانی است كه در دوره خود و همچنان از سرآمدان روزگار ادب و هنر و فرهنگ محسوب می شوند. در میان آثار ترجمه شده او نامهای وزینی چون ژان پل سارتر، كلودلوی استروس، روژه مارتن دوكار، ژیل پرو، آرتور آدامف، رومن كاری و... دیده می شود.

---