نت هایی که تسکین می دهند

كیفیت آرام بخشی موسیقی از دیرباز شناخته شده است موسیقی موجب كاهش تعداد ضربان های قلب و عمیق شدن تنفس می شود و اثرات مثبت بر روی اضطراب و تسكین درد دارد

پژوهش‌های جدید، بیش از پیش برتاثیر مثبت موسیقی در درمان بیماری‌ها تاکید دارند

● موسیقی:

▪ در افزایش توان یادگیری افراد مؤثر است.

▪ به افراد کمک می کند که راحت‌تر باشند و درد و استرس را از خود دور كنند.

▪ با تقویت حافظه کوتاه‌مدت به بیمارانی كه زوال عقل دارند، كمك می‌كند.

▪ در بهبود بیمارانی كه مشكلات حركتی دارند مؤثر است.

همان اندازه كه ثابت شده آلودگی صوتی و صداهای گوشخراش، احتمال بروز انواع بیماری‌های قلب و عروق را افزایش می‌دهد،تازه‌ترین پژوهش‌های پزشکی حكایت از آثار مثبت موسیقی در درمان بیماری‌ها دارد. پزشکان و پژوهشگران اروپایی حدس می‌زنند علت افزایش ریسک مشکلات قلبی بر اثر سر و صدا، ناشی از سوء تأثیرات روانی آلودگی صوتی است. این پژوهشگران معتقدند قرار گرفتن در معرض آلودگی صوتی، بخصوص در محل کار، بیشترین تأثیر را بر افراد دارد و تنها با حذف این عامل می‌توان سلامت افراد را حفظ کرد. سر و صدای ناشی از ترافیک و یا کار کردن با دستگاه‌های سنگین، ریسک بروز اختلالات قلبی را به ویژه در آقایان تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. بر همین اساس است كه عامل سر و صدا در حال حاضر از مهم‌ترین ریسک فاکتورهای بیماری قلبی در کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود. اما در همین حال بحث موسیقی‌درمانی که از مدت‌ها پیش در کشورهای اروپایی مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته بود، آرام‌آرام در تحقیقات داخلی هم جای خودش را باز می‌کند. موسیقی‌درمانی به عنوان یك شیوه نوین و غیرتهاجمی در كاهش درد بیماران سرطانی مؤثر است. نتایج تحقیقات نیمه‌تجربی علی یوسف‌نژاد، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران و همكارانش حاكی از تأثیر مثبت موسیقی بر میزان درد مزمن بیماران مبتلا به سرطان است. این پژوهش كه روی ۴۰ بیمار مبتلا به سرطان در سنین ۱۸ تا ۷۰ سال انجام شده، نشان می‌دهد که می‌توان از موسیقی به عنوان یك مسكن مطلوب و قوی در كاهش درد این بیماران استفاده کرد، بدون این‌كه همانند سایر مسكن‌های شیمیایی دارای عوارض جانبی باشد. اخیرا موسیقی با داشتن اثر كاهش درد به صورت غیر تهاجمی، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. درد، یكی از مشكلات بیماران سرطانی است كه روش‌های متعددی برای تخفیف آن وجود دارد و موسیقی نیز اخیرا به فهرست مسكن‌های درد ناشی از سرطان پیوسته است. گوش دادن به موسیقی همچنین باعث افزایش رشد جنین و رشد ذهنی كودك بعد از تولد می‌شود.

● موسیقی در کنار درمان

اگر چه تا کنون هیچ محققی ادعا نکرده است که موسیقی‌درمانی را می‌شود به عنوان خط اول درمان به کار برد، اما روز به روز بر تعداد پژوهش‌هایی که از تأثیرات مثبت موسیقی‌درمانی، به عنوان یک درمان حمایتی، حکایت می‌کنند افزوده می‌شود. در مرکز درمانی روچستر، تحقیقی بر روی ۴۰ بیمار سرطان خون که تحت عمل پیوند مغز استخوان قرار گرفته‌اند انجام شده است. در این تحقیق، بیماران به دو گروه ۲۰ تایی تقسیم شده‌اند.

در گروه اول، علاوه بر درمان‌های طبی، هفته‌ای دو جلسه هم از موسیقی‌درمانی استفاده شده و در گروه دوم تنها به درمان‌های طبی اکتفا شده است. نتیجه این که میزان درد، تهوع و علایم و نشانه‌‌های افسردگی در گروه اول به مراتب کمتر از گروه دوم گزارش شده،‌ ضمن این‌که گلبول‌های سفید در خون بیماران گروه اول دو روز زودتر از بیماران گروه دوم رو به افزایش گذاشته است. فیتزلی مونر، شیولی و دربر هم درسال ۱۹۹۱ پس از مطالعه مفصلی بر روی ۷۹ بیمار اسکیزوفرنی اعلام کرده بودند که موسیقی علاوه بر افزایش ارتباط بین فرد و علاقه به زندگی، باعث کاهش فقر فکری و بی‌تحرکی در بیماران اسکیزوفرن می‌شود.

