در حوالی نخل های طلایی شصت و پنج ساله کن

بهتر است این مطلب با تاریخچه ای از چگونگی و پیدایش جشنواره کن آغاز شود زیرا که این جشنواره یکی از بزرگترین جشنواره های مربوط به اهالی سینما است که سالانه تب و تاب زیادی میان سینماگران و سینما طلبان ایجاد می کند

بهتر است این مطلب با تاریخچه‌ای از چگونگی و پیدایش جشنواره کن آغاز شود. زیرا که این جشنواره یکی از بزرگترین جشنواره های مربوط به اهالی سینما است که سالانه تب و تاب زیادی میان سینماگران و سینما طلبان ایجاد می کند. جشنواره بین‌المللی فیلم کن یکی از بزرگترین، باشکوه ترین جشنواره ها‌ی سینمایی جهان به شمار می‌آید. این جشنواره سینمایی برای اولین بار در شهر کن یا کان در جنوب فرانسه در سپتامبر ۱۹۳۹ برگزار شد و در این سال فیلم آمریکایی «مرد اتحادیه اقیانوس آرام» ساخته سیسیل ب دومیل، سازنده فیلم‌های «ده‌فرمان»، «کلئوپاترا» و «سامسون و دلیله» به عنوان بهترین فیلم سال شناخته شد.

اما پس از آن به علت آغاز جنگ جهانی دوم برگزاری مجدد این جشنواره متوقف شد. این جشنواره پس از سال ۱۹۳۹ به دلیل شروع جنگ جهانی دوم، برای شش سال تعطیل شد ولی پس از اتمام این جنگ، در سال ۱۹۴۶ از سر گرفته شد. در این سال نیز، جایزه برتر جشنواره به فیلمی سوئدی از آلف شوبرگ به نام «عذاب» اعطا شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم، در دهه ۱۹۵۰ میلادی زمان برگزاری جشنواره، از ماه سپتامبر به ماه آوریل تغییر کرد. در سال ۱۹۵۴ سوزان لازون جواهرساز پاریسی پیشنهاد کرد تا از برگ درخت نخل به عنوان جایزه جشنواره کن استفاده شود. زیرا که درخت نخل سمبل شهر کن و جشنواره فیلم کن شده بود. در نهایت از سال ۱۹۵۵ جایزه نخل طلا به عنوان جایزه اصلی جشنواره کن معرفی شد. در حال حاضر نشانه نخل طلا از طلای ۲۴ عیار و در یک جواهر سازی در شهر ژنو سوئیس ساخته می شود؛ این نشانه بیش از ۲۰ هزار یورو ارزش مالی دارد.

لازم به ذکر است که این جشنواره پس از دوران جنگ جهانی دوم، دو بار دیگر نیز تعطیل شد، اولین بار در سال ۱۹۵۰ به دلیل مشکلات مالی و بار دوم در سال ۱۹۶۸ میلادی به دلیل شکل گرفتن موجی از اعتراض‌ها در میان سینماگران فرانسوی. در این سال آندره مالرو، وزیر فرهنگ وقت فرانسه، اقدام به ‌اخراج هانری لانگلوا، مدیر محبوب «سینماتک» فرانسه کرد و این عمل موجب واکنش جمعی از سینما‌گران فرانسوی درجشنواره کن شد. لویی‌مال و رومن پولانسکی بلافاصله از هیئت داوران این جشنواره استعفا دادند و فرانسوآ تروفو و ژان لوک گدار رهبری گروهی دیگر از فیلمسازان موج نو فرانسه را در اعتراض به این اقدام به عهده گرفتند. این گروه خود را از پرده سینمای جشنواره آویزان و موجب تعطیلی جشنواره در سال ۱۹۶۸ شدند، ولی سال بعد با اضافه شدن بخش جنبی دو هفته با کارگردانان، این جشنواره بار دیگر بازگشایی شد و تا به امروز به طور پیوسته به کار خود ادامه داده است. پس از آن موقعیت جشنواره در میان دیگر جشنواره سینمایی جهان از اوایل دهه ۶۰ میلادی تثبیت شد و از آن زمان به عنوان معتبرترین جشنواره فرهنگی هنری جهان شناخته می شود. برنامه‌های این جشنواره از هفت بخش اصلی تشکیل شده‌است که علاوه بر بخش‌ اصلی مسابقه، شامل : بخش خارج از مسابقه: مربوط به فیلم هایی می شود که برای شرکت در بخش مسابقه به دبیرخانه جشنواره کن فرستاده می‌شوند، مورد تایید هیئت انتخاب این بخش از جشنواره نبوده ولی از نظر برگزارکنندگان، این فیلم‌ها، شایستگی لازم برای نمایش در جشنواره را دارند، به همین خاطر در بخش خارج از مسابقه به نمایش درمی‌آیند.

