زخـم هـای پـیـش سـرطـانــی

آشنایی با مهم ترین ضایعات پوستی که تبدیل به سرطان پوست می شوند

می‌دانید آدم‌ها چگونه سرطان پوست می‌گیرند؟ سرطان پوست با زخم‌های پیش‌سرطانی شروع می‌شود؛ زخم‌هایی که سرطان نیستند اما به مرور زمان سرطانی می‌شوند...

تحقیقات نشان داده که ۴۰ تا ۵۰ درصد سفیدپوستانی که به ۶۵ سالگی رسیده‌اند، حداقل به یکی از انواع سرطان پوست مبتلا می‌شوند. بنابراین بهتر است زخم‌های پیش‌سرطانی یا ابتدایی‌ترین نشانه‌های سرطان پوست را بشناسید و از همان مراحل اولیه درمان را شروع کنید.

● شاخی‌شدن اکتینیک

این زواید تکه‌های کوچک فلس‌مانندی‌ هستند که در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب معمولا روی سر، گردن یا دست‌ها (می‌توانند در قسمت‌های دیگر هم باشند) به وجود می‌آیند. این ضایعات پیش سرطانی عموما در افراد ۴۰ سال به بالا دیده می‌شوند. افرادی که پوست و چشم‌های روشن و موهای بور یا قرمز دارند، بیشتر در معرض خطرند و البته تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از پیشرفت این وضعیت ناخوشایند جلوگیری کند.

● لب کشاورزان

برخی زخم‌های پیش‌سرطانی مثل مورد قبل‌اند اما معمولا در لب پایینی دیده می‌شوند و آن را فلس‌مانند، خشک و ترک‌خورده می‌کنند. گاهی هم لب باد می‌کند و خطوط مرزی آن محو و چروک‌هایش برجسته می‌شوند. سهل‌انگاری در مواجهه با این زخم‌های پیش‌سرطانی، می‌تواند آنها را به سرطان سلول‌های سنگ‌فرشی تبدیل کند.

● سرطان شاخی

در قسمت‌های قرمز پوست، زواید قیفی یا شاخی‌شکلی از جنس ترکیب‌های کراتینی (پروتئین ناخن) رشد می‌کنند. شکل و اندازه این ضایعات در افراد مختلف متفاوت است و می‌توانند به سرطان سلول‌های سنگفرشی منجر شوند. بزرگسالانی که پوست روشن و سابقه قرار گرفتن در معرض آقتاب شدید را دارند کاندیدای خوبی برای این ناراحتی پوستی هستند.

● خال‌ها

به ندرت اتفاق می‌افتد که خالی سرطانی شود اما خال‌های غیرطبیعی و خاص ممکن است به مرور زمان سرطانی شوند. خال‌های معمولی در طول زمان صاف یا برآمده می‌شوند. سطح آنها نرم، دایره‌ای یا بیضوی شکل است و درنهایت به اندازه یک مداد پاک‌کن رشد می‌کنند. خال ‌های معمولی در نوجوانی و جوانی رشد خود را می‌کنند بنابراین اگر خالی از دوران میانسالی به بعد رشد کرد باید به آن مشکوک شد. خال‌های گوشتی غیرمعمول، خال‌های غیرطبیعی سرطانی نیستند اما می‌توانند سرطانی بشوند. این خال‌ها در قسمت‌های مختلف بدن رشد می‌کنند؛ چه قسمت‌هایی که در معرض آفتاب‌اند چه قسمت‌هایی که از آفتاب محافظت می‌شوند، بزرگ‌اند (بزرگ‌تر از نیم سانتی‌متر) و اشکال غیرطبیعی و رنگ‌های متنوعی از جمله صورتی قرمز، قهوه‌ای مایل به زرد و قهوه‌ای دارند.

● کدام خال‌ها غیرطبیعی‌اند؟

بیشتر خال‌های بدن هر فردی مشابه هم‌ هستند. اگر خالی با بقیه خال‌ها متفاوت بود باید به متخصص پوست نشان داده شود. ویژگی‌هایی که خال را غیرمعمول می‌کنند، عبارتند از:

▪ خال نامتقارن؛ یعنی یک نیمه خال با نیم دیگر شبیه نیست. خال‌های عادی متقارن‌اند.

