نظرات برخی از منتقدان سینمایی درباره دیشب باباتو دیدم آیدا

دیشب باباتو دیدم آیدا فیلمی است که با گذشت زمان غبار کدورت و بی اعتنایی منتقدان از آیینه اش زدوده می شود ولی از منظر یک منتقد دیدن فیلم برای نوجوانان مناسب است و به درک آنها از جهان اطراف کمک می کند

● احمد طالبی نژاد

فیلم " دیشب بابا تو دیدم آیدا " نقد اتفاقاتی است که روزانه در جامعه و در خانواده های بسیاری اتفاق می افتد و زنگ خطر برای والدینی است که نسبت به نوجوانان خود بی تفاوت هستند.

او عنوان می كند: درنگاه به فیلم " دیشب بابا تودیدم آیدا " باید نگاه دهه ۶۰ را فراموش کنیم. زیرا نوجوانان و جوانان جامعه امروز ما اطلاعات شان درباره مسایل اخلاقی خیلی بیشتر از نوجوانان دهه گذشته است. شرایط کنونی، شرایطی نیست که الگو سازی دهه های گذشته را دوباره مطرح کرد. فیلم آیدا به مقوله بسیارحساسی می پردازد که شاید در جامعه و در خانواده ما بسیارشاهد آن هستیم ولی کسی جرات مطرح کردن آن را ندارد.

طالبی نژاد ادامه داد: هرشخصی در زندگی خود یواشکی ها و یا پنهان کاری های بسیاری دارد. این دیالوگ ازطرف دوست آیدا بیان می شود. اما این فیلمساز می خواهد بر این موضوع تاکید کند که این پنهان کاری ها و یا به اصطلاح یواشکی های والدین در خانواده تاثیر بسیار بدی بر روی نسل بعدی یعنی فرزندان آنها می گذارد. این فیلم در واقع نقد واقعیت جامعه است. ولی متاسفانه در چند روز اخیر مخالفین بسیاری برای این فیلم پیدا شده است که معتقدند این فیلم برای مخاطب نوجوان مناسب نیست

این منتقد فیلم معتقد است: فضای فیلم " دیشب بابا تودیدم آیدا " به یک نگاه غیرقرنطینه ای می رسد. در فیلم، آیدا به عنوان یک نوجوان درچندین پلان مکرر یا در جلسه امتحان یا در یک شهرک دیده می شود. اما فیلمسازمی خواهد در قسمتی از این فیلم این دو نوجوان را وارد شاهراه زندگی کند و با واقعیت ها آشنا سازد. زمانی که آیدا به دنبال پدرخود درشهربه جستجو می پردازد به نوعی ازآن حالت قرنطینه ای بیرون می آید.

احمد طالبی نژاد یکی از نکات کلیدی فیلم را در نشان دادن نیازعاطفی مرد در بیرون از خانه می داند ومی گوید: ما درفیلم با زنی مواجه هستیم که با اینکه ظاهری خوب دارد ولی فکر و ایده اجتماعی ندارد و حتی در اموری با همسرخود مشارکت نمی کند و به نوعی خود را سرگرم مسایل سنتی خانه کرده است. این مرد به دنبال نیاز عاطفی خود دست به چنین کاری می زند. شخصیت های این فیلم سیاه وسفید نیستند. بلکه به نوعی پدر آیدا یک شخصیت خاکستری است.

● محمد تقی فهیم

فیلم "دیشب با باتو دیدم آیدا "به کارگردانی رسول صدر عاملی بیشتر مناسب مسئولین و متولیان کشور است

زیرا این فیلم یک درام هشدار دهنده است تا مسوولین بتوانند راه حلی برای رفع این ناهنجاری ها و مشکلات ناشی از آن پیدا کنند که در راه نابودی فرهنگ ایرانی وجود دارد.

