شهر ، تمدن و اندیشه

«شهر» در جهان معاصر، نوعی از مكان تجمع است كه روابط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در مقایسه با سایر مكان های تجمع در آن پیچیده تر و عمیق تر است و مشابهت شیوه زندگی انسان معاصر …

«شهر» در جهان معاصر، نوعی از مكان تجمع است كه روابط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در مقایسه با سایر مكان های تجمع در آن پیچیده تر و عمیق تر است و مشابهت شیوه زندگی انسان معاصر و جهانی شدن حیات بشری در آن از هر دوره دیگر تاریخ بیشتر است. شهر جایگاه انسان متمدن است، انسانی كه خواهان آگاهی، آزادی و رستگاری است.

«شهر» موجودی زنده است كه هم می تواند بی شعور و هم تا اوج شعور رشد كند. «شهر» می تواند در حدفاصل پژمردگی و شكوفایی انسانی رشد كند و این رشد از طریق چگونگی حضور «ما» یعنی مردم، مسئولان و متخصصان در شهر بروز می كند.اكنون شیوه شهرنشینی در ایران و شیوه مدیریت شهری، سكونت ما را به سمت «شبه شهرها» پیش برده است. «شبه شهر» مكانی است كه انسان ها در تجمعی فشرده از سكونت و فعالیت و كمبودهای اساسی خدمات، تاسیسات و آگاهی شهری مناسب، در سازمانی غیر عقلایی از فضا و فعالیت در شرایط بحرانی زیست محیطی در آمد و شدند. آنچنان كه دیگر مجالی برای تفكر، تعالی، بروز وجدان، توسعه فرهنگ و تولید هنر به دست نمی آورند. آنچه میلیون ها ایرانی به صورتی فشرده در آن به سر می برند، از معیارها و مشخصه های «شهر» -جایگاه انسان متمدن- كم بهره برده است.

* مدیر گروه شهرشناسی دفتر پژوهش های فرهنگی

محمدرضا حائری*