اعمال شب و روز عید غدیر

عیدغدیر یکی از مهم ترین اعیاد اسلامی است که بزرگداشت آن از سوی امامان معصوم ع توصیه و مستحبات بسیاری برای این روز ذکر شده است

عیدغدیر یکی از مهم ترین اعیاد اسلامی است که بزرگداشت آن از سوی امامان معصوم (ع) توصیه و مستحبات بسیاری برای این روز ذکر شده است. ماحصل این اعمال، شاد بودن و شاد کردن، صله رحم، شکرگزاری به درگاه خدا از طریق انجام اعمال عبادی چون روزه و نماز و استحکام هرچه بیشتر پیوندهای ایمانی افراد جامعه است. به همین خاطر در این روز توصیه شده است مومنان هنگامی که به یکدیگر می رسند مصافحه کنند و این ذکر را بخوانند: «الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی ابن ابی طالب(ع)». حجت الاسلام حسینی دارینی در گفت وگو با خراسان، اعمال و مستحبات روز و شب عیدغدیر را بیان کرد.

● آثار حقوقی و شرعی بر عقد اخوت مترتب نمی شود

وی با بیان این که عقد اخوت یکی از اعمال مهم عیدغدیر خم است، یادآور شد: شایسته است در این روز برادران مومن با یکدیگر عقد اخوت ببندند که صیغه این عقد به عربی است و هر دو مومن مرد یا دو زن مومنه دست راست هم را می گیرند و این صیغه را به عربی جاری می کنند که این صیغه موجب می شود آن ها برادر ایمانی یکدیگر شوند، اما باید توجه داشت عقد اخوت یک مسئله اخلاقی است و آثار حقوقی و شرعی بر آن مترتب نمی شود. مثلا یک مرد با عقد اخوت از مرد دیگر ارث نمی برد، یا بحث محرمیت پیش نمی آید که مثلا خواهر یکی به دیگری محرم شود.

● عقد اخوت بین دو جنس مخالف منعقد نمی شود

عقد اخوت بین دو هم جنس است یعنی بین دو مرد یا بین دو زن، در جنس مخالف مثل یک زن و یک مرد نمی توانند عقد اخوت با یکدیگر جاری کنند، چنین چیزی وجود ندارد.

● نماز ۱۲ رکعتی بدون سلام شب عیدغدیر

وی به آداب شب ۱۸ ذی الحجه (شب عید غدیر) اشاره و خاطرنشان کرد: تنها عملی که برای این شب در مفاتیح الجنان ذکر شده، نماز ۱۲ رکعتی با یک سلام است که نحوه اقامه این نماز خیلی برای مردم مورد سوال است. کیفیت خواندن نماز به این صورت است که نمازگزار باید ۶ تا ۲ رکعت نماز را پشت سر هم بخواند مثل نماز صبح؛ اما پس از هر تشهد سلام ندهد و برخیزد و ۲رکعت بعدی نماز را آغاز کند وقتی ۶ تا ۲ رکعت پی در پی بدون سلام خواند، در رکعت دوازدهم بعد از تشهد، نماز را سلام دهد.

● عظمت و شکوه روز غدیر در روایات

حسینی دارینی با بیان این که عیدغدیرخم، یکی از اعیاد بزرگ و باشکوه اسلامی است و آداب مختلفی برای این روز ذکر شده است، افزود: در عظمت عیدغدیر روایات فراوانی از ائمه اطهار به ما رسیده است مانند روایتی که از امام صادق(ع) پرسیدند: آیا برای مسلمان ها عیدی غیر از جمعه و قربان و فطر وجود دارد، حضرت فرمودند: بله عیدی وجود دارد که حرمت آن از همه بیشتر است. راوی پرسید: چه عیدی؟ فرمودند: آن روزی که حضرت رسول(ص) امیرالمومنین(ع) را به جانشینی خود برگزید و فرمود هر کس من آقا و مولای او هستم پس از این علی(ع) امام و پیشوای اوست و آن روز، روز ۱۸ ذی الحجه و عیدغدیر است.

