تبلت من همه کاره است

نخستین ماه دهه اخیر ماه مهمی برای صنعت تبلت بود ژانویه ۲۰۱۰ ماهی بود که اپل تبلت خود را معرفی کرد و به گمانه زنی های چندماهه و حتی ده ساله, زیرا نخستین گمانه زنی ها درباره تبلت اپل به سال ۲۰۰۱ باز می گردد پایان داد

نخستین ماه دهه اخیر ماه مهمی برای صنعت تبلت بود. ژانویه ۲۰۱۰ ماهی بود که اپل تبلت خود را معرفی کرد و به گمانه‌زنی‌های چندماهه (و حتی ده‌ساله، زیرا نخستین گمانه‌زنی‌ها درباره تبلت اپل به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد) پایان داد. این محصول آی‌پد نام گرفت و در چشم‌به‌هم زدنی به گل سر سبد محصول‌های اپل تبدیل شد و اپل همان سیاست‌های شیرینی را که در آی‌فون در پیش گرفته بود، برای این محصول نیز پیش رو قرار داده بود. اپل سیاست‌هایی را در پیش گرفت که همگی جواب دادند و بر پایه همین سیاست‌ها و تجربه‌ها قدم در راه بعدی گذاشت. آی‌پد محصولی است با طراحی قوی (و دقیقاً مشابه آی‌فون)، سخت‌افزار قدرتمند و از نظر نرم‌افزاری به‌شدت وابسته به اکوسیستم بزرگ برنامه‌های متنوع فروشگاه اپل.

عرضه آی‌پد موجی تبلتی را در میان تولیدکنندگان صنعت تلفن همراه و کامپیوتر راه انداخت. البته، ابتدا تولیدکنندگان اسمارت‌فون به این موج پیوستند (مانند سامسونگ، اچ‌تی‌سی و...)، سپس تولیدکنندگانی که بیشتر در صنعت کامپیوتر شناخته شده بودندبا این موج همراه شدند (مانند اچ‌پی، ایسوس، دل، لنوو و...). به عبارتی موج نخست تبلت‌ها بیشتر نزدیک به اسمارت‌فون دیده شد، اما از موج دوم شاهد حرکت آن به سمت کامپیوتر هستیم و این شاید نتیجه درخواست بازار باشد؛ کاربرانی که بیشتر دوست دارند تجهیزات همراهی هم‌پای کامپیوتر خود (از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری) داشته باشند. اما این محصول در حال حاضر چقدر با این نقطه فاصله دارد؟

● این یک کامپیوتر نیست

اگر دوران نوین تبلت را به دو موج نخست (که با عرضه آی‌پد در ابتدای ۲۰۱۰ آغاز می‌شود) و موج دوم (که با عرضه تبلت‌های مبتنی بر آندروئید ۳ در سه‌ماهه دوم ۲۰۱۱ آغاز می‌شود) تقسیم کنیم، عمده پیشرفتی که در دوره دوم شاهد بوده‌ایم، پیشرفتی سخت‌افزاری بوده، نه نرم‌افزاری. کاربرد این دستگاه در طول تمام این دوره ثابت بوده‌است: وب‌گردی، مرور و گاه ویرایش اسناد، بازی‌های به‌نسبت‌سبک، گوش دادن به موسیقی و تماشای فیلم. این موارد در مقایسه با یک لپ‌تاپ (حتی برای کاربران عادی) تا‌‌‌‌حدی محدود است و برای این کاربرد محدود به‌نسبت گران به نظر می‌رسد. سؤال اصلی اینجا است: آیا کاربرد این دستگاه در همین حد محدود می‌ماند یا به سمت جایگزین کردن لپ‌تاپ پیش می‌رود؟ اصلاً تبلت با این هدف به بازار آمده یا با هدف ماندن در یک شاخه و حوزه مستقل در بازار؟ به عقیده نگارنده تبلت پتانسیل ایجاد تحول در بازار محصول‌های محاسباتی و جایگزینی لپ‌تاپ را دارد، وقوع تا این اتفاق زمان زیادی باقی مانده‌است. اما در حال حاضر، با این سطح کاربرد، تبلت بسیار گران است و تا رسیدن به آن نقطه ابتدا باید شاهد تناسب کاربرد تبلت با قیمت آن باشیم و سپس پیشرفت سخت‌افزاری دستگاه تا حدی که توان انجام کارهایی بیش از کارهای پیش پا افتاده روزانه را داشته باشد. پس از این نقطه می‌توان شاهد یک اتصال میان دو بازار لپ‌تاپ و تبلت و در نهایت جایگزینی لپ‌تاپ با تبلت در بسیاری از بخش‌های بازار باشیم. اما آیا تا آن زمان راهکاری برای جبران ضعف این ابزار در زمینه محاسباتی وجود دارد؟

