فوتبال ما و جام چهاردهم

یورو ۲۰۱۲ در شرایطی به آخر خط رسید که همچون همیشه درس های فنی قابل تاملی برای فوتبال کشورهایی چون ایران داشت

یورو ۲۰۱۲ در شرایطی به آخر خط رسید که همچون همیشه درس‌های فنی قابل تاملی برای فوتبال کشورهایی چون ایران داشت. میدان بزرگی که بر خلاف جام‌ جهانی خبری از ۳۲ تیم و حضور تیم‌های متوسط دیگر قاره‌ها نیست و سطح بالایی دارد. حتی در سه بازی پرتغال ـ چک، آلمان ـ یونان و ایتالیا ـ انگلیس سراسر درس‌های فنی برای فوتبال ما نهفته بود. ‌در مجموع استنباط شخصی خودم را از جام چهاردهم و درس‌های ارزشمندی که این جام برای ما داشت، در۱۰ بند به این شرح بیان می‌کنم:

۱ـ نظم و انضباط در برگزاری رقابت‌ها

بی‌شک یکی از مولفه‌های فوتبال حرفه‌ای، نظم و انضباط در برگزاری رقابت‌هاست، در شرایطی که فوتبال ما داعیه قدم گذاشتن در مسیر حرفه‌ای شدن را دارد، متاسفانه در طول فصل شاهد تغییر برنامه‌های مکرر و برنامه‌ریزی ضعیف هستیم و خیلی کم پیش می‌آید بر اساس برنامه زمانی و راس همان ساعت اعلام شده یک مسابقه آغاز شود، این در حالی است که سوت آغاز همه بازی‌های جام چهاردهم راس ساعت مقرر زده ‌شد و این مهم برنامه‌ریزی مسوولان برگزاری مسابقه‌ها را نشان می‌دهد.

۲ـ اشراف یوفا به تماشاگران

اساسا فوتبال ورزشی است که بدون تماشاگر معنای واقعی خود را از دست می‌دهد، اما تماشاگری می‌تواند در خدمت فوتبال باشد که اخلالی در این ورزش پرطرفدار ایجاد نکند. چیزی که خلاف آن بارها در فوتبال ما دیده می‌شود. نکته حائز اهمیت در این میان اشرافی بود که یوفا در خلال برگزاری چنین تورنمنت سنگین و سطح بالایی نسبت به تماشاگران داشت و با یکی دو مورد شعارهای تبعیض نژادی تماشاگران بعضی تیم‌ها، قاطعانه برخورد کرد و این تیم‌ها را با جریمه‌های مالی تنبیه کرد.

۳ـ قضاوت‌های بی‌نظیر

به جرات می‌توان گفت از نظر مبحث داوری، این جام یک الگوی به تمام معنا بود و تنها اشتباه مهم داوران در این بازی‌ها در دیدار اکراین و انگلیس رقم خورد، البته آن صحنه هم با توجه به این‌که جان تری مدافع انگلیس، توپ را روی هوا از روی خط دروازه بیرون کشید، تشخیص این‌که آیا تمام توپ از خط گذشته است را برای داور خط، سخت و دشوار کرد. بنابراین قضاوت داوران یورو ۲۰۱۲ هم حاوی درس‌های ارزشمندی برای داوران ما بود و مطمئنا کارشناسان داوری به صورت دقیق به آن می‌پردازند.

۴ـ سن و سال تنها یک عدد است

بازی شگفت‌آور بازیکنان باتجربه‌ای چون آندرا پیرلو، هافبک تیم ملی ایتالیا در نوع خود درس بزرگی برای فوتبال ما بود. بازیکنی که از میلان کنار گذاشته شد و با وجود سن و سال بالا به دنبال درخشش در یوونتوس، در مسابقه‌هایی اینچنین در اوج شکوفایی ظاهر می‌شود.

پیرلوی با تجربه یک رهبر بزرگ برای تیم ملی ایتالیا بود و نشان داد سن و سال یک بازیکن در فوتبال تنها یک عدد است و مهم آمادگی جسمانی، قابلیت‌های فنی، توان تکنیکی و تاکتیک‌پذیر بودن یک بازیکن است؛ نکته‌ای که پیرلو بخوبی آن را ثابت کرد و می‌تواند برای فوتبال ما هم آموزنده باشد که در صورت وجود بازیکنان با تجربه، صرف نظر از سن و سال آنها، بهترین استفاده را از قابلیت‌هایشان ببریم.