وی ادامه داد: نه اینکه مساله طرح شده در فیلم واقعی نیست، بلکه ما در جامعه با آن روبه رو هستیم و متاسفانه در این چند ساله اخیر به خاطر به وجود آمدن افزایش فاصله طبقاتی و هجوم فرهنگ بیگانه، این اتقاقات حتی بنیان کانون خانواده های سنتی را نیز تهدید می کند . اما طرح این موضوع به طور صرف با قرار دادن یک نوجوان در بین یک سری از تردید ها و شک ها به تنهایی چندان منطقی نیست و این خطر را موضوع و سوژه حساس فیلم دارد که واقعیت را به شکل عریان بیان کردن بدون یکسری از مقدمه چینی های لازم در فیلمنامه اثر ممکن است باعث بروز یک سری از بد آموزی ها بشود.

این منتقد تاکید کرد: بسیاری از خانواده های ما با دیدگاه سنتی کودکان شان را تربیت می کنند و این دیدگاه های سنتی آنها می تواند در مقابل مضمون فیلم سوال برانگیز باشد. ولی در مقابل خانواده هایی که دیدگاه و فرهنگ غیر سنتی دارند، ممکن است چندان با دیدگاه های فیلم دچار مشکل نشوند.

● غلامعباس فاضلی

"دیشب باباتو دیدم آیدا " فیلمی است که با گذشت زمان غبار کدورت و بی اعتنایی منتقدان از آیینه اش زدوده می شود. ولی از منظر یک منتقد دیدن فیلم برای نوجوانان مناسب است و به درک آنها از جهان اطراف کمک می کند

وی تاکید کرد: صدرعاملی در این فیلم ایهامی منحصر به فرد را تجربه کرده و روی پرده نقره ای آن را ثبت کرده است. این ایهام درخشان در رابطه بین پدر و مادر، مادر و دختر، پدر و دختر و حتی دختر با معشوقه پدر، پدر با معشوقه اش و به طور کلی در همه روابطی که آدم های فیلم با یکدیگر دارند، حفظ می شود .

این منتقد یادآور شد: از این نوع ابهام فقط در فیلم " گزارش"عباس کیا رستمی این ایهام بین روابط شخصیت ها با یکدیگر وجود داشته است.به اعتقاد من، فیلم سرشار از جزییات قابل توجهی است که این جزییات در لابه لای نگاه ها، حرکات و کلمات شخصیت ها عرضه می شود حتی تصویری که از زندگی در یک شهرک داده می شود، کاملا" پذیرفتنی و واقعی است. آنقدر واقعی است که حتی تکان دهنده به نظر می رسد.

او همچنین می گوید :البته فیلم صدر عاملی مثل یک ملحفه بر روی بند است که گیره کافی برای نگه داشتن این ملحفه بر روی بند وجود ندارد و اگر این ملحفه را باد نبرده در وهله اول به خاطر کارگردانی درخشان صدر عاملی است.

فاضلی تاکید کرد: " دیشب باباتو دیدم آیدا " از دو فیلم قبلی صدر عاملی اثر بهتری است. ولی متاسفانه در بین منتقدان با سردی و بی اعتنایی مواجه شده است و همیشه تماشای دخترکی که از سوی پزشک قانونی آزمایش و گواهی دوشیزگی می شود یا مضمون بارداری یک دختر نوجوان در یک نامزدی کوتاه مدت و گذرا در واقع سوژه دو فیلم قبلی صدر عاملی را تشکیل می دهد که به نظر می رسد برای منتقدان ایرانی این نوع مضامین هنرمندانه تر و سینمایی تر جلوه می کنند تا پرداختن به جزییات تکرار شونده یک زندگی روز مره که روایت آن کار خیلی سخت تری است.

● رضا درستکار

منتقد سینما نیز معتقد است :ساختن این فیلم کاملا با طرح وبرنامه پیش رفته است و صدر عاملی آگاهانه این ابهام را در مورد روابط شخصیت های داستان به کار برده است و مقصود اصلی صدر عاملی و نویسندگان فیلمنامه آشنا کردن جوان های جامعه با یک تجربه جدید است و قصد داشتند در عین حال تصحیحی در روابط اجتماعی و جاری به وجود بیاورند.

در " دیشب باباتو دیدم آیدا " آیدا شخصیتی است که نمی‌خواهد درونش را نمایان کند

وجود رازی در چهره و صورت سوفی کیانی، او را برای ایفای نقش آیدا بسیار مناسب کرده است.