▪ خال حاشیه‌دار؛ این خال‌ها سطح ناصاف، مات و غیر‌طبیعی دارند. لبه زایده‌های ملانوما معمولا ناهموار است.

▪ رنگ خال؛ خال‌هایی که رنگشان یکنواخت نیست. مثلا رگه‌ها و سایه‌های قهوه‌ای، سیاه، آبی، سفید و قرمز در آنها دیده می‌شود مشکوک‌اند.

▪ قطر خال؛ خال‌های عادی تقریبا به اندازه مداد پاک‌کن‌اند. قطر خال‌های خوش‌خیم معمولا کمتر از ۶ میلی‌متر است.

▪ ارتفاع خال؛ اگر بخشی از خال بلندتر از سایر قسمت‌های آن شد باید آن را به پزشک متخصص نشان داد.

● معاینه خانگی خال‌ها

بعد از استحمام، هنگامی‌ که هنوز پوستتان خیس است خال‌هایتان را بررسی کنید. ملانوما برای آقایان بیشتر در پشت و برای خانم‌ها روی قسمت‌های پایین پایشان ظاهر می‌شود اما شما تمام قسمت‌های بدنتان را به خوبی معاینه کنید؛ لای انگشتان پا و دست، کشاله‌های ران، پشت زانو‌ها، سر و گردنتان را بادقت‌تر ببینید. می‌توانید از آینه یا یکی از اعضای خانواده‌تان کمک بگیرید. اگر لک یا نقاط مشکوکی یا تغییراتی در خال‌های قدیمی‌ دیدید، مشکوک شوید و از آن عکس بگیرید و تاریخ مشاهده آن را یادداشت کنید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر نوجوان، باردار، در دوران پیش یائسگی و یائسگی هستید به خال‌هایتان توجه بیشتری کنید.

● ملانوما

این نوع از سرطان پوست به اندازه انواع دیگر، شایع نیست اما بسیار جدی است و می‌تواند کشنده باشد. علایم ملانوما عبارتند از: تغییر ظاهر خال یا منطقه‌ای رنگی بر پوست. اگر می‌بینید خالتان در حال تغییر شکل، رنگ، اندازه و رشد در لبه‌ها است، نامتقارن شده یا خارش گرفته، ترواش یا خون‌ریزی دارد به پزشک مراجعه کنید.

● سرطان سلول‌های سنگفرشی

این نوع از سرطان پوست می‌تواند به صورت گره‌های قرمز، فلس‌های رو به رشد، خون‌ریزی‌کننده یا زخمی‌ که درمان نمی‌شود، بروز کند. این سرطان بیشتر نواحی بینی، پیشانی، لب پایین، دست‌ها و دیگر مناطقی که در معرض آفتاب‌اند را درگیر می‌کند و با تشخیص و درمان به موقع قابل بهبودی است. نام دیگر سرطان سلول‌های سنگفرشی «درجا» است. این نوع سرطان از نقطه‌ای شروع شده و به سمت خارج پوست گسترش می‌یابد. در عوض سرطان سلول‌های سنگفرشی «مهاجم» زیر پوست و داخل بدن گسترش می‌یابند. در این بیماری فلس‌های قرمزی به صورت تکه‌ای بر پوست دیده می‌شوند و ممکن است با اگزما، التهاب، قارچ و پسوریازیس اشتباه شوند.

● سرطان سلول‌های پایه‌ای

سرطان سلول‌های پایه‌ای شایع‌ترین نوع سرطان پوست است و از آنجا که به آهستگی گسترش می‌یابد درمان راحت‌تری دارد. این سرطان معمولا در بزرگسالان بروز می‌کند و خود را به اشکال مختلف (مروارید سفید مانند یا برآمدگی‌های مومی‌غالبا با رگ‌های خونی مشخص) غالبا در گوش‌ها، گردن و صورت نشان می‌دهد. تومور‌ها ممکن است به صورت فلس‌های مسطح و به رنگ پوست یا لکه‌های قهوه‌ای در پشت و روی سینه هم دیده شوند.

منبع: وب‌مد، دیلی‌تلگراف

ترجمه:‌ یاسمین ثریا

ندا احمدلو