نگاهی به راهکارهای نوین اصلاح الگوی مصرف در جامعه

مصرف بهینه با فرهنگ سازی و حمایت از تولید داخل

نیازی نیست برای اطلاع از روشن یا خاموش بودن چراغ سقفی، دیواری، رومیزی و غیره وارد هر اتاقی شوید و آن را چک کنید بلکه کافی است از وضعیت همه آنها از فاصله دور مطلع شوید. در و پنجره و سایه بان و پرده های کرکره نیازی به رجوع برای باز و بسته کردن ندارند فقط با لمس روی یک صفحه کنترل می توان آنها را تغییر وضعیت داد. چراغ های حسگر خودبه خود روشن و سیستم های سرمایشی و گرمایشی و تهویه به راحتی میزان دمای اتاق ها را تنظیم می کنند. جاروبرقی با به صدا درآمدن زنگ تلفن یا آیفون به صورت خودکار خاموش می شود و در مسافرت ها هم نیازی به نگرانی نیست چون همه وسایل دارای حسگر هستند و کاملا مطابق با شرایط تنظیم شده اند بدون اینکه خطرساز باشند. اینها نه آرزو است و نه ایده آلی از زندگی های اشرافی بلکه شرایط ساده ای است و با اجرای سیستم مدیریت ساختمان می توان آن را ایجاد کرد تا مانع از اتلاف انرژی شود البته به شرطی که دانش و فرهنگ استفاده از آن فراهم شود.

خداوند مسرفان را دوست ندارد.

علاوه بر چنین تاکیدی در آیه ۳۰ سوره اعراف، در قرآن کریم حدود ۱۳ بار کلمه اسراف با الفاظ گوناگون به کار رفته است:

و این چنین جزا می دهیم به هر کس اسراف کند و به آیت های خداوند نگرود و برای او عذاب سخت و پاینده است .

به این تاکید می توان آیات ۱۵۱ سوره شعرا، آیه ۸۳ سوره یونس، آیه ۹ سوره انبیا، آیه ۶۷ سوره فرقان، در آیه ۱۴۴ سوره انعام، آیه ۲۸ سوره غافر را هم اضافه کرد که همگی بر لزوم جلوگیری از اسراف به معنی زیاده روی و تبذیر به مفهوم ریخت و پاش بیش از حد توصیه شده است.

اما با وجود تمام تاکیدات و توصیه های آسمانی آیا فرهنگ صرفه جویی و دوری از اسراف توانسته درزندگی ما ایرانیان جایی داشته باشد؟ و اینکه توجه ما چقدر بوده و می توان مدعی شد مبالغی ناشی از صرفه جویی به عنوان جایگزین خلأها و تهیه نداشته ها باقی بماند؟

● ضرورت آموزش فرهنگ استفاده

تامل در زندگی شخصی هر فرد ایرانی و میزان مصارف و مخارج او البته با حفظ حریم خصوصی، ضروری است. پس این موضوع بهانه ای می شود به شاغلان بعضی از اصناف سری بزنیم که این بار هم گره طرح های اقتصادی دولت به دستانشان باز می شود و حامی اجرای طرح های بزرگند.

و حال سوال مهمتر اینکه تا چه میزان زندگی شهری و پیچیده به جنگ روش های سنتی رفته و شیوه های نوین را در صرفه جویی مصرف انرژی مورد اعتماد می داند؟

۲۳ سال است فروشگاه عرضه لوازم برقی دارد و پشت همین پیشخوان مشغول فروش لوازم و قطعاتی است که بازار کارش را از زمان اجرای هدفمندی یارانه ها بهتر ارزیابی می کند.

رضا صیادی نخستین فردی است که به سراغش می رویم و در مورد استقبال مردم از ابزار و لوازم کم مصرف می پرسیم و او هم در گفت و گو با گزارشگر کیهان می گوید: از وقتی یارانه ها به صورت نقدی به حساب مردم واریز شده، مراجعه برای خرید لامپ های کم مصرف هم زیاد شده است. البته بعضی از فروشگاه ها فورا نرخ اجناس کم مصرف را بالا برده اند تا درهمین فرصت سوء استفاده هایی داشته باشند.

