نگاهی به کتاب پایان کارطلوع عصر پسابازار

ما در جهانی سرشار از تناقض های فزاینده زندگی می کنیم آنچه در پیش رو می بینیم جهانی ماشینی, تکنولوژیکی و ابر رایانه هاست که ما خواه ناخواه در مسیر زندگی نوعی وابستگی را به آنها احساس می کنیم و زندگی را بدون این وسایل, سخت و دشوار می پنداریم به طوری که می دانیم تکنولوژی چیزی نیست که بتوان آن را از زندگی و ارتباطات روزمره حذف کرد

ما در جهانی سرشار از تناقض‌های فزاینده زندگی می‌کنیم.آنچه در پیش‌رو می‌بینیم جهانی ماشینی، تکنولوژیکی و ابر رایانه‌هاست که ما خواه ناخواه در مسیر زندگی نوعی وابستگی را به آنها احساس می‌کنیم و زندگی را بدون این وسایل، سخت و دشوار می‌پنداریم به طوری که می‌دانیم تکنولوژی چیزی نیست که بتوان آن را از زندگی و ارتباطات روزمره حذف کرد.

این سلطه و پیشرفت شتابان تکنولوژی، روبات‌ها و عصر صنعتی همیشه یکی از دغدغه‌های جامعه شناسان و اقتصاددانان بزرگ کلاسیک و معاصر بوده است چرا که چنان بر روند شیوه زندگی و کار ما تاثیر گذاشته‌اند که به نوعی یکی از جایگزینان حتی برتر و هوشمندتر از انسان قرار گرفته‌اند که این بی‌شک نتایج مثبتی در بر نخواهد داشت، برای همین شایسته و بایسته است که در این زمینه نظریه‌پردازان و صاحبنظران آستین خود را بالا بزنند و جلوی این سبقت نه چندان کند رایانه‌ها بر انسان را بگیرند.حال اینکه تا چه حد موفق بوده اند یا خیر باز هم جای بحث دارد!

یکی از این دستاوردهای منفی این عصر صنعتی و تجهیزات قدرمند کارخانه‌ای حذف تدریجی نیروی کار است که با انقلاب تکنولوژیک، ماشین‌ها به تدریج جایگزین انسان شدند. عصر اطلاعات که فرارسید، تکنولوژی نرم‌افزاری تمدن را به سمت «دنیای بدون کارگر» سوق داد. چرا که این ماشین آلات می‌توانند همان کار انسانی را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهند و حتی با هزینه کمتر...، آنچه روشن است در نظر صاحب کاران و مدیران هزینه کردن برای کارگران و مزدبگیران به مراتب بیشتر از هزینه استهلاک ماشین آلات است.

همچنین کار کردن با این ابزار آلات بی جان ولی هوشمند دردسرهای نیروی کار بشری را ندارد. پس با این وجود جایگزینی آنها با یکدیگر کاری عقلانی و سودمند تلقی می‌شود. در این راستا اگر هم نیروی کار به طور کامل حذف نشود نقشش کمرنگ می‌شود و تبدیل خواهد شد به انسانی منفعل که دخل و تصرفی در کار خود نخواهد داشت و جز با سر انگشتان خود برای لمس دکمه‌ها کار دیگری انجام نخواهد داد.

شاید تصور جهان بی‌نیاز به نیروی کار انسانی، در گذشته‌ای نه چندان دور یکی از رویاهای مطلوب بشر بوده باشد، اما امروزه با توجه به بیکاریِ روز افزون از یکسو، و ناامنی اقتصادی ـ معیشتی از سویی دیگر و نیز معضلات اخیر هویت و اعتبارسازی‌های اجتماعی (که تا پیش از این مبتنی بر کار و مقبولیت آن در بازار بود)، جهان فارغ از نیاز به نیروی کار انسانی، به کابوس عصر حاضر و انسان تنگدست، گرفتار و هویت از دست دادة آن تبدیل شده است. چرا که از هر حیث که فکرش را کنیم «بیکاری»، در جهانی اتفاق افتاده که هنوز آمادگی آن را به هر لحاظ ندارد. بدون تصور داشتن کار بعد از طی مدارج تحصیلی، یا حتی فکر عدم داشتن دخل و تصرف در کار خود و در زیر سایه نظارت دستگاهها و رایانه‌ها کار کردن به مراتب در روح و ذهن آدمی‌تاثیر بدی خواهد گذاشت و او شاید برای همزیستی با این ماشین آلات سایه افکنده وادار به فراموشی استعداد و خلاقیت و... خود کند.

کتاب «پایان کار» زوال نیروی کار جهانی و طلوع عصر پسا بازار نوشته جرمی‌ریف کین با ترجمه حسن مرتضوی ، نیز با حواشی ودلیل‌های روشن ومستقیم از کشورهای صنعتی و غیر صنعتی دنیا و بررسی وضعیت کارخانه‌ها و نیروی کار آنها سعی در بررسی و پرداختن به این مهم را دارد.

در واقع کتاب تصویری سیاه از تحولات اقتصادی جهانی را با استناد به شواهد و آمار و ارقام عینی منعکس می‌کند. روندی که بی‌ارتباط با بحران اقتصادی جهانشمول امروزی نیست.

جرمی‌ریف کین مولف چندین کتاب اقتصادی و موضوعات علمی‌تکنولوژیک و فرهنگی مانند انقلاب صنعتی سوم (۲۰۱۱)،رویای اروپایی (۲۰۰۴) و تمدن تلقینی (۲۰۱۰) است.همچنین او در زمان نوشتن این کتاب (پایان کار) رییس بنیاد گرایش‌های اقتصادی در واشنگتن دی.سی بوده است.

درباره ارزش و اهمیت این کتاب و نویسنده آن از سوی صاحبنظران مطالب مهمی‌ به چاپ رسیده است. برای نمونه سر جیمز‌گلد اسمیت، عضو پارلمان اروپا می‌گوید: جرمی‌ریف کین از آن گونه افراد نادری است که قادرند مساله‌ای را تشخیص دهند که جوامع مارا از پایه و اساس دستخوش بی ثباتی می‌کند.او در کتاب «پایان کار» تاثیر تکنولوژی را بر جامعه معاصر به شیوه‌ای انگیزاننده و مناسب با اوضاع کنونی تحلیل می‌کند.

این کتاب با مثال‌های گویایی که دارد بسیار جذاب و خواندنی است. با خواندن این کتاب حداقل به این مورد پی می‌بریم که در همه جای دنیا این وضعیت نابسامانی کار، نیروی کار و تسلط کارفرما وجود داشته یا دارد حال به نوع و شکل خاص خودش. همچنین رابرت ال. هیل برونر در مقدمه‌ای بر کتاب نوشته تاکید دارد کتاب روشنگرانه «ریف کین» درباره جهانی است که شرکت‌ها جای پادشاهان را گرفته‌اند و چرخی را می‌چرخانند که ماشین‌های خودکار و مکانیکی، الکتریکی و الکترونیکی را به حرکت واداشته و برای ملت، کالاها و خدمات فراهم می‌آورند.