بررسی میزان بروز هیپوتیروئیدی وعوامل خطرساز آن به دنبال انجام عمل تیروئیدکتومی

دربارۀ بروز هیپوتیروئیدی درپی عمل جراحی توافق نظر وجود ندارد گاه پس از انجام جراحی ساب توتال تیروئیدكتومی بدون تجویز هورمون جایگزین بیمار بی علامت باقی می ماند و گاه پس از لوبكتومی ـ ایسمكتومی تا ۳۶٪ هیپوتیروئیدی دیده می شود

● مقدمه:

دربارۀ بروز هیپوتیروئیدی درپی عمل جراحی توافق نظر وجود ندارد. گاه پس از انجام جراحی ساب توتال تیروئیدكتومی بدون تجویز هورمون جایگزین بیمار بی‌علامت باقی می‌ماند و گاه پس از لوبكتومی ـ ایسمكتومی تا ۳۶٪. هیپوتیروئیدی دیده می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی میزان بروز هیپوتیروئیدی و عوامل خطرساز آن پس از تیروئیدکتومی است.

● مواد و روش‌ها:

۱۰۲ بیمار كه مبتلا به سرطان تیروئید نبودند و تحت جراحی‌های لوبكتومی ـ ایسمكتومی ساب توتال و نزدیك توتال (near total) تیروئیدكتومی قرار گرفته بودند، به مدت یك سال بدون تجویز هورمون جایگزین تحت نظر گرفته شدند. پس از عمل جراحی، آزمایش عملکرد تیروئید به عنوان پایه و پس از آن هر ۳ ماه تا یك سال بررسی شد و در صورت بروز هیپوتیروئیدی، هورمون جایگزین تجویز شد تا آزمایش عملکرد تیروئید طبیعی شود. پس از طبیعی شدن TSH، برای ۳ ماه دارو تجویز شد و سپس برای یك ماه دارو قطع شد تا گذرا یا پایدار بودن هیپوتیروئیدی بررسی شود.

● یافته‌ها:

در این مطالعه ۳۰ مرد (۲۹٪) و ۷۲ زن (۷۱٪) شركت داشتند. متوسط سن تمامی افراد ۱۳/۶±۳۹ سال (زنان ۵/۱±۳۸/۴ و مردان ۱۴/۲±۴۰/۵ سال) بود. ۳۶ نفر از كل بیماران با زمان متوسط بروز حدود ۳/۲±۵ ماه، به هیپوتیروئیدی مبتلا شدند (۳۵/۲٪). در میان متغیرهای مورد بررسی، افزایش سن، نوع عمل جراحی (تیروئیدکتومی نزدیك توتال)، گزارش آسیب‌شناسی (گریوز و گواتر آدنوماتوز)، نوع بیماری اولیه (گواتر مولتی‌ندولر سمی و گریوز)، انفیلتراسیون لنفوستیك در لام پاتولوژی، افزایش طول مدت بیماری اولیه و مصرف لووتیروكسین قبل از عمل جراحی، موارد معنی‌دار در ارتباط با بروز هیپوتیروئیدی پس از تیروئیدکتومی بودند. در صورتی كه جنس، درجۀ تیرومگالی قبل از عمل جراحی، عوارض پس از عمل و متوسط میزان TSH كه بلافاصله پس از عمل چك شد، ارتباط معنی‌داری با بروز هیپوتیروئیدی پس از عمل نداشت.

● نتیجه‌گیری:

پس از تیروئیدكتومی الزاماً نیازی به تجویز هورمون تیروئید نیست؛ این در صورتی است كه لزومی به درمان هیپوتیروئیدی نباشد و بتوان با معاینات و آزمایش‌های متوالی بیمار را از نظر برگشت بیماری اولیه تحت نظر داشت. با توجه به درصد بالای هیپوتیروئیدی در پی ابتلا به بیماری گریوز و انفیلتراسیون لنفوستیك در بررسی آسیب‌شناختی، این بیماران باید مورد توجه خاص قرار گیرند.

دكتر حسین محمودزاده۱، دكتر مهناز لنکرانی۲، دكتر نغمه پورپزشک۱، دكتر وحید حق‌پناه۲،دكتر رامین حشمت۳، دكتر بابك سلیمانپور۲، دكتر شهریار آقاخانی۲، پیمان شوشتری‌زاده۲

(۱) بخش جراحی عمومی، بیمارستان شریعتی،

(۲) مركز تحقیقات غدد و متابولیسم، بیمارستان شریعتی،

(۳) گروه اپیدمیولوژی و آمار، دانشكدۀ بهداشت،

دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی ـ درمانی تهران

نشانی مكاتبه: تهران، خیابان کارگر شمالی، بیمارستان دکتر شریعتی، طبقۀ پنجم، مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم، دكتر وحید حق‌پناه

E-mail:emrc[at]sina[.]tums[.]ac[.]ir