نگاهی به بانکداری مجازی

یکی از خبرهای مهمی که در یکی دو هفته گذشته در حوزه بانکداری روی تلکس خبرها قرار گرفت, آغاز پذیره نویسی نخستین بانک مجازی به نام آرین در شرف تاسیس بود

یکی از خبرهای مهمی که در یکی دو هفته گذشته در حوزه بانکداری روی تلکس خبرها قرار گرفت، آغاز پذیره نویسی نخستین بانک مجازی به نام آرین (در شرف تاسیس) بود. البته پذیره نویسی این بانک در نیمه نخست دی ماه انجام و ۴۰ درصد سهام آن به مبلغ ۲۸۰ میلیارد ریال از طریق شعب بانک کارآفرین و فرابورس عرضه عمومی خواهد شد.

بانک های مجازی نسل نوینی از بانکها بوده که با استفاده از آخرین دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات و بی نیاز از شعبه فیزیکی، خدمات و محصولات متنوع بانکی را به عموم عرضه می نمایند. دسترسی ۲۴ ساعته (هرزمان و مکان)، سهولت دسترسی، سرعت و امنیت از جمله مزیت های این قبیل بانکها است که آینده صنعت بانکداری را دگرگون خواهد ساخت. ایجاد بانک های مجازی در ایران از جمله مواردی بود که در نخستین جلسه شورای پول و اعتبار بعد از احیای دوباره آن مصوب شد. اما این بانک سالهاست در سایر کشورهای دنیا از جمله اتریش، فنلاند، کره، سنگاپور، اسپانیا، سوئد و سوئیس بیشترین کاربرد را دارد و اغلب شهروندان امور روزمره خود را با حداقل هزینه و سریع ترین زمان ممکن انجام می دهند. امروزه در دنیا بقا و ادامه بانکهای مشهور (که بسیاری از آنها در بحران اخیر جهانی لطمات جبران ناپذیری را تحمل نمودند) به این امر بستگی دارد که بتوانند خدمات مربوطه (پرداخت و واسطه گری) را با روشی بسیار کارا ارائه نموده و همواره خود را با شرایط جدید سازگار نموده یا خدمات مالی غیربانکی جدید (یا هر دو) را ارائه دهند.

چراکه باتوجه به پیشرفت سریع علم و تکنولوژی در دنیای امروز، دیگر نمی توان با بانکداری سنتی همچنان به امور بانکی پرداخت. اگر محدودیت های بانکداری سنتی از بین نرود، سیستم بانکی نمی تواند با بانک های بین المللی رقابت کند. بانک مجازی (که پیش زمینه ای به نام بانکداری الکترونیکی داشته) یک بانک رایانه ای بوده که قادر به انجام اکثر امور بانکی که بانکهای عادی انجام داده، می باشد. با این تفاوت که نیازی به مراجعه به شعبه نخواهد بود و افراد از هر رایانه خانگی می توانند امور بانکی،تجارت و بازرگانی موردنظر خود را به انجام برسانند. به عبارت دیگر در بانکداری مجازی از مرحله واریز پول برای سپرده گذاری، دریافت و انتقال وجه، مبادله اسناد بین بانکی و غیره با تمام کشورهای جهان از این طریق انجام می شود.

همچنین اجرای قوانین ضدپولشویی و امنیت بالا و شفافیت مبادلات با راه اندازی این بانکها میسر خواهد شد. برخی مزیتهای بانکداری مجازی عبارتند از: عدم اتلاف وقت مردم، کاهش هزینه های غیرعملیاتی و سربار بانکها و موسسات اقتصادی و افزایش بهره وری، کاهش مشکلات اجتماعی نظیر مسافرتهای داخلی و خارجی، کاهش حجم ترافیک و آلودگی هوا و درنتیجه کاهش هزینه های فرصت، رونق تجارت مجازی شده و آزادسازی بانکها در ارائه برخی خدمات و ایجاد فرصت برای ارائه محصولات جدید. چراکه بانک مجازی نقش بانک های فعلی را خواهند داشت; با این تفاوت که با تشکیل این بانک، به جای اینکه مشتری به صورت مستقیم به بانک مراجعه کند; به راحتی می تواند از طریق رایانه شخصی، امور بانکی خود را انجام دهد. یکی از پیش زمینه های لازم برای این منظور تغییر فرهنگ استفاده از کارتهای اعتباری می باشد. باید تغییر نگرش از روی دستگاهATM به دستگاه هایPOS به وجود آید.

صدور کارت های اعتباری فقط به این دلیل نبود که مردم بتوانند از دستگاه هایATM پول برداشت کنند; بلکه از اهداف بانک مرکزی این بود که مردم از این کارت ها به عنوان پول استفاده کنند. باید تدابیری در نظر گرفته شود تا مردم با استفاده از دستگاه هایPOS خرید و فروش خود را انجام داده و نیازهای خود را برطرف کنند. شاید به همین علت است که برخی کارشناسان رونق و گسترش بانک های مجازی را باتوجه به عدم موفقیت بخش مهمی از تراکنش ها در سیستم بانکی، غیر منطقی می دانند. آنها معتقدند بهتر است مسوولان پولی و بانکی در ابتدا مساله عملیات بانکداری الکترونیکی موجود را برطرف کرده و درجه اطمینان این طرح را افزایش دهند و در مرحله بعدی به سراغ گسترش بانکداری مجازی برویم. در پایان باید گفت در دنیای کنونی و باتوجه به هزینه های فرصت موجود در شهرنشینی امروزی; گسترش بانک های مجازی به عنوان یک ضرورت و الزام تلقی شده و دیگر نمی توان راهی را که در تمام دنیا انتخاب شده و درحقیقت با سایر امور بانکداری نوعی پیوستگی دارد; در ایران انتخاب ننمود.

البته راه اندازی در اجرا و گسترش این بانکها مقدماتی می خواهد که باید فراهم شود; بخشی از این مقدمات به شبکه مخابراتی و زیرساخت های ارتباطی و اینترنتی کشور باز می گردد که باید تقویت شود و بخشی از آن به مقررات و قوانینی که برای راه اندازی بانک های مجازی به آن نیاز داریم، مربوط می گردد. نباید این انتظار باشد که بانک مجازی در ماه یا سال اول فعالیت خود به صورت موفق عمل کند. باید به این نوع خدمات در جامعه زمان داده شود، باید تبلیغات و اطلاع رسانی در این راستا بیشتر صورت گیرد تا این امر بین مردم جا بیفتد.

نویسنده : عباس محتشمی