وی با اشاره به مصرف محدود انرژی توسط لامپ های کم مصرف و جا افتادن فرهنگ صرفه جویی در میان مردم با استفاده از این نوع وسایل می گوید: مردم می دانند که لامپ های کم مصرف در انرژی صرفه جویی می کند اما این وسیله هم برای خودش فرهنگ استفاده درست دارد که خیلی ها آگاه نیستند و در صورتی که مردم استفاده صحیح از آن را ندانند تبدیل به ابزاری برای اتلاف انرژی می شود. مثلا روشن و خاموش کردن سریع آن در فواصل کوتاه به عمر لامپ ها صدمه می زند. دقیقا مانند بعضی از لوازم برقی که بعضی از رفتارهای صرفه جویانه ضررهای بیشتری به لوازم وارد می کند.

عزت یحیایی فروشنده کامپیوترهای شخصی است که او هم چنین نظری دارد و در این رابطه به خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: کامپیوترهای شخصی نمونه دیگر این لوازم است که فرهنگ مصرف بخصوصی دارند. بعضی تصور می کنند در فواصل کار با کامپیوترهای شخصی باید آن را خاموش کنند و دوباره برای استفاده روشن کنند در حالی که میان خاموش کردن با روشن کردن مجدد آن باید سه ساعت فاصله باشد و در غیراینصورت هم انرژی بیشتری صرف می کند و هم به دستگاه آسیب می رسد.

یحیایی این موضوع را وظیفه رسانه ها و به ویژه تولید میان برنامه های توجیهی می داند تا افکار عمومی همراه با آموزش صرفه جویی فرهنگ استفاده صحیح از وسایل را هم فرا بگیرند و به مشتریانش توصیه می کند که مردم برای صرفه جویی بیشتر باید بهترین و محکم ترین نوع را خریداری کنند حتی اگر مجبور باشند هزینه بالاتری بپردازند ولی در دراز مدت استحکام و دوام آن جبران قیمت بالاتر را خواهد کرد و صرفه جویی می شود.

انرژی خورشیدی حمایت می خواهد حمایت دولت از طرح ها و تولیداتی که کاهش مصرف انرژی را به دنبال دارد ضروری است اما گاهی این حمایت ها سلب شده و وارد کنندگان فرصت جولان در بازارها می یابند. موضوعی که شاغلان جایگزینی انرژی خورشیدی به جای حامل های انرژی به شدت از آن گلایه دارند. مهدی معین افشاری طراح سیستم های خورشیدی یکی از این تولیدکنندگانی است که حرف های زیادی دارد.

وی به عنوان مسئول موسسه سیاوش تکنولوژی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان تصریح می کند: تقریبا پنج سال است که در این زمینه فعالیت می کنم اما سنگین بودن قیمت ها و عدم حمایت دولت مشکلاتی بوجود می آورد. در حالی که با کمک دولت می توان سیستم های خورشیدی را تقویت و ارتقا داد و با استفاده از آنها در صرفه جویی انرژ ی تاثیر گذاشت. به طور مثال لامپ های LED ۱۰ وات به اندازه ۱۵۰ وات روشنایی دارند. سیستم های سولارسل روشنایی منازل را تامین می کنند و حتی یخچال و فریزر را هم جوابگو هستند یا با آبگرمکن های خورشیدی می توان آب گرم استحمام و مصارف ظرفشویی را تامین کرد.

وی خاصیت سولار را اینطور توضیح می دهد که انرژی را در طول روز از خورشید ذخیره کرده سپس با شارژری که طراحی شده می توانند در طول شب انرژی منزل را تامین کنند البته شارژر تولید این شرکت کارآیی بهتری نسبت به نمونه های خارجی دارد.

معین افشاری ادامه می دهد: تولیدکنندگان ایرانی سیستم های خورشیدی توانایی تولید با کیفیت استاندارد اتحادیه اروپا را دارند اما اجناس چینی بی کیفیتی وارد بازار می شود که به اندازه تولید داخل نه به صرفه است و نه انرژی کمی مصرف می کند. کالای تولید داخل با یک دوم نرخ خارجی ها تهیه شده و تا ۳ برابر تولید انرژی دارد.

