درس هائی از زندگی

می دانیم که هستی, بقا و یادگیری های همه ما از انسان است و آگاهیم که آنچه سبب آسایش و راحتی ما می شود در طول قرن ها به وسیلهٔ او ساخته و یا تکمیل شده است

● مهارت‌های زیستن با انسان

می‌دانیم که هستی، بقا و یادگیری‌های همه ما از انسان است و آگاهیم که آنچه سبب آسایش و راحتی ما می‌شود در طول قرن‌ها به‌وسیلهٔ او ساخته و یا تکمیل شده است. کودکی که دامان مادرش، انسانی که مصاحبت دوستش و عاشقی که وصال معشوقش را می‌جوید، به شما خواهد گفت که نه تنها خدمت‌ها و ساخته‌های انسان، ارزنده و آسایش‌آفرین هستند، بلکه حضور محض او نیز در موردهای بسیاری، آرامش‌بخش و دلپذیر می‌‌باشد. بنابراین ”اولین راز پیروزی، این است که از عظمت انسان‌ها و وابستگی شدید آنان نسبت به یکدیگر آگاه شویم و ایشان را محور فعالیت‌های خود قرار دهیم“.

پذیرش این حقیقت تغییرناپذیر و بزرگترین راز جاودانهٔ پیروزی، فرد را به اندیشه وامی‌دارد و از خود می‌پرسد که اگر انسان (پدر، مادر، برادر، خواهر، همسر، فرزند و ...) از اولین دم تا آخرین لحظهٔ زندگی نگهبان، حامی، مربی، دوست، همکار، همراز، محبوب و محور فعالیت‌های من است، من چه آمادگی‌ها، یادگیری‌ها و مهارت‌هائی باید به‌دست آورم تا به‌وسیلهٔ او پذیرفته شده و با او رابطه احترام‌آمیز و صمیمانه برقرار کرده و همکاری سازنده‌ای داشته باشم.

کسی که پاسخ درست این پرسش را بیابد و براساس آن عمل کند، افسرده نمی‌شود. تنها نمی‌ماند و درهای سلامت و آرامش و پیشرفت را به روی خود می‌گشاید. برای اثبات این ادعا کافی است که ارتباط‌های روزانهٔ مردم را بازنگری کنید. شادترین لحظه‌ها و دل‌انگیزترین ساعت‌های عمر انسان را انسان‌های دیگر می‌آفرینند و متأسفانه هم آنان می‌‌توانند اندوه و درد و رنجش را سبب شوند. کمتر کسی است که از در، دیوار، میز، صندلی و دیگر وسیله‌های اطرفش آسیب دیده و آزرده‌خاطر باشد. اگر آزردگی و آسیبی هم اشد، از سازندگان آنها است. رفتار ناخوشایند بعضی از مردمان با یکدیگر، بیشتر از همه چیز، دردآور و رنج‌دهنده می‌باشد. همه به نوعی قهر و پرخاشگری در خانواده‌ها، پیمان‌شکنی دوستان، بی‌انصافی کسبه با مشتریان، حسادت همکاران نسبت به یکدیگر و دست به سر کردن مراجعان در اداره‌ها را تجربه کرده یا از آنها باخبرند. داستان‌های غم‌انگیز روزنامه‌ها، گله‌های منعکس‌شده در مجله‌ها و دعواهای ثبت شده در دادگاه‌ها، همه گواهی روشن بر آن مدعا می‌باشند. حال آنکه اصل اجتماعی بودن انسان، انزجار او از درد و رنج و آرزوی دیرپایش برای دستیابی به سلامت روح و روان و شاد و پیروز زیستن، ایجاب می‌کند که با دیگر انسان‌ها، روابطی مطلوب داشته باشد. علاوه بر این، همهٔ انسان‌های موفق، اعتراف می‌کنند که پیروزی آنان، تنها در اجتماع و در رابطه با دیگر انسان‌ها شکل گرفته و معنادار شده است. بنابراین، ”دانستن و به‌کار بستن مهارت زیستن سازنده با دیگران، دومین راز پیروزی می‌باشد“.

این مهارت، بی‌تردید مهارتی برتر از همهٔ مهارت‌ها است. بارها شنیده‌اید که گفته‌اند: ”اگر شیشهٔ عمرم هم در دست این دکتر بداخلاق باشد، یگر به او مراجعه نخواهم کرد“ یا ”مردم، حنظل را از دست خوش‌ خوبان آسان‌تر می‌خورند تا شیرینی از دست ترشرویان“.

