دیابت و چشمان شما

جدی ترین عارضه دیابت برای چشم پیشرفت گرفتاری دیابتی شبکیه است دیابت روی رگهای خونی ریز اثر می گذارد اگر این سلولها دچار انسداد شوند یا اینکه جریان خون به راحتی از آنها عبورنکند ممکن است روی شبکیه و دید شما تأثیربگذارد

دیابت به صورتهای مختلف روی چشم شما اثر می‌گذارد ازجمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. جدی ترین حالت چشم که به دیابت مربوط می شود درگیری رگ‌های خون‌رسان به شبکیه می‌باشد و به این حالت دیابت شبکیه گفته می‌شود.

۲. تغییرات نامتعارف در سطوح قندی خون به دلیل دیابت بر عدسی داخل چشم نیز اثر می‌گذارد، به خصوص زمانی که دیابت کنترل شده باشد که این امر باعث تاری دید می‌شود به طوریکه در طول روز دید فرد تغییر پیدا می‌کند. البته تمام این گرفتاری‌ها بستگی به میزان قند خون شما دارد.

۳. یکی از تأثیرات طولانی مدت دیابت این است که عدسی چشم شما تیره می‌شود، به این حالت آب مروارید گفته می‌شود. البته اینطور هم نیست که هرکس دیابت داشته باشد، عوارض چشمی هم دارد. بسیاری از مردم که از بیماری شبکیه نه چندان حادی رنج می‌برند ممکن است هرگز به وضعیتی که بینایی آنها را تهدید می‌کند دچار نشوند.

● شبکیه دیابتی

جدی‌ترین عارضه دیابت برای چشم پیشرفت گرفتاری دیابتی شبکیه است. دیابت روی رگهای خونی ریز اثر می‌گذارد. اگر این سلولها دچار انسداد شوند یا اینکه جریان خون به راحتی از آنها عبورنکند ممکن است روی شبکیه و دید شما تأثیربگذارد. گستره این تغییرات نشان می‌دهد که کدام یک از انواع بیماریهای شبکیه دیابتی را دارا هستید. چهل درصد از مردمی که دیابت نوع دوم را دارند؛ بعضی از انواع بیماری شبکیه دیابتی را نشان می‌دهند.

● بیماری شبکیه دیابتی

معمول‌ترین نوع از انواع بیماری دیابتی چشم است که بسیاری از افراد دیابتی از آن رنج می‌برند. در این گرفتاری رگ‌های خونی در شبکیه تنها تأثیر اندکی را پذیرفته‌اند و بسیار کم متورم شده‌اند. (microanenurysm) و ممکن است دچار ترشح خون ازعروق(haemorrhages) یا ترشح مایع باشند. (exudatees) تا زمانیکه ماکولا تحت تأثیر قرار نگیرد، دید طبیعی است و شما متوجه مشکلتان نخواهید شد. آزمایش پرده شبکیه به بررسی این تغییرات اولیه می‌پردازد و شما را از هر نشانه پیشرفت به مراحل جدی‌تر بیماری در همان ابتدا آگاه می‌کند.

● ماکولاپاتی دیابتی

در این گرفتاری ماکولای شما تحت تأثیر بیماری شبکیه قرار می‌گیرد. در این‌صورت دید اصلی شما نیز متأثر خواهد شد و ممکن است شما در دیدن جزئیاتی همچون تشخیص صورت مردم وقتی از شما فاصله دارند یا صفحه پرینتهای ریز دچار مشکل شوید.

اغلب ماکولاپاتی‌ها با هدف حفظ بینایی تا جایی که ممکن است با لیزر درمان می‌شوند. میزان دید اصلی که در طول این بیماری از دست می‌رود از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. به هرحال دیدی که با آن می‌توانید اطرافتان را ببینید (دید پیرامونی) همچنان باقی است و تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.

● تکثیر بیماری دیابت مربوط به شبکیه پرولیفراتیو

اگر دیابت ریتینوپاتی پیشرفت کند، رگهای خونی بزرگتر در شبکیه بسته می‌شوند و شبکیه در فقر اکسیژن به سر می‌برد؛ به این فرایند کم خونی موضعی گفته می‌شود که در اثرآن چشم شروع به ساخت سلول‌های جدید می‌کند؛ به این فرایند تشکیل عروق جدید(neo-vascularisation)می‌گویند. و در واقع مرحله پرولیفراتیو بیماری دیابت مربوط به شبکیه است که درآن طبیعت سعی دارد با ساختن عروق جدید کمبود خونرسانی را جبران کند. به عبارت دیگر با ایجاد یک ذخیره خونی جدید اکسیژنی که شبکیه شما نداشت، تأمین می‌شود. متأسفانه این رگهای خونی جدید ضعیف هستند و در مکان نامناسبی رشد می‌کنند - روی سطح شبکیه و داخل لایه زجاجیه - بنابراین به راحتی ، آن هم به طور گسترده روی سطح شبکیه یا داخل ژل زجاجیه خونریزی می‌کنند.

