می سازیم و می سوزیم

خطرات شغلی که کارگران ساختمانی را تهدید می کند

میلیون‌ها کارگر ساختمانی در سراسر دنیا مشغول ساخت‌وساز جاده‌ها، خانه‌ها، ساختمان‌های اداری و بناهای دیگر هستند...

این کارگران با عوامل خطرناک و زیان‌آوری مواجه هستند و کار در ارتفاع، مواجهه با سر و صدا، گرد و غبار و مواد شیمیایی، کار با ابزارها و تجهیزات سنگین، حمل و نقل بارهای سنگین و وضعیت‌های بدنی نامطلوب سلامتشان را تهدید می‌کند. در اینجا عوامل زیان‌آور و خطرهای موجود در ساختمان‌سازی را ذکر می‌کنیم.

خطر اول

سقوط از ارتفاع

سقوط از ارتفاع، حادثه‌ای است که بیشتر موارد منجر به مرگ می‌شود. کارگرانی که هنگام کار در ارتفاع حاضر به استفاده از کمربند ایمنی نیستند یا کارفرمایانی که این‌گونه وسایل را برای کارگران تهیه نمی‌کنند، باید تاوان سنگین این سهل‌انگاری را بپردازند. طبق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان مکلفند براساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه کنند و در اختیار آنها قرار دهند و چگونگی کاربرد این وسایل را به آنان بیاموزند.

داربست‌ها نیز ممکن است حادثه‌ساز شوند. توجه نکردن به اصول ایمنی هنگام برپاکردن داربست، محکم نشدن داربست در جای خود و استفاده نکردن از طناب مهارکننده می‌تواند باعث سقوط کارگران از ارتفاع شود. کمربندهای ایمنی و تسمه‌هایی که روی شانه می‌افتد، باید از چرم محکم یا برزنت یا سایر مواد مقاوم ساخته شود. حداقل پهنای کمربند ایمنی هم باید ۱۲ سانتی‌متر و حداقل ضخامت آن ۶ میلی‌متر باشد و در برابر نیروی کششی استقامتی بیش از ۱۱۵۰ کیلوگرم داشته باشد. این کمربندها و متعلقات آن باید مرتب بازبینی و بررسی شود. همچنین طناب‌های مهار باید از کنف بسیار مرغوب یا جنس مشابه باشد و مقاومت آنها در برابر پاره شدن از ۱۱۵۰ کیلوگرم کمتر نباشد.

خطر دوم

ماندن زیر آوار

کارگرانی که بدون توجه به مسائل ایمنی شروع به گودبرداری یا حفاری چاه‌ها می‌کنند، معمولا قربانی این بی‌توجهی می‌شوند. متاسفانه گاهی در اخبار می‌شنویم کارگرانی در اثر ریزش چاه در آن مدفون شده یا در اثر گودبرداری، زیر آوار مانده‌اند. کارگران باید قبل از شروع کار تمام خطرها را بررسی کنند و با رعایت نکته‌های ایمنی مشغول کار شوند. استفاده از طناب مهار که یک سر آن به کمر چاه‌کن و یک سر آن به نقطه مطمئنی در بیرون چاه بسته شده است، در مواقع خطر می‌تواند به بیرون کشیدن فرد از چاه کمک کند. استفاده از کلاه ایمنی برای کسانی که داخل چاه می‌روند هم ضروری است. همچنین باید مراقب کمبود اکسیژن یا استشمام گازهای خطرناک چاه‌های فاضلاب بود.

خطر سوم

آسیب و ضربه در اثر سقوط اجسام

سقوط اجسامی مانند ابزارها، آجر و تیرآهن حوادثی با ضریب بالا را رقم می‌زنند بنابراین کارگران ساختمانی که در ساخت و سازهای عمودی مشغول به کار هستند، باید از کلاه ایمنی استفاده کنند.

خطر چهارم

مشکلات پوستی

در این نوع مشاغل تماس پوست با موادی مانند سیمان و آهک و سایر مواد محرک باعث ایجاد درماتیت‌های شغلی و زخم‌های پوستی می‌شود. درماتیت سیمان اغلب در دستها و بعد از آن در اندام فوقانی و تحتانی ایجاد میشود. بررسی‌ها نشان داده است حتی تماسهای کوتاه مدت پوست با سیمان مرطوب یا بتون میتواند باعث بروز زخمهای شدید شود. خطر آفتاب‌سوختگی و بیماری‌های پوستی ناشی از آفتاب هم یکی از عوارض رایج مشاغلی مانند ساختمان‌سازی است.

خطر پنجم

تصادف با ماشین‌ها

بولدوزر‌ها، لودرها، جرثقیل‌ها و سایر ماشین‌های مکانیکی که در صنایع ساختمان‌سازی به کار می‌روند، سالانه باعث کشته‌شدن تعداد زیادی از کارگران این صنعت می‌شوند. آمار‌ها نشان می‌دهد کارگرانی که در ساخت جاده‌ها و خیابان‌ها مشغول هستند نیز در اثر تصادف با ماشین‌های عبوری جان خود را از دست داده‌اند. توصیه می‌شود لباس کار این افراد به رنگ زرد، نارنجی یا قرمز با نوارهای فسفری و شب رنگ انتخاب شود. همچنین ضروری است برای تمام ماشین‌های کار ساختمانی چراغ گردان و هشدار دنده عقب نصب شود.