۵ـ تاکتیک‌های جالب توجه

در این دوره از رقابت‌ها فوتبال فوق مدرنی را دیدیم. این نکته در بازی اغلب ۱۶ تیم شرکت‌کننده بخوبی مشخص بود؛ جایی که تنوع تاکتیکی به بهترین شکل ممکن در تیم‌ها صورت می‌گرفت. به عنوان مثال سیتم ۴ـ۲ـ۳ـ۱ در زمان حمله خیلی زود به سیستم ۴ـ۳ـ۳ تغییر می‌کرد و توان هجومی تیم‌ها دو چندان می‌شد. به طور کلی هم در زمان حمله و هم در زمان دفاع، کار تاکتیکی بخوبی انجام می‌شد، تاکتیک‌هایی که بسرعت هر چه تمام تر تغییر می‌یافت و خللی در روند حرکت تیمی ایجاد نمی‌کرد.

۶ـ اشراف فنی مربیان و تعویض‌های طلایی

یکی دیگر از درس‌های آموزنده جام چهاردهم اشراف فنی مربیان بود؛ جایی که خبری از تعویض‌های کلیشه‌ای و باری به هر جهت نبود و صرف نظر از تعویض‌های اجباری، دیگر بازیکنان جایگزینی که مربیان به میدان می‌فرستادند، روند بازی را به نفع خود تغییر می‌دادند. نمونه‌های زیادی در این باره اتفاق افتاد، اما فکر می‌کنم ملموس ترین مثال دیدار ایتالیا و انگلیس بود جایی که روی هاجسون سرمربی انگلیس با فرستادن اندی کارول و تئو والکات و چزاره پراندلی، سرمربی ایتالیا با فرستادن نوچرینو و دیامانته بخوبی اشراف فنی خود را نسبت به روند بازی نشان دادند. جالب این‌که تعویض‌های ایتالیا در دقایق پایانی صورت گرفت و بخوبی ثابت شد تعویض‌های باری به هر جهت و تکراری جایی در فوتبال امروز ندارد.

۸ـ بازیکنان بزرگ تسلیم نظر مربی

درس بزرگ دیگر جام که به تبع تعویض‌ها جلوه‌گر می‌شد، تعویض بازیکنان بزرگ و اعتراض نکردن آنها بود. چرا که این بازیکنان وقتی در سنین پایه فوتبال را می‌آموزند، بخوبی این درس‌ها را هم به آنها تفهیم می‌کنند که در مستطیل سبز حرف اول و آخر را مربی می‌زند و تنها ۱۱ بازیکن مورد نظر او در زمین حضور خواهند داشت.

دیدیم فابرگاس و اینیستای اسپانیایی، گومز آلمانی، ده روسی ایتالیایی و خیلی‌های دیگر بخوبی این مهم را نشان دادند. فوتبال حرفه‌ای همین است و فقط به شعار دادن نمی‌توان به این سطح رسید.

۹ـ فرهنگ تماشاگر و احترام به ملیت

همان‌طور که در بالا ذکر شد، صرف‌نظر از یکی دو مورد بحث نژاد پرستی، در دیگر بازی‌ها با این‌که تماشاگران با ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف کنار هم می‌نشستند خبری از توهین و فحاشی و ناسزاگویی نبود، چرا که آنها همچون بازیکنانشان آموخته‌اند باید آبرو و اعتبار و فرهنگ کشور خود را نشان دهند و در چنین حالتی وقتی یک تماشاگر عرق ملی دارد، به احترام سرود ملی کشورش و کشور حریف می‌ایستد، تیمش اگر شکست بخورد، ایستاده تشویقش می‌کند و البته بازیکن هم به تماشاگر احترام می‌گذارد، آیا ما هم چنین هستیم؟

۱۰ـ در حسرت میزبانی

سال‌هاست در حسرت میزبانی یک رویداد بزرگ فوتبال قاره آسیا هستیم، اما با کدام امکانات و زیرساخت‌ها؟ دو کشور از اروپایی شرقی بخوبی از عهده میزبانی یورو برآمدند و ما هم اگر می‌خواهیم به چنین جایگاهی برسیم باید فکری نو در اندازیم و به سمت و سوی احداث و تجهیز ورزشگاه‌های استاندارد رفته و با ماله‌کشی روی ورزشگاه‌های ۴۰ـ ۵۰ ساله، خودمان را گول نزنیم، چرا که AFC و FIFA به دقت این مسائل را زیر نظر دارند و نمی‌توان سر آنها کلاه گذاشت.

قاسم پناهگر

کارشناس فوتبال