نگاهی گذرا به تاریخ تربیت بدنی

تربیت بدنی دوران باستان سه دوره بود در دوران اولیه انسان بدون لباس بود و برای حفاظت از غار استفاده می نمود همچنین از غارها برای محافظت از بادها , گرما و باران استفاده می کرددند

● هدفهای تربیت بدنی در دوران باستان

تربیت بدنی دوران باستان سه دوره بود در دوران اولیه انسان بدون لباس بود و برای حفاظت از غار استفاده می نمود همچنین از غارها برای محافظت از بادها ، گرما و باران استفاده می کرددند. استفاده ار آتش ،ساختن ابزار و تیر از سنگ و استفا ده از سنگ چخماق و بعد ساختن کوزه و ابزار و تیر و کمان برای شکار و جنگ و محافظت از خود .

▪ اهداف تربیت بدنی در دوران باستان :

۱) تکامل و توسعه استعدادهای جسمانی

۲) ایجاد گرروههای همکاری قوی

۳) ایجاد سرگرمی

برای بررسی تربیت بدنی در تمام کشور ها به سه مورد زیر توجه می کنیم

۱) هدف تعلیم و تربیت

۲) هدف تربیت بدنی

۳) شیوه انجام فعالیت

▪ تربیت بدنی در مصر :

در دوران مصر باستان فراگیری خواندن و نوشتن و تعلیم و تربیت مخصوص قشر خاص نجیب زاده گان بود اکثر افراد به خاطر شغلشون به تمرینات می پررداختند مانند نظامیان ، کشاورزان ،آهنگران و تربیت بدنی به لحاظ سلامتی کمتر مورد توجه قرار می گرفت در این دوره تعلیم و تربیت به مانند انسانهای اولیه بود ورزشهای شنا ، شطرنج ، ژیمناستیک ، بالا کشیدن وزنه و مبارزه با نیزه ، بازی با توپ و تور وجود داشت .

▪ تربیت بدنی در بین النهرین :

تربیت بدنی در این دوران بصورت عملی بود و کارهای انجام می گرفت که در زندگی کار برد داشت چون در آن زمان بابل یک شهر تجار ی بود مردم این شهر به زبانهای مختلف آشنا بودند .

بابلیها ،آشوریها در این حکومتها کودکان بیشتر مورد اموزش قرار می گرفتند آشوریها به مهارتهای رزمی اهمیت می دادند و تربیت بدنی این دو نیز به مانند انسانهای اولیه بود تمرینات بدنی بیشتر به صورت سرگرمی بود و به شکار می رفتند و برای جنگ آماده می شدند .

▪ تربیت بدنی در چین باستان :

در چین باستان بوجود آوردن شرایطی بود که افراد بتوانند به خوبی انجام وظیفه نمایند و در آینده مشاغل دولتی دریافت کنند و از عهده و ظلایفی که بر عهده آنان گذاشته می شود بر آیند سالهای موفق پینیها در زمان پادشاهی به نام چاردیناستی بود او گفته بود که (( هدف تعلیم وتربیت پرورش بدن و روح بود چینیهای باستان معمولان سوار کار ی و تیر اندازی را بیشتر ترجیح می دادند . چین در زمان قدیم فوتبال هم داشت .بوکس چینی های باستان مشهور بود و از دستکش استفاده نمی کردند و از فرماندهانشان که از معروفترین انها (( هند سینگ )) بود علم جنگ را می آموختند و قبل از چین در مصروجود داشت که مصریان علم جنگ را با استفاده از بازی شطرنج اموزش می دادند .

▪ تربیت بدنی در هندوستان :

هندوها به امور دینی بیشتر اهمیت می دادند و قدرت بدنی از اهمیت چندانی برخوردار نبود ۵ فرقه در هندوستان وجود داشت برهمنهایا (روحانیون ) ،شاتلیاز ها (جنگجویان ) وایسیاس (دهقانها ) توسیاهیگری یا مشاغل دولتی و سودراسها یا گارگران .

و زمانی که هر کدام از اینها سر کار می آمدند به روش خود حکومت می کردند برای مثال شاتلیازها به جنگجوی و آموزش نظامی اهمیت می دادند در هند دردوران مسیحیان به امور جسمانی بیشتر اهمیت می دادند و حتی مدرک فنی هم کسب می نمودند .

● تربیت بدنی و ورزش در اسلام

اسلام عنایت خاص به جسم دارد .

پیامبر اکرم (ص ) می فرماید : تندرستس با ارزشترین نعمتها است و برای پرورش تن و نیرومند سازی می فرماید : مومن نیرومند بهتر و محبوبتر از مومن ناتوان است و برای جلب توجه مسلمانان بدن را شخصیتی مستقل و صاحب حق قرار داده و فرموده : بدن تو حقی دارد که باید ادا کنی .

