دردهای استخوانی

در حال حاضر به دلیل گسترش عادت های اشتباه حرکتی و آگاهی نداشتن از ساز و کار مفصل های بدن مان شاهد دردهایی هستیم که در نواحی مفاصل و استخوان ها نه تنها میانسالان بلکه جوانان را نیز درگیر خود کرده است

در حال حاضر به دلیل گسترش عادت های اشتباه حرکتی و آگاهی نداشتن از ساز و کار مفصل های بدن مان شاهد دردهایی هستیم که در نواحی مفاصل و استخوان ها نه تنها میانسالان بلکه جوانان را نیز درگیر خود کرده است. به طور کلی اصلی ترین دلیلی که باعث می شود افراد در میانسالی به این مشکل دچار شوند مربوط به دوران جوانی و رعایت نکردن نکته های لازم این دوران است.

هر دردی چه در مفاصل چه در سایر نواحی بدن یک منشأ دارد که یا در اثر ضربه یا بیماری عضو است. به همین دلیل هر پارگی و شکستگی در ناحیه مفصل ایجاد درد می کند و صدها بیماری وجود دارد که ممکن است باعث درد در ناحیه مفصل شود.

به لحاظ آماری تفاوتی بین مراجعان شاکی از دردهای مفصلی و استخوانی به لحاظ سن از گذشته تاکنون دیده نشده و در تمامی سنین، مراجعه به متخصصان صورت می گیرد و نمی توان گفت دردهای استخوانی تنها قشر پا به سن گذاشته را درگیر می کند و در جوانان دیده نمی شود.

در کل خانم های جوان بیشتر درد دارند تا منشأ درد داشته باشند، زیرا هر عامل عصبی دلخوری و علل ناکامی می تواند عامل درد باشد در حالی که علت فیزیکی وجود نداشته باشد. متأسفانه متوسط وزن در جامعه ما هم بالاتر رفته است به همین دلیل خانم هایی که بار بیشتری بر مفاصل خود حمل می کنند به جای آنکه مفاصل خود را تقویت کنند دچار خرابی و مشکل در مفصل شده در نتیجه آرتروز می شوند.

کمبود ویتامین ها و تغذیه نامناسب نمی تواند نقش مهمی در بروز مشکلات و خرابی مفصل داشته باشد. اگر تصور کنیم تنها تغذیه وتغذیه نامناسب فرد ناکافی فرد را دچار مشکل استخوانی شدید می کند، این غیرممکن است. مگر در مواردی که کمبود ویتامین دی فرد را دچار راشیتیسم کند که باعث علایم خاصی مانند کوتاهی قد، تغییر شکل اندام و پوکی استخوان در نوجوانان می شود. باور غلطی هم وجود دارد که کمبود آهن فرد را دچار دردهای استخوانی می کند، در حالی که ابتدا این موضوع نقشی در بروز دردهای استخوانی ندارد.

محققان نقش مکمل های غذایی را کاملا بی تاثیر می دانند زیرا این مکمل ها در طب جایگاه خوبی ندارند، چه برسد به اینکه کار درمان را انجام دهند و اگر فکر کنیم با مصرف آنها می توانیم دردهای استخوانی را کاهش دهیم، سخت اشتباه کرده ایم.

آرتروز قابل پیشگیری است و از سنین جوانی می توان از بروز آن جلوگیری کرد، به این شرط که روی مفاصل به طور مداوم ورزش های مناسب صورت بگیرد و آنها را تقویت کند.

به عنوان مثال اگر به طور مداوم عضلات نواحی اطراف زانوها تقویت شوند، قطعا فشار روی آنها حاکم می شود. شانه ها، گردن و مچ پاها اگر به همین صورت، عضلات شان تقویت شود، فشار روی آنها کم می شود و فرد در سنینی که امکان ابتلا به آرتروز وجود دارد، دچار آن نمی شود یا علایم آن به تعویق می افتد.

از سوی دیگر اگر فشار بر این مفاصل زیاد شود و فرد افزایش وزن پیدا کند و حرکات ناصحیح ورزشی انجام دهد، آرتروز زودرس حادث می شود و فرد در سنین جوانی هم دچار آن می شود. پس بهتر است ورزش کنیم و وزن خود را از حد معینی بالاتر نبریم.