● نیاز جسم و روان

پژوهشگران مركز مشاوره و راهنمایی دانشگاه علوم پزشكی تهران معتقدند موسیقی یك نیاز فیزیولوژیك، روحی، جسمی، احساسی، اجتماعی و روانی انسان است و از این طریق، انسان به آرامش خاطر وصف‌ناپذیری دست می‌یابد و همان‌گونه كه انسان باید به نیازهای اصلی و انسانی خود از قبیل گرسنگی، تشنگی و نیاز به خواب، پاسخی مطلوب و معقول بدهد، برای روح خود نیز باید آرامش خاطری قابل توجه پیدا كند. به زعم بسیاری از روان‌شناسان و روان‌پزشكان، موسیقی می‌تواند تأمین‌كننده این نیاز روحی انسان باشد. پاره‌ای از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که آموزش موسیقی كلاسیك، موجب بزرگ‌تر شدن بخش‌هایی از مغز می‌شود؛ به طوری كه حجم ماده خاكستری مغز موسیقیدان‌ها نسبت به افراد معمولی بیشتر است. از اثرات مهم موسیقی افزایش فعالیت سیستم خودکار و سیستم ایمنی بدن است. طی تحقیقات اخیر همچنین ثابت شده است كه موسیقی بر روی نوزادان زودرس نیز تأثیر مثبت دارد. امروزه تأثیر موسیقی بر روی درد زایمان نیز به اثبات رسیده و كاهش درد در مرحله اول زایمان یکی از پیامدهای مؤثر موسیقی‌درمانی است. همچنین، ترشح هورمون پروژسترون نیز افزایش پیدا کرده و در نتیجه، باعث كاهش احتمال سقط جنین می‌شود.

موسیقی می‌تواند در كاهش اضطراب بیماران مؤثر باشد. كیفیت آرام‌بخشی موسیقی از دیرباز شناخته شده است. موسیقی موجب كاهش تعداد ضربان‌های قلب و عمیق شدن تنفس می‌شود و اثرات مثبت بر روی اضطراب و تسكین درد دارد. پژوهشگران معتقدند شنیدن موسیقی در بهبود علایم ناشی از افسردگی و اضطراب ناشی از سرطان در بیمارانی كه تحت شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند، مؤثر است. همچنین موسیقی‌درمانی در درمان آلزایمر، دمانس، آسیب‌های مغزی، ناتوانی‌های جسمی، اسكیزوفرنی و پاركینسون نیز كاربرد دارد. موسیقی با تحریك نیمكره‌های مغز، باعث تقویت و تحلیل ارتباط بین نیمكره‌ها می‌شود و استفاده از دو دست در موسیقی فعالیت هر دو نیمكره را در بردارد و به مثابه «بازتوانی» عمل می‌كند. استفاده از موسیقی موجب آرامش، بهبود توانایی محاسبه ذهنی و كاهش اثرات ذهنی ناشی از استرس‌های وارده می‌شود. صدای موسیقی باعث ارتباط مؤثر بین پزشك و بیمار، بخصوص در درمان بیماری‌های روانی می‌شود. تحقیقات همچنان ادامه دارد اما اغلب محققان بر این باورند که تأثیر مثبت موسیقی‌درمانی در بیشتر بیماری‌های روانی و جسمی جای انکار ندارد.

عقب‌ماندگان ذهنی،‌ بیماران دچار ضعف شنوایی یا اختلالات دیداری و گفتاری، بیماران مبتلا به اختلالات عاطفی و رفتاری مانند ترس مرضی، اوتیسم، بیش‌فعالی و اختلالات روان‌نژندی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات وسواسی و نیز بیماران مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاجی مانند ایدز و سرطان‌های پیشرفته و همچنین مبتلایان به برخی بیماری‌های جسمی نیز جزء گروه‌هایی از بیماران هستند که نتیجه پژوهش‌های موسیقی‌درمانی در خصوص آن‌ها مثبت بوده است. لازم نیست بیمار باشی موسیقی فقط برای بیماران نیست بلكه روی افراد سالم نیز می‌تواند اثرات بسیار داشته باشد از جمله افزایش احساس خوب، مدیریت استرس، كاهش درد، بیان احساس، افزایش حافظه، بهبود ارتباطات، بهبود بازتوانی‌های فیزیكی و افزایش احساس خود ارزشمندی. همچنین موسیقی باعث تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری و استقلال می‌شود و مهارت‌های حل مشكل، كنترل موقعیت‌های زندگی، قدرت حل تضادها، مهارت‌های سازشی و حمایت از افكار و احساسات سالم را افزایش می‌دهد. علاوه بر آن، ایجاد تغییرات مثبت در خلق‌وخو، اشكال مثبت رفتاری و حل تضادهای روانی از اثرات مثبت موسیقی هستند.