وی همچنین اظهار می کند: در صورتی که دولت از این اصناف حمایت کند می توانند به عنوان کارآفرین تا ۵۰ نفر نیروی کار را به صورت مستقیم جذب بازار کار کنند و غیر مستقیم بازاریابان، نصابان سیستم ها و نیروهای تاسیساتی مشغول به کار خواهند شد که در یک برآورد کلی نزدیک به ۲۰۰ نفر جذب می شوند.

● سمینارهایی برای صرفه جویی

هر چند صرفه جویی علی رغم تمام مثال هایی که بازتاب دل نگرانی مردم در باب مصرف برق بود صرفا به صرفه جویی در مصرف برق منحصر نمی شود و حامل های دیگر انرژی را هم در بر می گیرد اما دانستن این نکته هم ضروری است که انرژی فقط به صرفه جویی مردم و با مفهوم مصرف نکردن یا کم مصرف کردن خلاصه نمی شود.

طرح های تحول زای اقتصادی حالا بهانه ای برای تشکیل همایش، سمینار و جلسات مختلفی در محافل علمی و آکادمیک شده و بسیاری از مجامع دانشجویی را درگیر کرده است تا این مفهوم را به معنای درست آن و با کاربردهای عملی آموزش دهد.

سیستم مدیریت ساختمان ( BMS ) به مفهوم مدیریت هزینه ها با ساختمان های هوشمند تلقی می شود یکی از این علوم است که در گفت و گو با مردم، هیچ یک از آنها با چنین مفهومی آشنایی نداشتند و حتی یک بار هم به گوششان نرسیده بود مگر چند نفری که جسته و گریخته فقط به چند نمونه از مصادیق آن اشاره داشتند.

سیستم مدیریت ساختمان از این جهت حائز اهمیت است که هزینه های مورد استفاده برای نصب و راه اندازی این سیستم ها معمولا بین ۳ تا ۵ سال به طور کامل باز می گردد و به این ترتیب علی رغم هزینه اولیه بیشتر با صرفه جویی در مصرف در نهایت به کاهش هزینه ها کمک می کند.

مهندس قاسم قربانی معاون دانشگاه آزاد اسلامشهر برگزاری همایش سیستم مدیریت ساختمان را در مراکز دانشگاهی مفید ارزیابی کرده و ارتقای فرهنگ مصرف را در گرو تقویت دانش مدیریت ساختمان می داند.

وی در همین رابطه به گزارشگر کیهان می گوید: متاسفانه در کشور ما به دلیل عدم فرهنگ سازی صحیح و حضور کمرنگ شرکت های تخصصی، تاکنون توجه جدی به این زمینه نشده است. هنوز خیلی ها از چنین سیستمی مطلع نیستند. تخصیص یارانه های انرژی باعث شده تا حتی با فرض هدر رفتن انرژی در طول دوره بهره برداری، سازندگان ساختمان از قبول هزینه اولیه این مجموعه در هنگام ساخت، سر باز زده و کماکان نسبت به بهره برداری سنتی از تاسیسات پافشاری کنند. عدم تقبل هزینه سرشکن شده سیستم مدیریت هوشمند ساختمان توسط خریداران واحدهای ساختمان نیز دلیل دیگری برای مقاومت سازندگان ساختمان در مقابل اجرای پروژه های هوشمند سازی بنا به حساب می آید.

رئیس مرکز فنی و حرفه ای سما اسلامشهر اضافه می کند: اگرچه در حال حاضر اجرای پروژه های فوق در ساختمان ها با دید بلندمدت کاهش هزینه های مصرفی انرژی و نیز کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری توجیه اقتصادی دارد ولی حذف یارانه های انرژی کمک به کاهش زمان استهلاک هزینه پروژه های BMS خواهد داشت.

● دولت بزرگترین مصرف کننده انرژی

فرهنگ سازی در زمینه مصرف صحیح انرژی، باعث بهره مندی عادلانه از نعمات خدادادی و راهگشای اجرای پروژه های انرژی بر در کشور و در نهایت افزایش درآمد ملی خواهد شد .

مساله ای که در ارتباط با اصلاح الگوی مصرف وجود دارد این است که دولت در اقتصاد ایران خود بزرگ ترین مصرف کننده است و کاهش مصرف وی که با سیاست اصلاح الگوی مصرف همخوانی دارد، یکی از آن توصیه هایی بوده است که اقتصاددانان بارها و بارها بدان تاکید کرده اند.