پرورش بدن به منظور حفظ تندرستی و نیرومند ساختن جشم از ضروریات اسلام شمرده شده است .

تضعیف جسم در روشهای غیر اسلامی همان روشهای هندی در اسلام پذیرفته نیست همچنین داشتن جسم سالم هم تنها شرط و زمینه است نه هدف و غایت .

اسلام تن و روان نیرومند را وسیله ای سودمند برای رسیدن به هدف نهایی که همان جلب رضایت خداست می داند .

هر فعالیتی که جسم و جان ادمی را با نشاط و نیرومند سازد از نظر اسلام مورد تایید و پذیرفتنی می باشد .

اسلام ورزش و فعالیتهای جسمانی مجاز را به دو دسته تقسیم می نماید :

- بازیها و فعالیتهای گروهی نوجوانان و کودکان

- فعالیتهای رزمی به منظور کسب مهارتهای جنگی و نظامی

کسب مهارتهای جنگی برای شرکت در جهاد را نیز از ضروریات می داند و باوجود اینکه هرگونه شرط بندی در اسلام حرام است شرط بندی در اسب سواری و تیراندازی حلال است .

ورزش شنا نیز به سبب نقشی که در نجات افراد دارد از نظر پیامبر مهم شمرده شده است و از توصیه های ایشان می باشد و آن را بهترین سر گرمی می شمارند و می فرمایند به فرزندان خود شنا و تیر اندازی بیاموزید .

بهداشت و حفظ سلامت جسم و جان مسلمانان در اسلام بسیار اهمیت دارد

پیامبر اکرم (ص) می فرماید :

تفریح کنید و بازی کنید زیرا دوست ندارم که در دین شما خشونتی دیده شود .

سرزمین عربستان انسان را سخت جان و جنگجو می پروراند و این جنگجویی با عصبیت جاهلی و روح ناسیونالیستی همراه گشته بود و ریشه بیشتر ونریزیها نیز این چنین بود .

تربیت بدنی دوران باستان سه دوره بود در دوران اولیه انسان بدون لباس بود و برای حفاظت از غار استفاده می نمود همچنین از غارها برای محافظت از بادها ، گرما و باران استفاده می کرددند.صحرا نشینان می گفتند : ((خون را جز خون نمیوید ))

ورزش و تربیت بدنی در عربستان به صورت پهلولنی و رزمی و درجنگها به صورت تن به تن و گاه مسابقات شتر سواری ،اسب سواری ،تیر اندازی ، نیزه پرانی و شکار و وزنه برداری مطرح بود .

و نقس حضرت علی (ع) و امام حسن و حسین که در نزد پیامبر کشتی می گرفتند بسیار چشمگیر بوده است و احادیث و روایات بسیاری در باب سبق و رمایه آمده است که دلیل بر اهمیت و ارزش تربیت بدنی در اسلام می باشد .

به دلیل آب و هوای گرم و خشک عربستان شتر سواری از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و حضر محمد (ص) نیز شتران بسیاری داشت که نام یکی از آنها جدعا بود .

اسب سواری در زمان حضرت محمد (ص) در سا ا پنجم هجری مسابقه ای بر گزار شد در مدینه که عبدالله ابن عمر در آن به مقامی رسید و میدان سوار کاری مسلمین در صدر اسلام حلبه نام داشت که در زمان بنی امیه و بنی عباس نیز این سنت سوارکار حفظ شود و رصا فه دمشق را که یکی از میدانهای اسب دوانی بود ساختند و در آن زمان در میدان اسب سواری نی بلندی را به نام السبق در زمین فرو می بردند و هرکه زودتر آن را بر می داشت اول می شد .

شمشیر زنی نیز اهمیت داشت و مسلمین شمشیر های خود را از کشورهای مانند یمن ، هند ، شام ،و خراسان وارد می کردنند و به آنها عتیق می گفتند .

یکی از معروفترین شمشیر ها در دوران اسلام شمشیر ذولفقار حضرت علی (ع) بود که دارای ۱۸ دندانه بود و حضرت با آن شمشیر در جنگها افراد بسیاری از دشمن از جمله طلحه ابن عثمان ر ا به جهنم فرستاد .

تیراندازی را مسلمین بسیار نیکو می دانستند و در ان مهارت بسیاری داشتند و یکی از موجبات غلبه مسلمین بر رومیان داشتن مهارت بالای تیر اندازی بود

حضرت محمد (ص) می فرماید : تیر اندازی بیاموزید و سوار کاری اما من بیشتر دوست دارم تیر انداز باشید تا سوار کار . و همچنین می فرماید نیرو در تیر اندازی است .