وی تاکید کرد: شخصیت سوفی کیانی - بازیگر نقش آیدا -به گونه ای است که انگار درونش ابهامی وجود دارد و صدر عاملی هم با توجه به این ویژگی او را انتخاب کرده است. این ابهام وجود راز و پرسشی در چهره و ممیک صورت کیانی است و ما با شخصیتی مواجه هستیم که خیلی نمی خواهد خصوصیات درونیش را بروز دهد. اصولا" سوفی کیانی قرار است با حضور و نگاهش، وجود خود را نسبت به اتفاقاتی که در اطرافش می گذرد، نمایان کند. این جوهره و خمیره در شخصیت خانم کیانی وجود دارد و به نوعی آیدا درونی تر و ساناز بیرونی تر ترسیم شده اند.

● جمشیدارجمند

ایجاد ابهام در روابط میان شخصیت ها اگر آگاهانه باشد، جزو امتیازهای یک فیلم محسوب می شود. اگر این ابهام از سوی کارگردان فیلم آیدا آگاهانه مورد استفاده قرار گرفته باشد، نکته مثبتی محسوب می شود

او می گوید شخصیتی که از آیدا در فیلمنامه ترسیم شده است، نشان دهنده توانایی صدر عاملی در مورد پروراندن شخصیت های فیلم هایش است و با تجربه چندین ساله او درعرصه فیلمسازی مرتبط است و می توان صدر عاملی را در این حیطه جزو یکی از موفق ترین سینماگران محسوب کرد.

ارجمند همچنین یادآور شد: مخاطب نوجوان باید هر نوع فیلمی را ببیند. در عین حال نوجوان های زمانه ما از قدرت تشخیص و درک بالایی برخوردار هستند و به خوبی با مسایل اجتماعی همراه می شوند و دیدن این فیلم هم به رشد فکری آنها کمک می کند

● ارسیا تقوا

از بین فیلمهایی که در سال گذشته در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد، اکثر فیلمها یک حال و هوایی داشتند که انگار اصلا در جامعه و کشور ما وقایع آن رخ نمی دهد و اغلب این آثار یا در بیابان و در محیطهای غیر شهری رخ می داد و شاید تنها فیلمی که با حس و حال امروزی جامعه تا حدی همخوانی داشت، همین فبلم صدرعاملی بود و شهرکی که خانه محل زندگی آیدا در آن قرار داشت ، حال وهوای شهرکهای معاصر تهران را داشت و انگاری که این اتفاق در نزدیکی محل زندگی ما رخ داده است و نوع گویش و نوع و نحوه لباس آیدا و دوستانش همه واقعی به نظر می رسید .

البته صدر عاملی، اشراف کاملی به آن کاری که می خواهد انجام دهد دارد،

●شهرام اشرف ابیانه

"نیز عنوان می كند دیشب باباتو دیدم آیدا"تلفیقی از سینمای اجتماعی و عامه پسندانه خود صدر عاملی و سینمای روشنفکرانه عباس کیا رستمی است.

،، فیلم" دیشب باباتودیدم آیدا " تلفیقی از سینمای تجاری عامه پسند و اجتماعی است. فیلم سینمایی " دختری با کفش های کتانی " از همین کارگردان و سینمای روشنفکرانه عباس کیارستمی و فضای فیلم بین سینمای ضد قصه و قصه گو قرار دارد و از پایان بندی باز برخوردار است.

وی خاطر نشان کرد: در این فیلم از روی عمد هیچ نقطه اوج و فرودی به کار نرفته است و از آن تعلیق ها ( سوسپانس ها ) و اوج داستانی دو کار قبلی صدر عاملی در این فیلم خبری نیست. صدر عاملی در آخرین ساخته اش به تجربه جدیدی در عرصه فیلمسازی دست زده .

●جلیل اکبری

سوژه فیلم " دیشب باباتو دیدم آیدا " به لحاظ نگاه نقادانه به آسیب های اجتماعی نباید در دایره محدود سانسورهای ذهنی گرفتار شود .