مهندس حامد سربازی عضو هیئت علمی دانشگاه و عضو کمیته علمی همایش سیستم مدیریت ساختمان هم در همین رابطه معتقد است: به دلیل عدم مدیریت صحیح مصرف انرژی در ساختمان های دولتی انرژی زیادی در این ادارات به هدر می رود در حالی که با سیستم مدیریت ساختمان می توان صرفه جویی بیشتری داشت.

وی همچنین اظهار می دارد: روند رو به گسترش استفاده از انرژی در ساختمانها و همچنین این واقعیت که انرژی مصرفی در بخش ساختمان در حال حاضر نزدیک به یک سوم از کل مصرف انرژی در کشور را شامل می شود، استفاده از چنین سیستم هایی برای کاهش تلفات اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

این استاد دانشگاه اضافه می کند: در این روش اطلاعات تابلوهای برق روشنایی عمومی، دیزل ژنراتور، سیستم اعلام و اطفای حریق، سیستم حفاظتی، آسانسورها، سیستم کنترل تردد و نیز اجزای موتورخانه مرکزی شامل چیلرها به یک مرکز کنترل مشترک انتقال می یابند در این مرکز مدیریت و کنترل و هماهنگی مصرف کننده های انرژی جهت کاهش تلفات و بهره وری حداکثری انرژی صورت می گیرد .

امروزه با افزایش پیچیدگی سیستم های ساختمان و اضافه شدن مصرف کننده های جدید بکارگیری سیستم های مدیریت ساختمان برای کنترل و کاهش تلفات و بهره برداری موثر نسبت به گذشته بیشتر احساس می شود سیستمهای جدیدی که امروزه در ساختمان های جدید بکار گرفته می شوند در صورت عدم مدیریت صحیح انرژی، انرژی مصرفی زیادی به شبکه تحمیل می کنند .

وی در باب مزایای کلی استفاده از این سیستم حرف های زیادی دارد که اینطور مطرح می کند: حذف مصارف ناخواسته، کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری، مدیریت بهینه استفاده از تاسیسات و اولویت بندی هوشمندانه مصارف هنگام اضطرار از جمله مزایا است و از آنجا که سیستم فقط هنگام بهره برداری از فضا، اجازه استفاده از منابع انرژی از قبیل سرمایش و گرمایش و روشنایی را می دهد، مصارف ناخواسته انرژی از بین رفته و استفاده از انرژی بهینه می شود. همچنین موجب کاهش میزان ساعات کارکرد تجهیز شده و در نهایت به مقدار قابل ملاحظه ای هزینه های تعویض قطعات مصرفی و نیز خرابی ناشی از کارکرد طولانی را کاهش می دهد.

همه، از اقشار و اصناف پردرآمد و گروه های متوسط و ضعیف جامعه گرفته تا دولت و مجریان برنامه های اقتصادی بر این عقیده و باورند که هدفمندی یارانه ها راهی جز اصلاح الگوی مصرف ندارد و همه مسیرها درنهایت به تصحیح روش هایی منتهی می شود که از مصرف بی رویه ممانعت کند. اما اینکه مصرف بهینه چگونه و به چه روشی میسر خواهد بود با فرهنگ سازی و اعتماد به تولیدکنندگان داخلی و توجیه مردم به استفاده بهینه پاسخ داده می شود تا این بار هم عزم ملی انقلاب اقتصادی جدیدی را رقم بزند.

پس از اینکه توانستیم درک مشترکی از اهداف درازمدت نظام جمهوری اسلامی ایران برای مردم تدوین کنیم باید آموزش را آغاز کرد.

آموزش زندگی در مملکتی که می بایست سرآمد منطقه باشد و در روز مقرر به افق ۱۴۰۴ دست یابد به طور حتم یک ضرورت است بنابراین دست یافتن به این هدف منوط به اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و بدنبال آن اصلاح الگوی مصرف است.

موضوعی که شاید نسبت به آن کمی اهمال شده بود و مصرف بی رویه مانع از به ثمر رسیدن اهداف بزرگ می شد که خوشبختانه با اجرای طرح

هدفمندی یارانه ها شرایط برای رسیدن به این مهم این روزها فراهم شده است.

