وقتی خرچنگ ها به بافت سینه چنگ می اندازند

بررسی راه های پیشگیری و درمان سرطان سینه

سرطان سینه ماهیتی مشابه سرطان‌های دیگر دارد. رشد بی‌رویه و غیرطبیعی و در عین حال مهار‌نشدنی سلول‌های بدن در بافت‌ها و اعضای مختلف به تشکیل توده سرطانی منجر خواهد شد. در مورد سینه هم همین اتفاق در سلول‌های تشکیل‌دهنده بافت این عضو، در نهایت راه به ایجاد توده‌ای بدخیم می‌برد که سرطان سینه نام دارد. البته به این معنا نیست که ایجاد هر توده‌ای در بافت سینه، باعث سرطان می‌شود.

در بسیاری از موارد توده ایجاد شده خوش‌خیم است و براحتی تحت نظر پزشک متخصص می‌توان آن را درمان کرد. فقط توجه داشته باشید تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم‌بودن توده مذکور، تنها به عهده پزشک معالج است. این نکته از آن نظر حائز اهمیت است که بسیاری از زنان ممکن است صرفا به دلیل بروز توده خوش‌خیم در اطرافیان نزدیک‌شان، مثلا مادر یا خواهرشان، توده خود را نیز خوش‌خیم به‌حساب می‌آورند در حالی که ممکن است چنین نباشد.

● مراحل و طبقه‌بندی

پیشروی سرطان سینه را می‌توان به پنج مرحله مختلف تقسیم کرد. این مراحل بر اساس اندازه توده، میزان و محل بافت‌های درگیر ناحیه سینه و اعضای اطراف آن و نیز بر اساس احتمال موفقیت اقدامات درمانی برای بهبود بیماری است.

مرحله صفر: در این مرحله که به مرحله سرطان غیرتهاجمی نیز معروف است، سلول‌های سرطانی تنها در مجاری انتقال شیر مشاهده می‌شود.

مرحله ۱: در این مرحله سرطان کاملا قابل درمان است و اندازه توده سرطانی حدود ۲ سانتی‌متر یا کوچک‌تر از آن است. سلول‌های سرطانی بافت‌های اطراف را مورد حمله قرار داده‌ ولی هنوز نتوانسته‌اند تا غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یابند.

مرحله ۲: در این مرحله، توده سرطانی کمی پا را از مرحله اول فراتر گذاشته و غدد لنفاوی را نیز مورد هجوم قرار داده است. اندازه توده در این مرحله بزرگ‌تر از ۲ سانتی‌متر است.

مرحله ۳: مرحله‌ای که در آن توده بدخیم به پوست یا دیواره سینه رسیده و اندازه‌ آن بیش از ۵ سانتی‌متر است.

مرحله ۴: در این مرحله وضع بیمار بسیار وخیم است و توده سرطانی دیگر نواحی دوردست مانند استخوان‌ها، ریه‌ها یا غده‌های لنفاوی را نیز درگیر کرده است.

از نظر موفقیت اقدامات درمانی، مراحل صفر و یک، مراحلی کاملا درمان پذیرند. طبیعتا اگر بیماری در این مراحل مورد تشخیص قرار گیرد هم بخت بلندی برای رهایی از بیماری خواهد داشت و هم رنج کمتر و هزینه پایین‌تری را برای درمان متحمل خواهد شد. مرحله ۲ و ۳ نیز از احتمال درمانی بالایی برخوردار است، اما نیازمند دوره‌های درمانی خاص و گاه طولانی نظیر جراحی و شیمی‌درمانی است؛ شیوه‌هایی که متاسفانه بسیاری از افراد از آن گریزانند. مرحله ۴ در واقع همان مرحله رسیدن کارد به استخوان است. در این مرحله، بیماری چنان پیشرفت کرده و فربه شده است که کار چندانی از دانش و فناوری پزشکی برنمی‌آید.

این مرحله‌بندی بخوبی گویای اهمیت تشخیص زودهنگام بیماری و اقدام موثر در مقابله با آن است. به همین دلیل است که بانوان محترم باید علائم این بیماری و شیوه‌های معاینه فردی را بشناسند و مدام خود را معاینه کرده و مراقب بروز علائم باشند. تنها در این صورت است که می‌توان قدرتمندانه مقابل آن ایستاد.

● علائم

این بیماری علائمی دارد که اگر با معاینات دقیق و منظم شناخته شود، بسادگی می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

ـ مشاهده گره جدید یا غیرمعمول در پوست سینه یا در ناحیه زیر بغل

ـ ایجاد چروک در پوست این ناحیه

ـ ترشحات یا خونریزی از نوک سینه بخصوص اگر خود به خود باشد‌

ـ بروز تغییراتی در ابعاد یکی از سینه‌ها نسبت به دیگری و نیز تغییر در شکل ظاهری آن‌

ـ تغییر رنگ در هر یک از نقاط این عضو

ـ مشاهده فرورفتگی نوک سینه

ـ مشاهده التهاب، قرمزی یا تورم در این عضو

ـ مشاهده حالتی در پوست شبیه پوست پرتقال

با مشاهده این علائم، وقت را تلف نکرده و بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید. به یاد داشته باشید یکی از علائم شایع ابتلا به این سرطان احساس وجود گره یا توده کوچک بی‌درد در سینه است هرچند این سرطان ممکن است توده‌های دردناک نیز در پی داشته باشد. به علاوه، هر ترشح یا احساس برجستگی را نمی‌توان نشانه این سرطان دانست، اما این‌که اینها واقعا علائم سرطان هستند یا نه باید تحت نظر پزشک متخصص مورد بررسی و تائید قرار گیرد. تشخیص و درمان موثر این بیماری ـ یک ماه یا حتی یک هفته تاخیر ـ زمان سرنوشت‌سازی است.

● پیشگیری

براساس موارد فوق، رعایت نکاتی می‌تواند به کاهش احتمال خطر ابتلا به این بیماری کمک کند، اما هنوز شواهد قطعی در این زمینه‌ها در دست نیست. با این وصف، زنان دارای پیشینه ابتلا به سرطان در نزدیکان خود با هیچ اقدامی نمی‌توانند عامل وراثتی سرطان را تغییر دهند. به علاوه، خانم‌هایی که زودهنگام قاعده شده یا دیرهنگام پا به دوران یائسگی گذاشته‌اند نیز توان تغییر این عامل را ندارند، اما همه افراد، با در پیش گرفتن شیوه سالم زندگی، بخصوص تحرک کافی، تغذیه مناسب و وزن متناسب در کنار پرهیز از مصرف هورمون در دوران یائسگی احتمالا می‌توانند جنبه‌های دیگر خطر را کاهش دهند.

البته یک ابزار بسیار کارآمد دیگر در اختیار بانوان است و آن معاینه و توجه دقیق به وضع سلامت‌شان در این ناحیه از بدن است. هر چه بیشتر و دقیق‌تر در این امر کوشا باشند، در صورت بروز، سریع‌تر به تشخیص خواهند رسید و در نتیجه با بیشترین قدرت و اطمینان به نبرد با بیماری خواهند پرداخت.

● عوامل ابتلا

علت اصلی ابتلا به سرطان سینه به طور دقیق معلوم نیست، اما مبتلایان به این بیماری در چند عامل مشترک هستند:

- سابقه ابتلا در میان افراد درجه یک خانواده؛ مادر، خواهر یا دختر. اگر در افراد نزدیک خانواده خود مردی مبتلا به این بیماری داشته‌اید، استعداد ژنتیکی شما برای ابتلا به این بیماری بیش از دیگران است. البته مردان بسیار بندرت به این بیماری مبتلا می‌شوند.

- وجود سابقه ابتلا به این بیماری در فرد. در واقع بهبود سرطان سینه به منزله رفع ابتلای مجدد به آن نیست.

- ترشح بیش از حد معمول هورمون استروژن در زنان که ممکن است به دلیل قاعدگی زودهنگام (پیش از ۱۳ سالگی)، بروز یائسگی پس از ۵۱ سالگی و نیز هورمون درمانی بخصوص پس از یائسگی

- بارداری دیرهنگام (پس از ۳۰ سالگی) یا عدم بارداری

- کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت جسمانی

- اضافه وزن و ابتلا به چاقی. این عامل بویژه پس از دوران یائسگی موثرتر است.

مسعود ایثاری