این قبیل خونریزیها به طور کامل دید را تار می‌کنند، زیرا بینایی چشم متأثر از نور است و خونریزی مانع از رسیدن نور به چشم می‌شود. با گذشت زمان خون داخل چشم می‌تواند دوباره جذب شود بدین ترتیب بینایی بهبود می‌یابد. خونریزیهای شدید منجر به زخم های بافتی می‌شوند که باعث به هم ریختگی وضعیت شبکیه می‌شوند. این نوع پیشرفته از بیماری چشم دیابتی در شبکیه سبب خطری جدی یعنی از دست دادن بینایی می‌شود.

تنها بین پنج تا ده درصد ازهمه‌ی دیابتی‌ها دچار بیماری پرولیفراتیو می‌‌شوند. این مشکل بیشتر در بیماران دیابت نوع اول دیده می‌شود تا نوع دوم. شصت درصد ازبیماران دیابت نوع اول، بعضی از نشانه‌های بیماری تکثیر سلولی را بعد از اینکه سی سال از دوران بیماری دیابت آنها سپری شده است از خود بروز می‌دهند.

● کاهش خطر

ما عوامل خطر پیشرفت بیماری دیابت شبکیه را به دو دسته تقسیم کرده‌ایم: ۱. عواملی که شما می‌توانید جلوی پیشرفت آنها را بگیرید. ۲. عواملی که کنترل آنها از دست شما خارج است.کنترل خوب دیابت، خطر ابتلای شما را به بیماری‌های شبکیه به صورت قابل توجهی کاهش می‌دهد.

اقدامات زیر خطر پیشرفت بیماری‌ شبکیه شمارا کاهش می‌دهد یا اینکه موجبات متوقف شدن آن را تا اینکه بدتر از این نشود فراهم می‌کند: ۱. قند خون خود را کنترل کنید. (میزان گلوکز) ۲. به طور جدی فشار خونتان را کنترل کنید. ۳. میزان کلسترول خود را کنترل کنید. ۴. سلامتی خود را حفظ کنید. ۵. وزن مناسبی داشته باشید و سیگار نکشید. همه‌ی اینها از موارد کنترل مناسب دیابت هستند. آسیب اعصاب، بیماری‌های کلیه وقلبی- عروقی به طور حتم در سیگاری‌ها بیشتر هستند تا در دیابتی‌ها. سیگار کشیدن فشارخون و میزان قند خون‌تان را افزایش می‌دهد و این مسئله کنترل دیابت شما را مشکل می‌سازد. ۶. شبکیه باید به طور مرتب توسط پزشک معاینه شود. بیشترین کار اثربخشی که می‌توانید برای جلوگیری از، از دست دادن بینایی‌تان به خاطر بیماری دیابتی شبکیه انجام دهید،معاینات به موقع است. تشخیص و معالجه در همان مراحل ابتدایی مانع از دست دادن بینایی می‌شود.

و اما فاکتورهای خطری که شما نمی‌توانید کنترل کنید عبارتند از:

۱. طول مدتی که شما بیماری دیابت داشته‌اید. این خطری بزرگ برای برای ابتلا به بیماری دیابتی شبکیه محسوب می‌شود. ۲. سن شما نیز در پیشرفت بیماری دیابتی شبکیه تأثیر دارد. ۳. قومیت شما نیز تأثیر دارد. یعنی اگر شما یا خانواده شما اهل هند، پاکستان، بنگلادش یا سریلانکا هستند، شما بیشتر در خطر ابتلا به بیماری‌های پیشرفته دیابت هستید و تهدیدات بینایی ناشی از دیابت هستید.

اگر شما دیابت دارید و قصد دارید صاحب اولاد شوید، پزشک به شما مشاوره می‌دهد که چگونه بارداری خود را با وجود دیابت سپری کنید. در این موارد برای بیمار معاینات پزشکی توصیه می‌شود که وی باید در طول دوران حاملگی و اندکی بعد از بچه‌دار شدنش انجام دهد. همینطور اگر شما در طول دوران بارداری‌تان دچار دیابت حاملگی شده‌اید، یک معاینه شبکیه ای معین را در طول بارداری‌تان و اندکی بعد از زمان بچه دارشدن‌تان انجام دهید.