اینکه مردم، اصناف، مجریان طرح هدفمندی و دولت چه نقشی در اجرای آن دارند و چگونه می توانند میان اضلاع مثلث دانش، فرهنگ سازی و صرفه جویی تعادل برقرار کنند نیاز به موشکافی در بطن زندگی ما ایرانیان دارد و طرح هایی که موفقیت این برنامه ریزی ها را تضمین کند.

اما اینکه آیا مردم به این باور رسیده اند که باید صرفه جویی داشته باشند یا مصرف بهینه چه مزایایی خواهد داشت، مساله ای است که در این گزارش بدنبال آن هستیم.

● لوازم پرمصرف، مشتریان رقابت جو

یکی از برنامه های دولت در راستای تحقق قانون هدفمندی یارانه ها، عرضه کالاهای کم مصرف به مصرف کنندگان است. اما به اعتقاد دکتر غلامرضا علیزاده جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه بروز فخرفروشی و شبیه کردن خود به طبقات پردرآمد جامعه برخی را به استقبال از کالاهای خارجی سوق می دهد هر چند اگر انرژی زیادی تلف شود یا نیازی به استفاده از آنها نباشد.

البته این عده معدود جدا از افرادی هستند که به گفته معاون وزیر نیرو در صرفه جویی ۴۰ میلیون دلاری در مصرف برق که از زمان آغاز اجرای مرحله نخست قانون هدفمندسازی یارانه ها تاکنون رخ داده، سهیم بوده اند.

ناگفته نماند کم نیستند افراد معتقد و متعهدی که فرهنگ مصرف بهینه را از مدت ها پیش سرلوحه زندگی خود قرار داده اند و اسراف هیچ جایی در زندگی آنها ندارد.

فردی که خود را سعید احمدوند معرفی می کند، هزینه های زندگی را پاسخگوی داشتن لوازم برقی پرمصرف نمی داند و اعتقاد دارد: دیگر باید قید پلوپز و آرام پز، ماکروویو و سشوار یا اتوکشی لباس ها را زد و فقط برای روشنایی و وسایل ضروری مثل یخچال از برق استفاده کرد.

وی که دید مثبتی نسبت به این نوع لوازم ندارد، معتقد است: با تغییر نگاه مردم و بازگشت به فرهنگ استفاده از لوازم قبلی که بدون برق کار می کردند حتی می توان از مضرات جریان برق در لوازم غذا ساز هم جلوگیری کرد.

موضوعی که سوزان، همسرش به هیچ وجه با آن موافق نیست و راحتی کار در آشپزخانه را با توسل به همین لوازم می داند ضمن اینکه نمی توان از تکنولوژی و بازار داغ لوازم جدید و البته خارجی که اقوام و آشنایان هم سر رقابت با آن را دارند، عقب ماند.

بررسی سخنان این خانم و عده ای از هم نظران وی که البته کم هم نیستند، چاره ای برایمان باقی نمی گذارد جز اینکه سری بزنیم به جامعه شناسانی که به روشنی ریشه چنین عقایدی را آشکار می کنند.

مجید کاشانی جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه در گفت و گو با گزارشگر کیهان ریشه اعتقاد این افراد را اینطور توصیف می کند: شکل گیری ایده رقابت در تهیه لوازمی که هر چند نیازی به آن نداشته باشیم یا مطابق خواسته ما نباشد مبتنی بر تبلیغات رسانه ای است و بخشی هم مبتنی بر تجربیات عینی. از دوره ای که صنعتی شدن غرب و تفاوت فاحش تولیدات صنعتی در غرب با کشورهای غیرصنعتی از قرن ۱۸ به بعد رخ داد ایده و تصوری بین مردم شکل گرفت که برخی ها مبتنی بر تجارب عینی بود.

وی این تجربه عینی را ناشی از ورود محصولات غرب از سوی طبقه مرفه جامعه می داند که در مقایسه با تولیدات داخل از کیفیت و دوام بهتری برخوردار بودند. حتی اگر محصولات غیر صنعتی کیفیت بالا هم نداشته باشد و پرمصرف باشند اما عده ای هنوز چنین تصوری در وجودشان نهادینه شده که این اجناس حتما بهتر هستند و در استفاده از آنها رقابت هم می کنند.

