حسین ع مظهر کمالات الهی

گزیده ای از فضایل اخلاقی امام حسین ع

امام حسین (ع) بسیار سخاوتمند و مهربان بودند، به طوری که درشهر مدینه ایشان را به عنوان کریم ترین فرد می شناختند، چنانکه روایت شده: “روزی امام حسین (ع) ازکنار جمعی ازمساکین عبورمی کردند، درحالی که آنها عباهای خود را افکنده بودند و نان خشکی درپیش داشتند و می خوردند. چون آن حضرت را دیدند، ایشان را به خوردن طعام دعوت نمودند. حضرت امام حسین (ع) ازاسبشان فرود آمدند و فرمودند: خداوند متکبران را دوست ندارد، و نزدایشان نشست و با ایشان ازطعامشان تناول فرمود. سپس به آنها فرمودند: من دعوت شمارا پذیرفتم، شما نیزدعوت من را بپذیرید. وایشان را به خانه خود بردند و دستوردادند ازآنها پذیرایی مفصلی کردند و آنها را مورد لطف خود قراردادند.

همچنین درمورد جود و سخاوت آن حضرت روایت شده است: “روزی مرد عربی به مدینه آمد و پرسید که کریمترین مردم کیست ؟

گفتند: حسین بن علی (ع)، پس به جستجوی آن حضرت پرداخت، امام را داخل مسجد دید که ایشان درحال نماز بودند. پس آن مرد شعری درمدح سخاوت آن حضرت خواند، چون حضرت ازنماز فارغ شدند به خانه رفتند و چهارهزار دینار را در ردای خود که ازجنس برد بود قرارداده و از شرم روی اعرابی دست خود را ازشکاف درب بیرون کرده وآن زرها را به اعرابی دادند و از او عذرخواهی نیز نمودند. مرد اعرابی آن زرها را گرفت وسخت گریست. حضرت فرمودند: ای اعرابی گویا عطای ما کم بوده؟ آن مرد عرض کرد: نه، بر این می گریم که دست با این جود و سخاوت چگونه درمیان خاک خواهد شد.

● رعایت حقوق مردم

امام حسین (ع) در رعایت حقوق مردم اهتمام بسیاری داشت. مردی به نام عبدالرحمان به یکی از فرزندانش سوره حمد را آموخت که آن حضرت به پاداش کار فرهنگی اش هزار دینار و هزار جامه و انبوهی زر و زیور و وسایل زندگی به او بخشید و در برابر شگفت زدگی معلم ازاین همه بزرگواری و حق شناسی و رعایت حقوق معنوی معلم فرمود: “اینها در برابر عظمت و ارزش کار تو ناچیز است”.

● غیرتمندی و عزت نفس

یکی از صفات برجسته انسانی ، غیرت مندی است. غیرتمندی به خود و خاندان و یارانش. در روز جاودانه عاشورا هنگامی که آن حضرت بر اثر شدت زخم ها توان نشستن بر فراز مرکب و ادامه دفاع را از دست داد، به طرف راست چهره مقدسش بر روی خاک افتاد. همان ویژگی غیرتمندی و عزت نفسش به او اجازه آرمیدن بر روی خاک و شنیدن شماتت دشمن را نداد به همین جهت با زحمت بسیار به پا خاست و این بار بر روی پای خویش به دفاع از حق برخاست. پس از چندی ، شدت صدمه های وارده قدرت ایستادن را نیز از او سلب کرد. به ناچار در وسط میدان نبرد نشست؛ در حالی که حلقه محاصره بر او تنگ تر می شد شجاعانه به دفاع از حق ادامه داد. این مرحله نیز با شدت یافتن زخم ها و ادامه خونریزی غیر ممکن شد و پیشوای غیرتمندان عالم در واپسین لحظات شهادت قرار گرفت ، اماشگفتا! در آن لحظات نیز به زحمت به پا می خاست و بر خاک می افتاد، تا دشمن کار او راتمام شده نیابد و جرات جسارت و شماتت نیابد.

غیرتمندی و غیرت ورزی او در مقابل خاندانش نیز درس آموز و شنیدنی است. اوتمام تلاش خویش را برای تدابیر دفاعی به کار گرفت و با حفر خندق بر اطراف خیمه ها با افروختن آتش های شعله ور و پرشراره در درون خندق و با فرا خواندن پیاپی دشمن “اقصدونی بنفسی واترکوا حرمی؛ شما با من در پیکارید نه با خاندانم ، پس به خیمه ها نزدیک نشوید” و این غیرتمندی به جایی رسید که با شنیدن خبر هجوم به خیمه ها با همان حالت عطش برای دفاع از خیمه ها شتافت.

● کرامت نفس

و در بعضی از کتب منقول است از عصام بن المصطلق شامی که گفت داخل شدم در مدینه معظمه پس چون دیدم حسین بن علی (ع) را پس تعجب آورد مرا، روش نیکو و منظر پاکیزه او، پس حسد مرا واداشت که ظاهر کنم آن بغض و عداوتی را که در سینه داشتم از پدر او، پس نزدیک او شدم و گفتم تویی پسر ابوتراب؟ (اهل شام از امیرالمومنین (ع) به ابوتراب تعبیر می کردند و گمان می کردند که تنقیص آن جناب می کنند باین لفظ). بالجمله عصام گفت: گفتم به امام حسین (ع) تویی پسر ابوتراب؟ فرمود بلی. هر چه توانستم دشنام و ناسزا به آن حضرت گفتم. پس نظری از روی عطوفت و مهربانی بر من کرد و فرمود: “اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم خذ العفو و امر بالعرف و اعرض عن الجاهلی الآیات الی قوله ثم لایقصرون”. این آیات اشارت است مکارم اخلاق که حق تعالی پیغمبرش را به آن تادیب فرمود از جمله آنکه از خلاق مردم اکتفا کند و متوقع زیادتر نباشد و بد را به بدی مکافات ندهد و از نادانان رو بگرداند و در مقام وسوسه شیطان پناه به خدا گیرد.

پس فرمود به من آهسته کن و سبک و آسان کن کار را بر خود، طلب آمرزش کن از خدا برای من و برای خودت، همانا اگر طلب یاری کنی از ما تو را یاری کنم و اگر عطا طلب کنی ترا عطا کنم و اگر طلب ارشاد کنی تو را ارشاد کنم. عصام گفت: من از گفته و تقصیر خود پشیمان شدم و آن حضرت به فراست یافت پشیمانی مرا، فرمود: “لاتثریب علیکم الیوم یغفرالله لکم و هو ارحم الراحمین” و این آیه شریفه از زبان حضرت یوسف پیغمبر است به برادران خود که در مقام عفو از آنها فرمود که عتاب و ملامتی نیست بر شما، بیامرزد خداوند شماها را و اوست ارحم الراحمین. پس آن جناب فرمود به من که اهل شامی تو؟ گفتم بلی فرمود: این دشنام و ناسزا گفتن به ما، عادت و خویی است در اهل شام که معاویه در میان آنها سنت کرده پس فرمود: حیانا الله و ایاک هر حاجتی که داری به نحو انبساط و گشاده رویی حاجت خود را از ما بخواه که می یابی مرا در نزد افضل ظن خود به من ان شاء الله تعالی. عصام گفت از این اخلاق شریفه آن حضرت در مقابل آن جسارتها و دشنامها که از من سر زد چنان زمین بر من تنگ شد که دوست داشتم به زمین فرو بروم، لاجرم از نزد آن حضرت آهسته بیرون شدم در حالی که پناه به مردم می بردم به نحوی که آن جناب ملتفت من نشود لکن بعد از آن مجلس نبود نزد من شخصی دوست تر از آن حضرت و از پدرش.

سخاوت