چگونه بر وسواس غلبه كنیم

گرچه آدمی خود وسواس را بی مورد می داند اما حالتی است اجبارگونه كه به ناچار تسلیم آن می شود. وقتی شما از فكری مزاحم یا تصوراتی بی اساس به اضطراب می افتید، دچار وسواس هستید. افكار …

گرچه آدمی خود وسواس را بی مورد می داند اما حالتی است اجبارگونه كه به ناچار تسلیم آن می شود. وقتی شما از فكری مزاحم یا تصوراتی بی اساس به اضطراب می افتید، دچار وسواس هستید. افكار وسواس گونه یا وسواسهایی كه با بررسی و تردید همراه است معمولا شخص را به طرف تشویش و نگرانی سوق می دهد. اعمال اجباری مثل شستن مكرر دست ها، نظافت بیش از اندازه خانه و در و دیوار و آبكشی چندباره ظرفها یكی از واكنشهای تخفیف دهنده وسواس فكری است.

اگر درصدد یافتن ریشه وسواس هستید باید بدانید عامل وراثت در به وجود آوردن آن نقش مهمی ندارد. وسواس بیشتر اوقات بر اثر الگوبرداری از والدین جنبه عادت به خود می گیرد. بنابراین علت اساسی آن تربیت و محرومیت های شدید دوران كودكی و خطای والدین است.كمال طلبی، غرور كامل بودن، عدم اعتماد به نفس و احساس ناامنی در ایجاد وسواس نقش موثری ایفا می كنند. حال اگر ایرادگیری، سركوفت مدام پدر و مادر، سرزنش و ملامت و افراط در مراقبت را به آن اضافه كنیم، می بینیم كه از كودك بی گناه، انسانی مردد، فاقد اعتماد به نفس و مضطرب ساخته می شود.

گاه وسواس در زندگی خانوادگی نیز نقش ویرانگری را بازی می كند به عنوان مثال اگر وسواس زنی ناشی از كمال طلبی باشد، مایل است همسرش بی عیب و نقص باشد و هرگاه شوهر، اشتباهی مرتكب شود، به شدت عصبانی می شود.

شوهر وسواسی كه برای كاهش اضطرابهای خود به نظم و مقررات شدید پناه می برد، به همسر خود دستورهای پی درپی می دهد كه در نتیجه زن دست و پای خود را گم می كند و احساس می كند كه دائما تحت مراقبت شوهر است.اگر زنی از آلوده شدن به شئی كثیف ترس داشته یا نسبت به آن شرطی شده باشد، ناچار است برای تخفیف اضطرابهای خود به شستن و آب كشیدن ظرف های خانه روی بیاورد.

راه حل:

اختلالات وسواسی _ اجباری از دیرباز یكی از پیچیده ترین و مقاوم ترین اختلالات نوروتیك (عصبی) شناخته شده و بدون مراجعه به متخصص به آسانی درمان پذیر نیست.برخی اقدامات اولیه كه به بهبود نسبی این مشكل كمك می كند، به شرح زیر است:

الف: روش حساسیت زدایی: با این روش از اضطرابها و تشویش های خود كم كنید تا نیاز به واكنش جانشینی كه به نظر آرام بخش می آید، نداشته باشید.

ب: روش نیت متضاد: شخص وسواسی باید سعی كند در ذهن، خود را با موقعیت های گوناگونی كه از آنها می ترسد روبه رو سازد، یعنی به صورت ارادی بالاترین اشتباه یا شكست را در ذهن مجسم نماید و به خود تلقین كند در بدترین شرایط هم اتفاق مهمی نخواهد افتاد.

ج: روش اشباع سازی: آدم وسواسی باید افكار وسواس گونه خود را پشت سر هم بر زبان آورد یا آن را روی یك صفحه كاغذ بنویسد تا غیرمنطقی بودنش به او ثابت شود.

د: روش مواجهه: آدم وسواسی باید به اشیایی كه به نظرش آلوده می آید دائما دست بزند. این روش معمولا در درمان وسواس ناشی از ترسهای ناشناخته هم موثر است.

ه: تقویت اعتماد به نفس و توجه شدید به ارزشها: هر قدر اعتماد به نفس بیشتر شود، اضطرابهای ناشی از وسواس های فكری كاهش می یابد.

و: تغییر آب و هوا، محیط زندگی، محل كار، زندگی در جمع و حشر و نشر با آدمها در فرونشاندن اضطرابهای ناشی از وسواس فكری موثر است.

شیوه های رهایی از وسواس فكری در تصمیم گیری:

۱- هنگام تصمیم گیری به خود تردید راه ندهید. اجازه ندهید افكار منفی بر شما مسلط شود وگرنه نمی توانید هیچ كاری انجام بدهید. باید همیشه دیدی مثبت نسبت به تواناییهای خود داشته باشید.

۲- اگر از عواقب احتمالی تصمیم خود هراس داشته باشید، قادر به تصمیم گیری نخواهید بود، فكر شكست را از خود دور كنید تا بتوانید بر وسواس خویش غلبه كنید.

۳- تا زمانی كه كاملا به اشتباه بودن تصمیمتان پی نبرده اید، آن را تغییر ندهید. تا رسیدن به نتیجه نهایی حوصله به خرج دهید هیچ كاری را نیمه كاره رها نكنید. از این شاخ به آن شاخ پریدن هیچ حاصلی در بر ندارد.

۴- اجازه ندهید دیگران در تصمیم گیری شما دخالت كنند، مگر اینكه قصد مشورت داشته باشید، در هر حال بكوشید تصمیم نهایی را خود بگیرید.

۵- هیچ گاه عجولانه تصمیم نگیرید. ممكن است شكست بخورید و شكست زمینه وسواس را بیشتر می كند، به طوری كه دیگر قادر به تصمیم گیری نخواهید بود.

لادن نصیری