دکتر غلامرضا علیزاده دیگر جامعه شناس کشورمان در این مورد به گزارشگر کیهان می گوید: هر لایه ای در سطح جامعه تلاش می کند خود را به طبقه بالاتر برساند. فرار از لایه های پایین و نشان دادن رفتار لایه های پردرآمدتر برخی از افراد را به مصرف گرایی و تقلید از پردرآمدها سوق می دهد . با توجه به پیشرفت روز افزون دانش مدیریت این توانایی را نمی توان منکر شد که با همین علم تبلیغ و ایجاد احساس نیاز در مخاطب، می توان هر کالایی را به فروش رساند حتی به اسکیموها می توان یخچال فریزر فروخت.

● استقبال از جایگزینی لوازم پر مصرف

لوازم خانگی شامل اجاق گاز، تلویزیون، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، یخچال و فریزر و کولر آبی و غیره تنها چند قلم از ۱۰ کالایی است که درطرح وزارت صنایع برای جایگزینی لوازم پرمصرف می گنجد.

البته با فروش نقدی که شاید در آینده به عرضه اقساطی تبدیل شود.

حسینی از فروشندگانی که در فروشگاهش فقط لوازم صوتی تصویری می فروشد جایگزینی لوازم پرمصرف برقی را با کم مصرف ها ضروری می داند.

وی اگرچه پشت میزش نشسته و به گفته خودش روزی ۱۲ ساعت روی صندلی اش لم داده است اما اطلاعات خوبی از بازار این روزها و رفتار مشتریان دارد که آنها را برای گزارشگر کیهان توصیف می کند: ۲۰ میلیون دستگاه تلویزیون لامپی در کشور وجود دارد که جایگزینی آن با تلویزیون های ال. سی. دی مصرف برق خانوار را کاهش می دهد اما چطور می توان مردم را مجاب به خرید کرد آن هم به صورت نقدی؟ اگر طرحی بخواهد اجرا شود که به مصرف کمتر تشویق کند بهتر است به روش اقساطی باشد تا مصرف کنندگان تشویق شوند به کالاهای کم مصرف روی بیاورند.

میزان مصرف برق تلویزیون های لامپی در حالت استراحت ۴ آمپر است که این رقم در مورد تلویزیون های ال. سی. دی و ال. ای. دی نیم تا یک آمپر است. حتی این تفاوت مصرف در مورد تلویزیون های کم مصرف حاکم است به طوری که گفته می شود مصرف برق تلویزیون های

ال. سی. دی ۴۰ برابر مصرف در تلویزیون های ال. ای. دی است.

حسینی معتقد است: با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی باید مشکل مصرف را حل کرد اما با تبلیغ فروش کالای نقدی نمی توان مصرف را کاهش داد. این رفتار تفاوتی با تبلیغات معمولی رسانه ای در فروش محصولات ندارد و نباید به طرح دلخوش بود.

● هنوز لزوم صرفه جویی درک نشده

عده ای بر این باورند هنوز لزوم صرفه جویی در جامعه ایران درک نشده و تا وقتی قبوض جدید برق، آب و گاز و غیره به دست مشترکان نرسد باید منتظر رکوردشکنی مصرف کنندگان در مصرف انرژی باشیم.

رضا عبداللهی مدرس دانشگاه فنی و مهندسی گیلان یکی از این افراد است.

وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان معتقد است: در حال حاضر مردم آنطور که باید الزام بر صرفه جویی را احساس نکرده اند و تا زمانی با نرخ های بالا مواجه نشوند نباید انتظار داشت از لوازم کم مصرف استقبال کنند یا اینکه تدابیری برای مصرف کم لحاظ کنند.

وی که در طرح تولید و توزیع لوازم کاهش سوخت خودرو دخیل است، استفاده از برخی قطعات را در خودرو عامل کاهش ۵۰ درصدی بنزین می داند اما هنوز آنطور که انتظار می رود مردم با آن آشنا نیستند چرا که حمایت چندانی از تولیدکنندگان نمی شود و برای تبلیغ هزینه زیادی نیاز است.