● به اندام های خود فشار نیاورید

ورزش های غیراصولی و حتی پیاده روی اگر فشار بیش از حد به زانوها وارد کند، مشکل ایجاد می کند. مثلا فردی که ورزشکار نیست اگر در سراشیبی تند بدود بر مفصل زانوی خود فشار زیادی وارد می کند.

پیاده روی یکی از سالم ترین ورزش هاست به شرط آنکه صحیح انجام شود. شخصی که اصلا ورزش نکرده اگر برای نخستین بارورزش دوومیدانی تند انجام دهد به اندام های خود فشار زیاد وارد می کند و دچار تخریب آنی مفاصل می شود، ولی راه رفتن عادی در زمین صاف مناسب است.

یکی از ورزش های دیگری که توصیه می شود، شناست، زیرا درون آب وزن فرد کاهش می یابد و فشار بر مفاصل کم می شود و فرد به خوبی می تواند آنها را ورزش دهد.

هر درد مفصلی که ادامه دار باشد و با درمان های اولیه جواب ندهد باید به پزشک مراجعه شود. تغییر شکل اندامی چه در نواحی زانو چه در اندام های تحتانی، فشار را بر عضلات اطراف زیاد می کند. اگر در یک جوان درد ممتد و نشست و برخاست همراه با ساییدگی خاص بوده و درمان های اولیه بی جواب مانده باشد، برای علت یابی باید به پزشک متخصص مراجعه شود.

دو نوع پزشک متخصص در این حوزه وجود دارد. دسته اول پزشکان متخصص روماتولوژی هستند که متخصص بیماری های روماتیسمی مفاصل اند و اگر درد منشا روماتیسمی دارد فرد باید به وی مراجعه کند. دسته دوم پزشک متخصص ارتوپد است که کارش جراحی است. اگر درد جنبه شیمیایی داشته باشد باید به پزشک روماتولوژی و اگر جنبه فیزیکی داشته باشد مثل تغییر شکل، آرتروز و هر علت ضربه ای دیگر باید به ارتوپد مراجعه کنیم.

به طور کلی در دوران بارداری هر دردی تشدید می شود و به هیچ وجه دلیل علمی دنبال این دردها نیست زیرا در این دوران به دلیل نگرانی و به هم ریختگی هورمون ها به ویژه در خانم های جوان هر دردی تشدید می شود. به هم ریختگی هورمون های زنانه دردهایی در نواحی مختلف ایجاد می کند که همیشگی و پایدار نیستند.

● اقدام های جدی برای حفاظت از بدن

در دردهای موضعی که اسپاسم های عضلانی هستند استفاده از کرم های موضعی مثل دیکلوفناک یا پیروکسیکام حتما موثر و مورد تایید است اما در مشکلات حاد و عمومی تر تنها برای چند دقیقه ای اثر مفید موضعی دارند و برای درمان قطعی، اقدام های جدی تر لازم است.

به طور معمول زمانی که ضربه ای به هر عضو وارد می شود باید از کیسه یخ استفاده کنیم و زمانی که درد ناشی از اسپاسم عضله ای باشد باید از کیسه آب گرم و تشک های برقی استفاده شود. در کل این گونه اقدام ها تنها به طور موضعی درد را برطرف می کند و برای درمان نهایی باید اقدام های جدی کرد. در این زمینه کورتون ها یکی از بهترین داروهای دنیا هستند. هیچ دارویی به اندازه کورتون ها به بیماران کمک نمی کرد.

کورتون در دردهای روماتیسمی بسیار مفید است و فقط باید بدانیم توصیه های پزشکی تجویز این دارو به چه صورت است. استفاده بیش از حد و غیرصحیح آن به هیچ وجه تایید نمی شود.

در مجموع بررسی ها نشان می دهد ورزش کردن مناسب و مداوم برای تقویت عضلات، کاهش وزن و جلوگیری از افزایش وزن، حمل نکردن بارهای سنگین که بر شانه ها فشار بیش از حد را به عضلات نواحی مفاصل شانه وارد می کند، می تواند در درازمدت ضامن حفظ سلامتی باشد.

علیرضا سزاوار