کشتی نیز در دوران اسلام ب دلیل تن به تن بودن مبارزات و هل من مبارز طلبیدن از اهمیت زیادی برخوردار بود و امام علی (ع) عمر بن عبدود را بالا برد و بر زمین کوفت و بر روی سینه اش نشستند .

نیزه اندازی نیز در این دوران با اهمیت بود .

شنا یکی از ورزشهای پراهمیت در اسلا م بود

دو نیز و مسابقه دویدن حضرت محمد (ص) با عایشه نیز گواه بر این موضوع می باشد که در دور اول عایشه لاغر و چابک بود و توانست از پیامبر ببرد ولی در دور بعد که بعد گذشت چندی انجام شد چون عایشه چاق و فربه شده بود به پیامبر باخت .

● تربیت بدنی در ایران باستان

اقوام هم نژاد به دو گروه تقسیم شدند عده ای به هندوستان رفتند و گروهی دیگر که خود را آریا یا ابریا (بمعنی دوست باوفا )می نامیدند در سرزمینی در اسیای غربی واقع بود و ایران کنونی و افغانستان و ترکمنستان و قفقازیه راشامل می شد سکنی گزیدندو انجا را ایران به معنی مکان اریائیان خواندند .

بهترین هدفهای اموزشی ایرانیان تربیت خدمتگذارانی لایق و شایسته برای کشور خلاصه می شود.

اهداف آموزشی ایران باستان به پنج دسته تقسیم می شود :

۱) هدف دینی و اخلاقی

۲) هدف بهداشت و تندرستی

۳) هدف جنگی

۴) هدف اقتصادی

۵) هدف سیاسی

▪ دولت ماد : در قرن هفتم قبل از میلاد دولت ماد تشکیل شد در این عهد پرورش اسب و استفاده از ان مورد توجه بود ودر زمان هوخشتر مادی قشونی بوجود امد که پیاده نظام ان مسلح به تیر و کمان و شمشیر بود و سواره نظام تیر اندازان ماهری بودند که از کودکی اسب سواری،تیراندازی و قیاچ زدن عادت کرده بودند .

▪ پارسیان (هخامنشیان ): در این عهد تقویت قوای جسمانی و پرداختن به ورزش رونق داشت .گزنفون می گوید : در هر شهر پارس محلی بنام الونزا که میدان تعلیم فنون جنگی و ورزشها است وجود داشت و از چهر قسمت تشکیل شده بود که در رده های سنی مختلف به ورزش می پرداختند .هردوت می گوید : ایرانیان به فرزندان خود سه چیز را می اموزند

۱) اسب سواری

۲) تیراندازی

۳) راستگویی

ورزشها در دوران هخامنشیان :

۱) عدت به زود خیزی

۲) شنا

۳) اسب سواری

۴) چوگان بازی در زمان هخامنشیان زمینی برای سوار کاری بود که به آن چرتا می گفتند

۵) زوبین

۶) تیر اندازی

۷) قیقاج زدن

۸) نبردها (مسابقات)در این عصر ورزشهایی مانند کشتی ، ارابه رانی ،کوهنوردی و مشت زنی را نام برد .

▪ پارتها یا اشکانیان : کلمه پهلوانان از پرتو که همان پارتی و اشکانی می باشد گرفته شده است ورزشها ی متداول این دوره عبارت بودند از راهپیمایی ،دویدن ،شمشیر زنی ،نیزه اندازی ،تیر اندازی و ارابه رانی .

▪ ساسانیان : فنون کشتی در این دوره گسترش یافت و در زبان پهلوی گتیک می کفتند (کمربند مقدس)در این دوره سواره نظام از اهمیت بیشتری برخوردار بود وفیل رانی نیز اهمیت ÷یدا کرده بود در دوره ساسانی بود که شطرنج از هندوستان به ایران آمد .

پادشاه مغول مشت زنی و کشتی دوست داشت زورخانه در زمان مغول بوجود آمد

تیمور دوستدار شطرنج بود و اسم پسرش را شاهرخ گذاشته بود .

● تربیت بدنی در ایران بعد از اسلام

در ایران تربیت بدنی و ورزش در سه جمعیت فتحیان ،عیاران و شطاران مشاهده می شود

▪ فتحیان : جوانمردی و مردانگی و توسعه اسلام هدفشان بود در قران در سه مورد یادی از جوانمردی شده است یکی درمورد حضرت ابراهیم (ع) و دومی در مورد یوسف (ع) و سومی در مورد اصحاب کهف .

گفته می شود که چون نادر شاه با تبر حمله می کرد به همین دلیل تبر خان می گفتند و به نظر او مرد باید ورزش ،شکار وهنرو ادب داشته باشد امام علی (ع) نمونه و سمبل فتحیان بشمار می روند.

محمد پورپناهی کل تپه