عبداللهی ضمن اشاره به مخاطبان محدود شبکه اینترنت و سایت های تبلیغاتی برای معرفی محصولات کم مصرف، می گوید: قشر دانش آموز و دانشجو بیشترین مخاطبان اینترنت هستند و هزینه تبلیغ به طرق دیگر بسیار گران است در حالی که دولت می تواند با درنظر گرفتن شرایط تبلیغ ارزان تر، مصرف بهینه را از طریق این کالاها به مردم آموزش دهد. ضمن اینکه مردم هم با استفاده از این کالاها به عنوان مانع اتلاف انرژی نقش آفرینی خواهند کرد.

وی همچنین تصریح می کند: مخاطبان صدا و سیما قشر عظیمی از مردم هستند و باید دولت شرایط استفاده از این فرصت تبلیغاتی را برای تولیدکنندگان لوازم کم مصرف فراهم کند. ضمن اینکه جلوی واردات بی رویه کالا را بگیرد. درست هنگامی که تولیدکننده داخلی جو بازار را به نفع کالای داخلی در دست می گیرد واردکننده چینی فورا محصولات مشابه اما بی کیفیت را وارد بازار کرده و غیرمستقیم جلوی توزیع کالای ایرانی را سد می کند.

این استاد دانشگاه طریقه دیگر این حمایت را اختصاص وام های حمایتی می داند که تولیدکننده داخلی را تقویت خواهد کرد.

● بازنگری مردم در نحوه مصرف

برخلاف افرادی که اعتقاد دارند فرهنگ مصرف در جامعه هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته است، یکی از فروشندگان لوازم صوتی و تصویری با خوشبینی موضوع خبر افزایش قیمت برق را باعث حضور مردم در بازارها و برای خرید لوازم صوتی و تصویری کم مصرف می داند.

حیدر شاهدی در این رابطه به خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: این موضوع به مفهوم بازنگری مردم در روش مصرف است و شاید نیازی نباشد تا طرح هایی برای عرضه لوازم خانگی کم مصرف به مردم در میان باشد. مردم خودشان این فرهنگ را دارند که حتی از پرمصرف ها درست استفاده کنند یا اینکه کم مصرف جایگزین کنند.

وی اظهار می کند: تا حدودی رسانه ها و روزنامه ها توانسته اند ذهن مردم را نسبت به این پدیده آشنا کنند و دوم اینکه آموزش دهند صرفه جویی چه مزیت هایی برای مردم دارد.

اما فرهنگ رهبری فروشنده تجهیزات کم مصرف معتقد است: با توجه به وجود لوازم کم مصرف در بازار و اتلاف انرژی در ساختمان های بزرگ دولتی تاکنون شاهد مراجعه از این مراکز برای دریافت لوازم و قطعات کم مصرف نبوده ایم.

وی با اشاره به هدرفتن انرژی در ساختمان های بزرگ دولتی می گوید: به عنوان مثال چندین کولر گازی همزمان با هم روشن هستند که شاید نیازی به همه آنها نباشد و با ایجاد یک دستگاه به آسانی می توان همه این دستگاه ها را فرماندهی کرد اما تاکنون هیچ تقاضایی از مراکز دولتی نداشته ایم.

درهمین زمینه عباس قاضی ها استاد مدیریت دانشگاه قزوین ضمن اشاره به ضرورت مدیریت مناسب، مهمترین رمز موفقیت در اصلاح الگوی مصرف و رکن اصلی مدیریت این موضوع را برنامه ریزی می داند که امروز مفهوم جامع تری نسبت به تعریف ابتدایی آن که ۸۰ سال پیش مطرح شد، دارد.

قاضی ها می گوید: آموزش برنامه ریزی و تعیین هدف برای زندگی بهینه از سوی هر فرد از اعضای جامعه مساله مهمی است که گاهی نبود آن منجر به بروز مشکلاتی می شود. باید از فرصت ها استفاده کرد چرا که همیشه انسان در حال زندگی نمی کند و بنا به تعریف دیگر برنامه ریزی، باید پیش بینی از شرایط آینده داشت و طبق آن برنامه خاصی تدوین کرد که صرفه جویی هم در این راستا تعریف و برنامه ریزی خود را دارد.

پریسا جلالی