▪ بخش نوعی نگاه: این بخش غیر رقابتی از سال ۱۹۷۸، هرساله برگزار می‌شود.در این بخش فیلم‌های موفق و برجسته سینمای جهان به نمایش درمی‌آید.

▪ بخش سینه فونداسیون (مسابقه فیلم های کوتاه): این بخش از سال ۱۹۹۸ به دیگر بخش ها اضافه شده است و مربوط به فیلم های کوتاه کارآموزان دانشکده های سینمایی است.

▪ بخش هفته منتقدان: هر ساله دراین بخش به معرفی آثار فیلمسازان جدید و نوپای سینمای جهان پرداخته می‌شود و از قدیمی‌ترین بخش های جنبی جشنواره است که در سال ۱۹۶۲ تاسیس شده است.

▪ بخش دو هفته کارگردانان: این بخش غیر رقابتی اولین بار در سال ۱۹۶۹ برگزار شد. در این بخش فیلم‌های کوتاه و بلند فیلمسازان جهان به نمایش درمی‌آید.

▪ بخش بازار فیلم: بازار فیلم کن بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار فیلم جهان محسوب می‌شود که بسیاری از تهیه‌کنندگان، بازاریاب‌ها و پخش‌کننده‌های فیلم از سراسر دنیا برای خرید و فروش و گرفتن امتیاز پخش فیلم‌ها به این بازار می‌آیند. برای شرکت در این بازار محدودیتی وجود ندارد و شرکت در آن برای عموم آزاد است. مهم‌ترین و پر افتخارترین جایزه در جشنواره بین‌المللی فیلم کن جایزه نخل طلائی (Palme d۰۳۹;Or) است. هرساله حدود بیست فیلم برای ربودن تندیس نخل طلا وارد این بخش از رقابت‌ها می‌شوند و در نهایت هیات داوران یکی از فیلم‌ها را به عنوان برنده معرفی خواهد کرد.آمارها نشان داده که برنده شدن در این بخش از جشنواره کمک به سزایی به فروش فیلم در گیشه خواهد کرد. از جمله برندگان بزرگ جایزه نخل طلای کن می‌توان به کارگردانانی چون ولز، روسیلینی، فلینی، ویسکونتی، آنتونیونی، آلتمن، کوروساوا، ایمامورا، وندرس، آگوست، سودربرگ، لینچ، آنجلو پولوس، پولانسکی، ون‌سنت، برادران داردن، کیارستمی، لوچ، مور و ... اشاره کرد. از دیگر ویژگی‌های جشنواره فیلم کن خصوصی بودن آن است که در آن بزرگ‌ترین ستارگان سینما و مطرح‌ترین تهیه کنندگان عرصه سینما حاضر می شوند. البته که فقط اهالی سینما حق شرکت در جشنواره، آن هم با کارت دعوت ویژه را دارند. دراین جا لازم به ذکر است که پ

س از آمریکا به ترتیب کشورهای ایتالیا با ۱۲ نخل طلا، فرانسه با ۱۱ نخل طلا، انگلیس با۱۰ نخل طلا، دانمارک و ژاپن هرکدام با ۴ نخل طلا، کشورهای بلژیک، آلمان، صربستان و مونته‌نگرو، سوئد، روسیه با ۲ نخل طلا و کشورهای الجزایر، برزیل، چک‌ و اسلواکی، ایران، هندوستان، مکزیک، مجارستان، نیوزیلند، اسپانیا، سوئیس، چین، ترکیه و یونان هر کدام با یک نخل طلا در فهرست پرجایزه‌ترین شرکت‌کننده‌های رقابت‌های کن قرار گرفته‌اند. امسال نیز عباس کیارستمی کارگردان شهیر ایرانی به عنوان نماینده ژاپن، با فیلم سینمایی «مثل یک عاشق» درشصت و پنجمین جشنواره فیلم کن شرکت کرد که این جای تفکر و تالم دارد و شاید هرچه بیشتر بیندیشی ارتباطی میان ایران و ژاپن نباشد به جز ناچاری.او تاکنون سه بار نامزد دریافت جایزه نخل طلای کن شده است، در سال ۱۹۹۷ برای فیلم «طعم گیلاس» برنده این جایزه شد و این اولین و آخرین باری بود که یک فیلم ایرانی برنده این جایزه سینمایی می‌شد.

نویسنده : المیرا کاظمی