رابطهٔ انسان با دیگر انسان‌ها، تار و پود هستی اجتماعی او را می‌سازد. بنابراین تردیدی نیست که سلامت روابط عمومی جامعه و آرامش و آسایش فرد، در گرو دانستن و به‌کار گرفتن مهارت زیستن با انسان‌ها است. هر چه بیشتر از نیت‌ها، حالت‌ها، احساس‌ها، انگیزه‌ها و فکرهای مردم آگاه شده و با آنان همکاری و همراهی کنید، بر غنای رابطه‌ها، تعداد دوستان و پیروزی و شادی خود می‌افزائید و محیطی صمیمانه‌تر برای آنان ایجاد می‌کنید. راستی انسان‌ها از یکدیگر چه می‌خواهند؟

به‌طور کلی، انسان‌ها می‌خواهند که موردتوجه و پسند دیگران واقع شده و از خدمات و یا ساخته‌های آنان قدردانی شود. بعضی از روانشناسان معتقدند که به‌طور تقریبی، پنجاه درصد از رفتارهای غیرغریزی انسان، برای این است که توجه دیگران را جلب کرده و مورد تأیید آنان قرار گیرد و پنجاه درصد دیگر رفتارهایش به این منظور است که از طرد گردیدن یا پس زده شدن به‌وسیلهٔ دیگران، جلوگیری به‌عمل آورد. در زندگی روزمره بسیار دیده می‌شود که مردم، خوش‌رویانه به انسان قابل اعتماد نزدیک می‌شوند و بی‌صبرانه، پیمان‌شکنان و دورویان را از خود می‌رانند. از داستان‌ها و نوشته‌های مختلف روشن است که بشر از دیرباز ارزش این مهارت‌ها و اهمیت انتقال آنها به نسل‌های بعد را می‌دانسته است. بعضی از این مهارت‌ها به قرار زیر هستند:

▪ هر عمل و اقدامی که موجب زنده و سالم ماندن و قوی و برازنده شدن فرد شود.

▪ هر مهارت کلامی و غیرکلامی که انتقال پیام را مؤثر و مطبوع کند.

▪ هر اقدام و عملی که موجب پیراستگی و اراستگی متداول و ظاهری فرد شود.

▪ هر رفتار و گفتاری که سپاس و قدردانی فرد را به کسانی که به او نیکی می‌کنند، برساند.

▪ هر حرکت و عملی که نشان‌دهندهٔ قابل اعتماد بودن، نگهداری پیمان و وفای به عهد باشد.

▪ هر آمادگی و تدبیری که نشان‌دهندهٔ دانستن ارزش وقت گرانقیمت خود و دیگران باشد.

▪ هر عمل و اقدامی که نشان‌دهندهٔ ایستادگی و پابرجائی فرد در اعتقادهای خود باشد.

▪ هر رفتار و کرداری که دلیل بر شناسائی و احترام به حقوق دیگران است.

▪ هر دانش و روشی که فرد برای مشاوره و کمک کردن به دیگران به‌کار می‌گیرد.

▪ هر رفتار، کردار و گفتاری که فرد با به‌کارگیری آنها خطاهای دیگران را می‌بخشاید.

▪ هر کردار و گفتاری که فرد با آنها خوش‌رویانه، احترام خود را به انسان‌ها بیان می‌کند.

▪ هر رفتار و عمل و گفتاری که همدلی و پشتیبانی فرد را از دیگران نشان می‌دهد.

▪ هر کردار و رفتاری که از مهربانی، فروتنی و ادب فد نسبت به دیگران حکایت می‌کند.

اصل قرار دادن و همگانی ساختن این مهارت‌ها از طریق آموزش در خانه، مدرسه و اجتماع، حتی از نظر افراد یکه متخصص تعلیم و تربیت نیستند، ضرورتی مشهود است. جامعهٔ آرامش‌جوی ما، آغوش خود و درهای پیروزی‌اش را بر هر کسی که مهارت‌های زیستن با انسان را به‌طور عملی بیاموزد و صمیمانه به‌کار گیرد، می‌گشاید.

قابل تأکید است که از میان مردم بسیاری که اهمیت این مهارت‌ها را دانسته‌اند، تنها کسانی به قدرت تأثیر و ارزش پی برده‌اند و محبوب مردم و موفق شده‌اند که دانستهٔ خود را به‌کار بسته‌اند بنابراین، جویندگان مصمم موفقیت آرامش را نیز می‌توانند با آموختن و به‌کار گرفتن این برترین مهارت‌های انسانی، معجزهٔ آنان را بار دیگر به اثبات رسانند و با الگو قرار دادن خویش، رفتار و رابطه‌های حاکم بر جامعهٔ امروز را تعالی بخشند.

دکتر داریوش دهقان

dariushd۲@yahoo.com

برای اطلاعات بیشتر به کتاب ”رازهای جاودانه پیروزی“ نوشتهٔ همین نویسنده مراجعه فرمائید.