انتشار شماره جدید مجله اطلاعات حکمت و معرفت با موضوع «فلسفه عکاسی»

روابط عمومی

شمارۀ 120 مجله اطلاعات حکمت و معرفت با موضوع «فلسفه عکاسی» منتشر شد. اولین دفتر فلسفه عکاسی در شماره 96 مجله در فروردین ماه 1393 منتشر شده بود و اکنون  دو شمارۀ پیاپی 120 و 121 (یعنی شماره­های فروردین و اردیبهشت 95) به ترتیب دفترهای دوم و سوم این موضوع را به خود اختصاص می دهند. منیره پنج تنی، دبیر دفتر ماه این شماره، عکاسی را حوزه­ای پرمخاطب معرفی کرده که از متخصصان تا مردم عادی همه با آن سر و کار دارند و بر این نظر است که همین ویژگی عکاسی آن را به موضوعی فلسفی و مناسب برای اندیشیدن تبدیل می کند.  او همچنین فلسفۀ عکاسی را چنین تعریف کرده است:  «فلسفه عکاسی یا فلسفه عکس به عنوان یکی از فلسفه­های موضوعی- فلسفه­های مضاف- به بررسی و پژوهش دربارۀ عکس از منظری فلسفی می­پردازد. در واقع هدف از این بررسی فلسفی، شناخت و تحلیل مبانی فلسفی به­طور کلی، یعنی بررسی پیش­فرض­های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش­شناختی این حوزه است؛ اما به­طور خاص و تخصصی در فلسفۀ عکس – عکاسی- موضوعاتی نظیر مبانی زیباشناختی تصویر، پیوند علّی و مادی عکس و موضوع یا تأثیر چگونگی علیت در عکاسی، تأثیر زمینه­های جامعه­شناختی در تولید عکس، روش­های تفسیر و شناختِ قواعدِ روشی برای شناخت عکس، عکاسی و بازنمایی، عکاسی و مفهوم صدق، بحث­های نشانه­شناختی و زبان­شناختی در عکاسی، عکاسی و کاربردهای گسترده در حوزه­های مختلف علوم، عکاسی و زندگی روزمره، مباحث انسان­شناختی و نقش عکاسی، بررسی و تحلیل می­شود.»

منیره پنج تنی در ادامۀ دربارۀ قدمت عمر فلسفۀ عکاسی بر این نظر است که این فلسفۀ مضاف عمر کوتاه­تری نسبت به دیگر فلسفه­های موضوعی مانند فلسفه علم، فلسفه زبان، فلسفه ذهن، فلسفه معرفت، فلسفه هنر و غیره دارد، شاید همین امر بر پیچیدگی مطالعه و پژوهش در این حوزه می افزاید. دبیر دفتر ماه برای نمونه به نظرِ ای.د کولمن اشاره می­کندکه بر این نظر است که اظهار نظر فلاسفه دربارۀ عکاسی در بسیاری از موارد بی­پایه است و این امر، ریشه در بی اطلاعی فیلسوفان از گسترۀ این هنر دارد. او در ادامه، تلاش برای تدوینِ بخش­های مختلفِ روشی و محتوایی فلسفۀ عکاسی را در مراحل اولیه می­داند.

دفتر نخست (شمارۀ 96) مشتمل بر هفت نوشتار بود: دو گفت و گو و پنج مقاله. دفتر فروردین ماه 1395 از مجلۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «فلسفه عکاسی 2» از شش مطلب تشکیل شده است. نخستین نوشتار گفت و گوی منیره پنج ­تنی است با فرشید آذرنگ. در این گفت و گو به موضوعاتی نظیر رابطۀ فلسفه و عکاسی، عکاسی و زیباشناسی زندگی روزمره، رابطۀ عکس و شعر، عکاسی و نقاشی، عکاسی و واقع­گرایی و همچنین بازنمایی پرداخته شده است. نوشتار دوم، بخشِ نخست گفت و گویی با رهام شیراز است که منیره پنج­ تنی و علی بابایی انجام داده­اند. تمرکز اصلی در این گفت و گو بر فرضیۀ «عکاس- مولف» است و مباحثی چون تعریف عکاسی، عکاسی به مثابۀ رسانه، واسطه­گری عکاسی بین ذهن و عین، رابطۀ عکاسی و هنرهای زیبا نیز مورد بحث قرار گرفته­اند. سومین نوشتار با عنوان «تاریخ مختصری از نظریۀ های عکاسی»، فصل نخست کتاب «نظریۀ عکاسی» به ویراستاری جیمز الکینز  که حسن خوبدل ترجمه کرده است. «این مقاله به معرفی و بررسی مهم­ترین آراء و نظریات انتقادی در زمینۀ عکاسی از نخستین روزهایش تا دهۀ 1980 می پردازد. بخش دوم این مقاله که به آرا و نظریات انتقادی دربارۀ عکاسی از 1980 به بعد اختصاص دارد، در شمارۀ بعدی این نشریه به چاپ خواهد رسید.» چهارمین نوشتار به قلم دیرموید کاستلو و مارگارت ایورسن و ترجمۀ عباس نوری به ترسیم جایگاه ویژه عکاسی در هنر معاصر جهان می­پردازد و پیشنیۀ مباحث مربوط به عکاسی را در فلسفه به اختصار بررسی می­کند. مطلب پنجم مقاله­ایست با عنوان «ترجمه، عکاسی، بارت» به قلم سیامک حاجی­محمد. مولف با تمرکز بر بارت و نگاه او به عکاسی این دغدغه را پی می­گیرد که عکاسی در زبان ما چگونه اندیشیده می­شود. «عکس، حقیقت، آگاهی» مقاله­ای از هادی آذری آخرین مطلب دفتر این ماه است. در این نوشتار علاوه بر تأکید بر تمایز میان عکاسی و دیگر اشکال بازنمایی تصویر، به چالش کشیده شدن جنبۀ اسنادی و عینی در دوران معاصر را شرح داده می­شود. دفتر ماه شماره 121 این نشریه (اردیبهشت 95) به فلسفه عکاسی 3 اختصاص دارد.

بخش دوم مجلۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «ادب و هنر» مشتمل بر دو مقاله است. مقالۀ نخست با عنوان «رنگ و عرفان» به قلم سمیر محمود و با ترجمه سجاد باغبان ماهر و علی اصغر شیرازی است. مقالۀ بعدی در این بخش «نگاره های انسان پیکره در پیکره از منظر حکمت و عرفان اسلامی» نام دارد و آن را صدیقه نایفی نگاشته است.

بخش سوم مجله با عنوان «اندیشه و نظر» از سه نوشتار تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از: «مطالعات قرآنی در غرب» گفت و گو با میشل کویپرس، «اخلاق، عینیت گرایی یا نسبیت گرایی؟» گفت گو با فیلیپا فوت و ریک لوئیس، «تمثیل در الهیات»  به قلم فردریک فره و ترجمه انشاءالله رحمتی. در بخش کتاب، ابتدا سید مسعود رضوی مقالۀ «طنز پردازی و اطوره سازی» را نگاشته است. منیره پنج ­تنی کتاب «کافکا و عکاسی» را در گفت و گو با کریم متقی، مترجم اثر، بررسی کرده و در ادامه به نقد و بررسی مجموعۀ تماشا با حسن خوبدل، دبیر مجموعه، پرداخته است. مجموعۀ تماشا برگردان متون نظری مهم در عکاسی است و به همت نشر شورآفرین منتشر می­شود. آخرین بخش مجله به گزارش برخی از وقایع یک ماه اخیر در حوزۀ اندیشه اختصاص دارد. شماره 120 مجله اطلاعات حکمت و معرفت به مدیر مسئولی سردبیری انشاءالله رحمتی و با قیمت 2000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.