آنچه باید درباره جرم گیری بدانید

روشی برای محافظت از دندان ها و لثه ها

رعایت بهداشت دهان از عادت‌های سودمندی است که منجر به ارتقای سلامت دهان و دندان می‌شود...

این عمل معمولا به‌وسیله مسواک و نخ دندان انجام می‌شود. عدم رعایت بهداشت باعث ایجاد جرم دندانی و بیماری‌های دهان می‌شود و مشکلات ناشی از آن تاثیر بسیاری بر کیفیت زندگی افراد می‌گذارد و می‌تواند آنها را دچار گرفتاری و ناراحتی کند. درمان آن نیز معمولا نیازمند هزینه‌های گزاف، مواد و تجهیزات دندان‌پزشکی و نیروی انسانی است بنابراین پیشگیری از این بیماری یکی از نیازهای جامعه است و داشتن اطلاعاتی در مورد عامل ایجاد کننده آن (جرم دندانی) می‌تواند بسیار موثر باشد.

در محیط دهان، میکروارگانیسم‌های مختلفی وجود دارد. پس از صرف هر وعده غذایی، این میکروارگانیسم‌ها همراه مواد قندی روی سطح دندان تجمع می‌کنند و باعث تشکیل لایه‌ای چسبنده و بی‌رنگ به نام پلاک میکروبی می‌شوند که به راحتی و با استفاده از مسواک و نخ دندان برداشته می‌شود. در صورتی که پلاک میکروبی به مدت طولانی روی سطح دندان باقی بماند و با رعایت بهداشت مناسب از سطح دندان برداشته نشود، تبدیل به لایه‌ای سخت با رنگ زرد-قهوه‌ای به نام جرم دندانی می‌شود. جرم دندانی، سطحی زبر و خشن دارد و باعث تجمع میکروب‌ها روی سطح خود می‌شود. در اثر تجمع جرم و میکروب بر سطح دندان و در مجاورت لثه، لثه صورتی که نشانه‌ای از سلامت دهان است تبدیل به لثه‌ای قرمز و ملتهب می‌شود. در صورت عدم پیگیری و درمان، لثه و استخوان اطراف دندان تحلیل می‌رود و در نهایت باعث لقی و از دست رفتن دندان می‌شود بنابراین بهتر است بیماران با مشاهده علایمی مانند التهاب و خونریزی از لثه به دندان‌پزشک مراجعه کنند.

دندان‌پزشک ابتدا به بررسی‌های کلینیکی و رادیوگرافی می‌پردازد و در صورتی که بیماری در مراحل اولیه پیشرفت خود باشد، جرم‌گیری را توصیه می‌کند. انجام این کار بر عهده دندان‌پزشک یا افراد آموزش‌دیده تحت عنوان بهداشتکار دهان و دندان است که به‌وسیله دستگاه جرم‌گیری می‌کنند. آنها با قلم‌های مخصوص، جرم‌های اطراف دندان را برمی‌دارند. در صورت انجام این کار در زمان مناسب، می‌توان از ایجاد و پیشرفت بیماری‌های لثه جلوگیری کرد.

● جرم‌گیری ضرری ندارد

بسیاری از افراد بر این باورند که جرم‌گیری برای دندان ضرر دارد و باعث ساییده شدن و ایجاد حساسیت دندانی می‌شود، حال آنکه جرم‌گیری در زمان مناسب، علاوه بر برداشت جرم از سطح دندان و بهبود ظاهر افراد به سلامت لثه نیز کمک می‌کند. البته گاهی جرم‌گیری می‌تواند عوارضی را نیز به همراه داشته باشد. وجود جرم دندانی باعث تحلیل لثه می‌شود. در اثر این تحلیل، فضایی بین دندان‌ها ایجاد می‌شود که توسط جرم دندانی پر می‌شود. پس از برداشت جرم‌های دندانی، این فضاها نمایان می‌شود و بیماران می‌گویند که جرم‌گیری باعث آسیب به لثه و ایجاد فاصله بین دندان‌هایشان شده است. در واقع این مشکلات از قبل وجود داشته اما به‌خاطر وجود جرم‌های دندانی، قابل رویت نبوده است.

● حساسیت جرم‌گیری گذراست

لایه جرم دندانی، دندان را از تحریک‌های سرما و گرما حفظ می‌کند. با برداشتن جرم‌ها از سطح دندان، دندان در معرض سرما و گرما قرار می‌گیرد و به‌طور موقت دچار حساسیت می‌شود. این حساسیت گذراست و پس از مدت کوتاهی از بین می‌رود. درضمن استفاده از خمیردندان ضدحساسیت نیز می‌تواند به رفع سریع‌تر حساسیت پس از جرم‌گیری کمک کند.

دکتر ساینا شمس‌زاده

دندان‌پزشک و پژوهشگر دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی