با من مهربان باش

معتادها همیشه کنار خیابان نمی خوابند لباس های کهنه و پاره نمی پوشند و دندان هایی که سیاه و ریخته اند, ندارند آنها همیشه آن آدم های نابود شده و از دست رفته توی فیلم ها و سریال ها نیستند آنهایی که خمارند و همیشه به دنبال راهی برای پیدا کردن مواد می گردند معتادها به ما نزدیکند

معتادها همیشه کنار خیابان نمی‌خوابند. لباس‌های کهنه و پاره نمی‌پوشند و دندان‌هایی که سیاه و ریخته‌اند، ندارند. آنها همیشه آن آدم‌های نابود شده و از دست‌رفته توی فیلم‌ها و سریال‌ها نیستند؛ آنهایی که خمارند و همیشه به دنبال راهی برای پیدا کردن مواد می‌گردند. معتادها به ما نزدیکند.

آنقدر که گاهی باورمان نمی‌شود، دوست و رفیق صمیمی‌مان هستند یا همخون و همبازی کودکی‌مان. معتادها، آدم‌هایی هستند شبیه به تمام آدم‌های عادی که هر روز می‌بینیم. آدم‌هایی که یک‌جایی پایشان لغزیده و حالا در گردابی افتاده‌اند که فاجعه‌ای بزرگ است، اما راه فرار دارد و گاهی دستان ما، بزرگ‌ترین نشانه آن است. گزارشی که می‌خوانید، دوازده راه‌حل مفید و موثر برای کمک به بیماران معتاد در حوالی خودمان است. کمک به آنهایی که در حلقه‌های نزدیک زندگی ما هستند و فهمیدن این حقیقت تلخ که عزیزمان را گرفتار کرده، دنیایی از غم و غصه و نگرانی را به همراه می‌آورد. این گزارش کمک می‌کند به جای غم و غصه و نگرانی و حتی رفتاری غلط با معتادی که دوست یا آشنا یا همخون‌مان است، آستین بالا بزنیم و به او کمک کنیم. البته قبل از خواندن این گزارش، باید یادآوری کرد که در تمام مراحل کمک، باید خیلی بیشتر از آنچه به عزیز آسیب‌دیده و بیمار خود توجه می‌کنیم، به خود توجه کنیم و مواظب باشیم که در هیچ مسیر و مرحله‌ای با نزدیک شدن به خطرات این راه، آسیبی به زندگی شخصی خود وارد نکنیم.

● قدم اول؛ انکار نکنید

وقتی رفتار دوست، آشنای نزدیک، همکار قدیمی، یکی از بستگان و... عوض می‌شود، نشانه مهمی به شما می‌دهد؛ نشانه‌ای که نه باید اشتباه گرفته شود و نه بی‌تفاوت از آن گذشت. این نشانه‌ها گاهی خیلی غریزی و از روی آشنایی و مراوده سالیان می‌آید و گاهی هم از مثال‌های اثبات شده. در هر دو حالت، نباید به این نشانه‌ها پشت کرد و همه‌چیز را با بهانه‌ای مثل سوءتفاهم شده یا او اهل این کارها نیست یا امکان ندارد و... انکار کرد. باید روی این نشانه‌ها دقیق شد، عینک ذره‌بینی برای دیدن آنها به چشم زد و تا زمانی که نشانه‌ای واقعی و منطقی برای انکار آن پیدا نشده، از مراقبت و مواظبت دست برنداشت. اگر دوست شما، مدت زیادی است که در جمع حاضر نمی‌شود، ساعت‌هایی از روز گم می‌شود، برخلاف درآمد خوب همیشگی‌اش، به بهانه‌های مختلف پول قرض می‌گیرد، زیاد سرما می‌خورد و اشتها و خوابش کم شده، باید برای او نگران شوید و تلاش کنید دلیل واقعی این رفتارهای عجیب و غریب تازه را پیدا کنید. اگر به انکار ادامه دهید و از همه نشانه‌ها چشم‌پوشی کنید، روزی فرا می‌رسد که حسرت این روزها را می‌خورید و کاری هم از دست‌تان برنمی‌آید.

● قدم دوم؛ صحبت کردن

زمان مصرف مواد مخدر و وقتی فرد معتاد در شرایط ثابتی نیست، نفس خود را در سینه حبس کنید و زبان به دندان بگیرید. در طول روز فرصت مناسب برای صحبت پیدا می‌شود، صبر کنید تا ساعات تاثیر مواد از بین برود و بعد برای گپی دوستانه و همیشگی آستین بالا بزنید. در روند این معاشرت باید حواس‌تان باشد که هیچ‌ حرف و مکالمه‌ای به نصیحت، توهین، تحقیر، سرکوب و... نرسد. یک مکالمه ساده همیشگی درباره نگرانی‌های شما، بهترین راه‌حل برای صحبت کردن است. اما این نکته را هم فراموش نکنید که این مکالمه به هوشیاری و تمرکز بالای شما احتیاج دارد و به همان اندازه‌ای که نباید به خطر خاموشی مکالمه یا مشاجره نزدیک شوید، به خطر فرار عزیز معتاد از بحث و منحرف کردن آن توجه داشته باشید. آشنایی و شناخت در تمام سال‌های گذشته، در این مکالمه باید به کمک شما بیاید تا همه‌چیز مثل همیشه دوستانه، آرام و منطقی به نتیجه برسد.

● قدم سوم؛ مرزها را نشکنید

شوخی با وضعیت زندگی فرد معتاد یا همراهی با مراحلی مثل خرید یا مصرف آن، کمکی به او نمی‌کند. این رفتارهای اشتباه فقط باعث می‌شود تا زشتی این رفتار در نظر او شکسته شود و آن حرمتی که تا دیروز بین شما بوده، شکسته شود. نه شوخی کردن و جوک ساختن راه‌حل درستی است و نه همراهی و دوستی خاله‌خرسه. او باید بداند که با این اتفاق، خط قرمزی شکسته شده و اجازه هم ندارد که با رفتارهایش این شکستگی را عادی و معمولی جلوه دهد. رفتارهای شما، باید براساس یک قانون و منطق درست باشد تا این مرزها شکسته نشوند و برای قدم‌های بعدی آماده شوید.

قدم چهارم؛ گوش کنید

افراد معتاد به‌شدت احساس تنهایی می‌کنند و بهترین کمک به آنها، گوش دادن به حرف‌هایشان در اوقات افسردگی و حال بدی است. اگر او آنقدر شما را دوست و رفیق احساس می‌کند که با تمام حس‌های بد، پشیمان و مخرب خود، به‌سراغ شما می‌آید، پس رفاقت کنید و برای لحظاتی دست از قضاوت و نصیحت بردارید. به حرف‌های او در وقت تنهایی و پریشانی گوش دهید و تلاش کنید تا در خلوت خود، با استناد به همین درددل‌ها، مشکلات اصلی روحی و روانی یا مشکلات خارجی او را پیدا کنید و برای کمک به ترک اعتیاد، از این اطلاعات استفاده کنید. اعتیاد بیماری است که به دلایل مختلف انسان‌ها را درگیر می‌کند و با گوش دادن می‌توانید، سرنخ اصلی نفوذ این بیماری را پیدا کنید و برای باز کردن گره‌ها و حل مشکلات دست به کار شوید.

● قدم پنجم؛ کمی تحقیق کنید

یک جست‌وجوی ساده توی اینترنت با واژه ساده‌ای مثل «روش‌های ترک اعتیاد» یا «ترک اعتیاد» یا اصلا همان کلمه ساده «اعتیاد» یا «معتاد»، شما را به مجموعه بزرگی از گزارش‌ها و خبرها درباره روش‌های ترک اعتیاد، رفتار با بیماران معتاد، مراکز ترک اعتیاد و... می‌رساند. به جز اینها، توی قفسه کتاب‌فروشی‌ها، همیشه جایی برای کتاب‌هایی با موضوع اعتیاد هست. در کلینیک‌های ترک اعتیاد هم، پزشکان برای کمک به شما و بالا بردن سطح آگاهی درباره اعتیاد حاضر و آماده هستند. تا زمانی که شما شناخت دقیقی از ماده مصرفی، حالات و اثرات آن، نحوه ترک، شرایطی که یک بیمار معتاد می‌گذراند، راه‌حل‌های ترک و... نداشته باشید، هیچ کمکی مفید و موثر نیست.

● قدم ششم؛ قرار ملاقات بگذارید

اگر می‌خواهید از پزشک متخصص کمک بگیرید یا مراکز ترک اعتیاد (حتما توصیه می‌شود که این راه‌‌حل را امتحان کنید و به شیوه‌هایی مثل به تخت بستن و حبس چندروزه در یک اتاق فکر نکنید)، قرار ملاقات را خودتان تنظیم کنید و به بیمار هم این اطمینان را بدهید که در تمام مراحل طول درمان با او همراه هستید، در رفت‌وآمد کمکش می‌کنید و حتی اگر لازم دارد، در جلسات مشاوره با او در جمع می‌نشینید. اجازه دهید تا دوست‌تان مطمئن باشد که شما هم جزوی از برنامه ترک اعتیادشان هستید و قرار نیست یکه و تنها به راهی سخت بروند.

● قدم هفتم؛ زندگی خود را تغییر ندهید

سبک زندگی خودتان را عوض نکنید و خودتان را تحت‌فشار نگذارید. به‌خاطر دوستی که در حال ترک است، داروهای خانه را دور نریزید و کاری نکنید تا او این تغییر را وظیفه شما بداند و بخواهد که زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. عادت‌های قدیمی خود را حفظ کنید و بگذارید که او بداند، زندگی شما با او فرق دارد و کیفیت این زندگی خیلی بهتر است و خودش باید برای داشتن زندگی آرام و معمولی تلاش کند.

● قدم هشتم؛ راز نگه‌دار باشید

افراد معتاد به‌شدت حساس، آسیب‌پذیر و گوشه‌گیر هستند. اگر تمام دنیا هم از وضعیت فرد معتاد خبر دارند، بازهم زبان به دهان بگیرید و در جمع دوستان و آشنایان و حتی غریبه‌ها، درباره وضعیت او صحبت نکنید و قصه تعریف نکنید. سنگ‌صبور واقعی باشید، بدون زخم‌زبان، بدون حرف‌وحدیث و شایعه‌سازی. بگذارید اعتماد او به شما نقطه امن و آرامشش باشد تا روزبه‌روز به قدم‌های موفقیت‌آمیز بعدی نزدیک شوید.

● قدم نهم؛ مثبت باشید

هیچ دارو و روشی برای ترک ناگهانی وجود ندارد. پروسه ترک اعتیاد، یک پروسه طولانی است که به زمان احتیاج دارد و قدرت تحمل بالا. پس عجله نکنید و تغییرات مثبت را هر روز یادآوری کنید. در روند درمانی، اتفاق ساده‌ای مثل تغییر رنگ پوست، تغییر اشتها و... اتفاقی بزرگ و مهیج است که یادآوری اهمیت این نکات وظیفه شماست. حواس‌تان را جمع کنید، هر تغییر خوبی را با بهترین و دوست‌داشتنی‌ترین جملات به فرد معتاد نشان دهید و حتی وقتی که او از روند درمان خسته شد و افسردگی گرفت، بازهم این روحیه مثبت و پرانرژی را حفظ کنید.

● قدم دهم؛ از خودتان و دیگران محافظت کنید

وقتی درگیر روند درمانی ترک اعتیاد یکی از نزدیکان هستید، از خودتان مراقبت کنید. تفریحات خود را فراموش نکنید تا روحیه سالم حفظ شود. اگر مراقبت از بیمار در حال ترک، زمان‌بر است، مدیریت کاری را در جریان بگذارید تا در محل کار به مشکل برنخورید. مواظب خودتان باشید تا توان کافی برای همراهی داشته باشید و در کنار آن، مطمئن باشید که پروسه درمان به کسی آسیب نمی‌زند. در مدت درمان سوییچ ماشین را جلوی دست نگذارید، بدانید که رفتار عصبی و تندوتیز ممکن است هر لحظه از فرد معتاد سربزند و برای همین باید حواس‌تان به آدم‌های اطراف و میزان آسیبی که از این اتفاق می‌بینند، باشد.

● قدم یازدهم؛ از دیگران کمک بگیرید

صحبت در جمع، معاشرت با دوستان قدیمی، تجدید خاطره و... راه‌حل‌هایی است که به یک معتاد کمک می‌کند تا دنیای گذشته خود را به یاد بیاورد و برای بازگشت به آن دنیا قدم بردارد. روزهای خوشی که یک معتاد گذرانده، او را وسوسه می‌کند تا در روزگاری که دیگر بدنش در اثر مصرف زیاد به هیچ مخدری جواب نمی‌دهد، دوباره به سمت آن خوشی‌های قدیمی برود و همین مسیر درمان را راحت‌تر می‌کند. کمک دیگران باعث می‌شود تا شما هم کمی فرصت برای استراحت و تجدید قوا داشته باشید.

● قدم دوازدهم؛ به موقع بیرون بیایید

بی‌خوابی‌های شبانه، سردرد، دردهای عضلانی و افسردگی، زنگ خطرهایی است که به شما می‌گوید بیش از اندازه خود را درگیر ترک اعتیاد کرده‌اید و به سلامت و آرامش نیاز دارید. اگر در طول درمان، این علائم را در خود دیدید، هرچه سریع‌تر میدان کمک را رها کنید و از یکی از نزدیکان درخواست کنید تا جای شما را بگیرد و به جای شما به کمک بیاید. بیماری شما، موقعیت را بهتر نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود که شما هرروز بیشتر از دیروز در پروژه بزرگ و مهم ترک اعتیاد شکست بخورید.

پویان شیرزادی