● سرویس، سرویس، سرویس

فرض کنید کاربر یک تبلت مبتنی بر آندروئید به دسترسی به فتوشاپ در تبلت خود نیاز پیدا کند. یا کاربر یک آی‌پد نیاز داشته باشد به نرم‌افزار Matlab در تبلت خود دسترسی داشته باشد. یا حتی یکی از کاربران بخواهد دور از کامپیوتر شخصی خود بازی سنگینی را روی تبلت ادامه دهد. همان‌طور که ذکر شد، با توجه به روند مداوم پیشرفت سخت‌افزاری تبلت‌ها، این دستگاه‌ها در آینده قادر به انجام این کارها خواهند بود، اما امروز نیز می‌توان به طریقی این نیاز را بر طرف کرد. یک راهکار ترکیبی نرم‌افزار به‌عنوان سرویس یا SaaS (سرنام Software as a Service) و سخت‌افزار به‌عنوان سرویس یا HaaS (سرنام Hardware as a Service) می‌تواند این نیازهای کاربر را در حال حاضر برطرف کند. به این ترتیب که یک محیط شبیه‌سازی شده از رابط کاربری نرم‌افزار در اختیار کاربر قرار می‌گیرد و پردازش سخت‌افزاری نیز در سیستم‌های قدرتمند سرویس‌دهنده انجام می‌گیرد.

به‌عنوان مثال، فتوشاپ را در نظر بگیرید. یک محیط کامل و شبیه‌سازی شده از فتوشاپ در اختیار کاربر قرار می‌گیرد (نیازی نیست یک نسخه کامل فتوشاپ تحت پلتفرم جدید توسعه داده شود). هر کلیک کاربر یک دستور است که به سیستم‌های سرویس‌دهنده فرستاده می‌شود و سپس پردازش روی این سیستم‌ها انجام می‌شود و پاسخ آن به تبلت کاربر باز می‌گردد و نتیجه مورد انتظار کاربر را در تبلت به‌نمایش در می‌آید و این روند همچنان ادامه پیدا می‌کند. این راهکار تقریباً درباره تمامی نرم‌افزارها و حتی بازی‌های سنگین (با کمی تفاوت نسبت به نرم‌افزار) قابل‌انجام است.

● یک دستگاه و هزار و یک کار

تبلت دستگاهی است که در حال حاضر‌هم با قیمت بالا و کاربرد محدود استقبال چشم‌گیری از آن شده و حتی اگر بدبین باشیم و بخشی از این استقبال را مرهون جنجال خبری و تبلیغاتی شرکت‌ها بدانیم، باز هم می‌توان این ابزار را ابزار محبوبی دانست. بنابراین، اگر این روند صعودی همچنان ادامه پیدا کند، می‌توان شاهد پیشرفت پرشتاب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این دستگاه بود. این موضوع فاصله ما را با یک تبلت قدرتمند کمتر می‌کند، اما همچنان تا این نقطه راه زیادی مانده‌است؛ زمانی که هزار و یک کار با تبلت قابل انجام خواهد بود!

احمدرضا فرزان جم