او عنوان می كند " دیشب بابا تودیدم آیدا " به دلیل نگاه نقادانه به آسیب های اجتماعی پنهان جامعه فیلمی قابل توجه است

اکبری صحت در ارتباط با اینکه سوژه فیلم مناسب نوجوانان نیست، می گوید: ما در جامعه ایی زندگی می کنیم که جامعه ایی واقعی است و نباید انتظارداشت که همه مسایل و اتفاقات جامعه مطابق با میل اخلاق گرایانه صاحب نظران علوم تربیتی اتفاق بیفتد. پرسشی که هم اکنون در ارتباط با سوژه فیلم " دیشب باباتو دیدم آیدا " پیش آمده است، پیش از این نیز درباره " فیلم های " دختری با کفش های کتانی " و " من ترانه ۱۵سال دارم " نیز وجود داشت. در آن زمان نیز مطرح شد که این فیلم ها برای گروه سنی نوجوانان مناسب نیست. ولی جالب اینجا است که درست چند وقت بعد این ۲ فیلم درساعت پربیننده از تلویزیون برای نوجوانان پخش شد. خوب اگراین فیلم قابل قبول برای این گروه سنی مورد نظر نبود پس چرا پخش شد؟!

این منتقد خاطرنشان کرد: متاسفانه نگاه مسولین به مسایل نسبی است. ولی نگاه هنرمند جلوتر از رفتارمحافظه کارانه مسوولین حرکت می کند. به نظر من، آیدا بیش ازجامعه ما نگفته است شاید کمترگفته باشد. شاید ما این فیلم را دوست داشته باشیم. شاید هم از آن خوشمان نیاید. اما نباید آن را در دایره محدود سانسورهای ذهنی گرفتارکنیم

● محمد آقازاده

آیدا در پایان فیلم همه راهها را رفته و حالا به این مرحله رسیده است که باید واقعیت های پیرامون را بپذیرد. به این ترتیب که از فاعلیت خود دست بر می دارد و با رفتن به سمت انفعال اوضاع جدید را می پذیرد. به عقیده من، این نگاه در فیلم با رویکرد قبلی صدرعاملی متفاوت است و بر انفعال شخصیت اصلی فیلمش تاکید دارد. ولی اعتقاد دارم صدر عاملی همچنان کارهای موفقی تولید می کند

مسایل طرح شده در فیلم به نوعی در جامعه ما در حال رخ دادن است

‌● آنتونیا شرکا

نوع روایت مطرح شده در " دیشب باباتو دیدم آیدا " مناسب با بافت داستانی فیلم است و کلا تماشای فیلم را برای مخاطب "نوجوان" به نوعی هشدار دهنده و مناسب می دانم.اگرچه دیدن فیلم برای نوجوانها مستلزم داشتن پیش زمینه ای است، ولی از آنجایی که این مسئله ممکن است برای نوجوانهای ما رخ دهد و یا به نوعی درگیر آن بشوند، بهتر است در قالب فیلمی مطرح شود که سازنده آن در زمینه ساخت فیلم ، برای نوجوانها سابقه ای داشته باشد .

آنتونیا شرکا تاکید کرد: بد نیست در این مورد اشاره ای داشته باشم به صحبت های مدیر جشنواره جیفونی درمورد اینکه به محض اینکه فیلمی ساخته می شود و در آن شخصیت بچه است و این بچه درگیر مشکلاتی است که ممکن است به نظر برسد که نوجوانها وکودکان از دیدن این مشکلات دچار تاثر بشوند، اگر زمینه محیط طوری ایجاد شود که کودک بتواند این شرایط را درک کند ، بهتر است این گونه کودک را با مشکلات موجود آشنا کنیم ، نباید که همیشه مشکلات به شکل پیش پاافتاده و فانتزی در فیلمها مطرح بشود تا مخاطب نوجوان بتواند آن را تحمل کند ، پس اعتقاد دارم فیلم " دیشب باباتو دیدم آیدا " از این منظر فیلم خوبی است و مشکلی را مطرح می کند که خیلی ها ممکن است درگیر آن باشند.

وی در ادامه افزود: این نوع روایتی که از دید آیدا نمایش داده می شود ، برای بافت داستانی فیلم مناسب می باشد و باعث همدلی مخاطب نوجوان با فیلم می شود و اصلا قرار است یکی از گروههای مخاطب فیلم نوجوانها باشد و در کنار آن، دیدن این فیلم می تواند برای مخاطب بزرگسال آموزنده باشد .