خطر ششم

شرایط جوی نامناسب

کار در تابستان و زمستان برای کارگران ساختمانی بسیار سخت و طاقت‌فرساست. گرمای هوا و از دست دادن آب بدن در اثر تعریق می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در افراد شود. کرامپ عضلانی ناشی از گرما، خستگی ناشی از گرما و گرمازدگی از عوارض مهم کار در گرماست بنابراین باید به این نکته توجه داشت که کارگران جوان و تازه کار را در بدو استخدام در محیط‌های گرم به کار مشغول نکرد و روند تطابق آنها را در نظر گرفت. همچنین آب آشامیدنی خنک همراه کمی‌نمک، آبلیموی تازه و ویتامین C برای این کارگران ضروری است. در زمستان نیز سرما می‌تواند صدمه جدی به کارگران وارد کند. استرس‌های سرمایی می‌توانند انقباض عروق خون و فیبریلاسیون بطنی در قلب را به دنبال داشته باشند. همچنین کهیر ناشی از آزاد شدن هیستامین در سرما و اریتم‌های ناشی از سرما در پوست کارگرانی که در محیط سرد کار می‌کنند، مشاهده می‌شود. از این رو لازم است به آنها لباس‌های گرم، نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم داد یا درجه حرارت محیط را به ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد رساند. به‌طور کلی، توصیه شده کارگران چاق، افراد مبتلا به صرع، دیابت، ناراحتی قلبی و کارگران بیماری که سرما باعث تشدید بیماری آنها می‌شود (آنژین صدری، انفارکتوس میوکارد، آسم، تب یونجه)، کارگرانی که اختلال‌های تنظیم درجه حرارت بدن دارند (هیپوتیروئیدی، نارسایی آدرنال و سیروزی‌ها)، افرادی که به اختلال‌های عروقی دچار هستند و کسانی که تحت عمل جراحی پوست قرار گرفته‌اند، در محیط‌های سرد به کار گرفته نشوند.

خطر هفتم

اختلال‌?های اسکلتی- عضلانی

جابجاکردن مصالح ساختمانی، کیسه‌های سیمان و گچ، سطل‌های قیر و سایر مصالح و تجهیزات برای ساخت‌وساز باعث شیوع اختلال‌های اسکلتی -عضلانی مانند کمردرد بین کارگران ساختمانی شده است. بررسی‌ها نشان داده اختلال‌های اسکلتی -عضلانی در ناحیه کمر (۵۰درصد)، مچ دست (۴۴درصد) و شانه (۴۰درصد) شیوع بیشتری دارد. کار با وضعیت‌های بدنی نامطلوب، قرار گرفتن کمر و گردن و مچ دست خمیده برای مدت زمان طولانی اختلال‌های اسکلتی -عضلانی ایجاد می‌کند. این افراد باید قبل از شروع به کار ۱۰ دقیقه برای گرم کردن عضلات و بدن خود نرمش‌های ملایم انجام دهند. نرمش‌های کششی آرام و بدون انجام حرکت‌های سریع و ناگهانی در ابتدای کار، بین کار و انتهای کار اثر بسیار زیادی در حفظ سلامت این کارگران دارد. استفاده از وسایل مکانیکی حمل بار، جابجا کردن بارها به صورت مشترک یا تقسیم بارهای سنگین به چند بار سبک نیز از اقدام‌های پیشگیرانه و موثر است.

خطر هشتم

برق‌گرفتگی

برق‌گرفتگی بیشتر در اثر کار با ابزارها و تجهیزات برقی که دارای نقص هستند، اتفاق می‌افتد. گاهی نیز استفاده از کابل‌های سیار پوسیده که در قسمت‌هایی بدون عایق و پوشش مناسب هستند، باعث برق‌گرفتگی می‌شود بنابراین لازم است تمام تجهیزات برقی مرتب بازرسی شوند و افراد دستکش عایق بپوشند.

آمار چه می‌گوید؟

طبق آمار جهانی، کارهای ساختمانی درصد قابل‌توجهی از حوادث و بیماری‌های ناشی از کار را به خود اختصاص داده است.

سالانه بیش از ۶۰ هزار نفر از کارگران ساختمانی، جان خود را در اثر حوادث کاری از دست می‌دهند. از هر ۶ حادثه منجر به مرگ، یک مورد در صنعت ساختمان‌سازی اتفاق می‌افتد.

در کشورهای صنعتی ۲۵ تا ۴۰ درصد از مرگ‌های مربوط به کار متعلق به صنایع ساختمان‌سازی است. این در حالی است که فقط ۶ تا ۱۰ درصد از نیروهای کاری این کشورها در این صنایع مشغول به کار هستند. در بیشتر کشورها بیش از ۳۰ درصد از شاغلان در صنعت ساختمان‌سازی از کمردردهای حاد و مزمن رنج می‌برند.