راوی پرسید: در آن روز چه باید بکنیم؟ حضرت فرمودند: در آن روز باید روزه بگیرید (البته این باید، باید استحبابی است)، عبادت کنید و محمد و آل محمد را بسیار یاد کنید و برایشان صلوات بفرستید. همچنین آمده است که رسول ا...(ص) به امام علی(ع) وصی خود وصیت کردند که این روز را عید بدارند. در حدیث بزنطی از امام رضا(ع) نقل شده است که حضرت فرمودند: هر کجا که هستی سعی کن روز عیدغدیر را در حرم مطهر امیرالمومنین(ع) حاضر شوی در این روز خداوند می آمرزد از هر مرد و زن مومن گناه ۶۰ ساله شان را و خداوند در این روز آزاد می کند از آتش جهنم دو برابر آن چه در ماه رمضان و شب قدر و شب عیدفطر آزاد کرده است. هر کس در این روز یک درهم به برادران مومن خود هدیه بدهد برابر با ۱۰۰۰ درهم است که فرد در اوقات دیگر می دهد و احسان کن در این روز به برادران مومن خود و شاد گردان هر زن مومنه و مرد مومن را، به خدا سوگند اگر مردم فضیلت این روز را بدانند چنان که باید هر روز ۱۰ مرتبه ملائکه با ایشان مصافحه کنند.

● ثواب روزه عیدغدیر

این پاسخ گوی سوالات شرعی حرم مطهر رضوی خاطرنشان کرد: روزه یکی از اعمال مهم روز عیدغدیر است و در روایات آمده است روزه این روز، کفاره ۶۰ سال گناه است و در روایتی دیگر آمده است که روزه این روز برابر با روزه عمر دنیاست، معادل ۱۰۰ حج و ۱۰۰ عمره است، البته کسانی که روزه قضا دارند برای روزه گرفتن در این روز، باید نیت روزه قضا کنند. لذا اگر کسی روزه قضا دارد و می داند روزه قضا دارد، اما نیت روزه مستحب می کند، قطعا روزه مستحب او باطل است و قضا هم محسوب نمی شود. کسانی که مسافر هستند و قصد ۱۰ روز ماندن در یک مکان را ندارند، آنان نمی توانند روزه بگیرند و اگر بگیرند روزه آن ها حرام است چون روزه مسافر، جزو روزه های حرام است. اگر هم کسی در روز عیدغدیر روزه استحبابی گرفت و مومنی او را به افطار دعوت کرد، مستحب است انسان روزه مستحب را با دعوت برادر ایمانی باز کند. اما درباره روزه قضا این استحباب وجود ندارد. غسل هم در روز عیدغدیر وارد شده است، از دیگر آداب این روز زیارت امیرالمومنین(ع) است. این که انسان هر جایی هست سعی کند خود را به قبر مطهر حضرت برساند و زیارت هایی همچون امین ا... بخواند. توصیه شده که از نزدیک و دور این زیارت خوانده شود. در روز عید غدیر می توان ۲ رکعت نماز به نیت این روز خواند که در رکعت اول بعد حمد سوره قدر و در رکعت دوم بعد حمد سوره توحید خوانده می شود. پس از نماز نیز آدابی وجود دارد که در مفاتیح الجنان ذکر شده است.

● عفو و گذشت

دعای ندبه هم توصیه شده که در روز عیدغدیر خوانده شود. پوشیدن لباس نو و تمیز و نیکو و استفاده از زیورآلات، استعمال بوی خوش، شاد کردن شیعیان امیرالمومنین(ع) و گذشتن از اشتباهات شیعیان و کسانی که به او ظلم کرده اند، از دیگر اعمال روز غدیر است. به ویژه باید در این روز از گناهان و اشتباهات دیگران گذشت، عفو از ویژگی های مهم شیعیان امیرالمومنین(ع) است.

برآورده کردن حاجات دیگران و صله ارحام به ویژه دیدار سادات و گشایش بر خانواده از اعمال دیگری است که در عیدغدیر ما توصیه به انجام آن شده ایم. همچنین افطار دادن به روزه داران عیدغدیر، مصافحه با مومنان، تبسم کردن، هدیه و عیدی دادن، شکر الهی به جا آوردن به جهت نعمت بزرگ ولایت، فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد(ص)، طعام دادن به دیگران که مثل طعام دادن به تمام پیامبران است از اعمال مهم دیگری است که برای این روز ذکر شده است. این همه اعمال که بیان شده نشان دهنده اهمیت روز عیدغدیر در نزد ائمه اطهار(ع) و شیعیان است.

● صله رحم در روز عیدغدیر

وی در پایان این گفت وگو با اشاره به این که در عرف مردم ما رایج است که روز عیدغدیر از باب احترام به دیدار سادات می روند، تصریح کرد: گرچه دیدار سادات به دلیل این که از نسل ائمه هستند، پسندیده است اما خوب است مردم ما در این روز به دیدار غیرسادات و اقوام نیز بروند.

نویسنده: رضوانی نیا