ضرورت تجدیدنظر در سیاست و اقتصاد مدرن

السدایر مک اینتایر همواره نشان داده که جامعه ایده آل وی از دو بعد اساسی با جوامع مدرن کنونی متفاوت است: سیاست و اقتصاد؛ البته وی برای دستیابی به جامعه مذکور، راهکارهایی نیز …

السدایر مک اینتایر همواره نشان داده که جامعه ایده آل وی از دو بعد اساسی با جوامع مدرن کنونی متفاوت است: سیاست و اقتصاد؛ البته وی برای دستیابی به جامعه مذکور، راهکارهایی نیز ارائه می دهد. در واقع، مک اینتایر بمنظور مقاومت در برابر جهان مدرن، از جمله سیاست مدرن قلمفرسایی نموده است.

از نظر مک اینتایر، سیاست نهادمند مدرن، چه لیبرال، محافظه کار، رادیکال، یا سوسیالیست، را نباید بپذیریم، چرا که سیاست مدرن، بطور نهادمند به رد و انکار سنت ها پرداخته است. با حصول تغییرات مورد نظر مک اینتایر، سیاست دیگر جنگ داخلی با ابزارهایی دیگر نخواهد بود: سیاست این جامعه آرمانی، مثل جوامع مدرن، سیاست منافع متعارض نیست، بلکه برنامه ای مشترک است که همه بزرگسالان در آن مشارکت دارند، و فقط به نخبگانی که از طریق سوء استفاده، قدرت را به چنگ آورده اند، محدود نیست. سیاست مذکور مختص افرادی نخواهد بود که با خود خواهی تمام بر سر پول و قدرت میجنگند؛ بلکه در عوض، مفهومی از فعالیت سیاسی، پدید خواهدآمد که همه بزرگسالان قادر به فعالیت سیاسی، هر روز در آن شرکت خواهند نمود.‌

در جامعه آرمانی مک اینتایر همگان باید بتوانند به فرآیند تصمیمسازی سیاسی، دسترسی داشته باشند. موضوعات مورد بحث نیز همانند امروز، محدود نخواهد بود؛ و افراد خواهند توانست درباره پرسش هایی راجع به زندگی خوب در جامعه و تصمیم گیرندگان آن، به بحث بپردازند. این سیاست علی الخصوص به فضیلت هایی مثل عدالت، و سخاوت پرداخته و تضمین خواهند کرد که شهروندان به هر آنچه شایسته و نیازمندش هستند، دست می یابند. ‌

علاوه بر این یکی از استلزامات سیاست نوین این است که همگان باید در این رایزنی دسته جمعی، دخالت داشته باشند. این نوع رایزنی، اجتماعات کوچکی را می طلبد؛ گرچه هر نوع اجتماع کوچک، سالم هم نمی باشد، ولی سیاست سالم در بطن یک اجتماع کوچک شکل می گیرد. در حالیکه مک اینتایر اندازه دقیق این اجتماعات را تعیین نمی کند، ولی اجتماعات مذکور وسعتی بین خانواده و جامعه مدرن دارند.‌

زمانی که اجتماع بطور دسته جمعی، درباره بهترین شیوه زیستن رایزنی کند، غایت نهایی را بر خواهد گزید. و این غایت نهایی از نیازمندیهای تمامی شهروندان حکایت می کند؛ یکی از این نیازهای اصلی، نیاز به داشتن و استفاده از فضیلت هایی است که بخشی از سرشت بشر به عنوان حیوانات عقلانی مستقل می باشند.‌

از نظر مک اینتایر در راستای رسیدن به این جامعه آرمانی، بایستی نظام اقتصاد سرمایه داری تغییر یافته یا نظام دیگری جایگزین آن گردد؛ حداقل اینکه باید راههایی پیدا کرد تا جوامع کوچک افراد، از پیامدهای آن در امان بمانند. سنت فضایل، با ویژگیهای محوری نظم اقتصادی مدرن و بویژه فردگرایی، حس مال اندوزی و ارتقای ارزشهای بازار به جایگاه اجتماعی مرکزی، مغایرت دارد.‌

از سوی دیگر، ایده های پیگیری زندگی برای ثروتمندتر شدن و ارزیابی سعادت جامعه از طریق تولید اقتصادی، باید کنار گذاشته شوند. علاوه بر این سرمایه داری، هر نوع اجتماعی از جمله خانواده را تضعیف می کند؛ بایستی شیوه ای از زندگی را اتخاذ کنیم که خیر مشترک را در جایگاه نخست قرار می دهد. ‌

راه حل های متعددی برای بر ساختن نظام های اقتصادی نوین وجود دارد. اشکال نهادی که از طریق آنان چنین شیوه زندگی قابل تحقق اند، در یک چیز اشتراک دارند: این طریقه ها، رشد اقتصادی را ترویج نمی کنند و به میزان زیادی به محافظت از نیروهای ایجاد شده توسط بازارهای بیرونی نیاز دارند. ‌

در جامعه ای که مک اینتایر ترجیح می دهد، فقط میزان اندکی از نابرابری درآمد وجود خواهد داشت تا مانع از این شود که مردم بواسطه فقر از جامعه طرد شوند و یا اینکه بخاطر ثروت زیاد فراتر از جامعه قرار گیرند. از نظر مک اینتایر، رشد ابنای بشر به غلبه بر خواستههای آنی و از سوی دیگر آموزش درک نیکی های بلند مدت، منوط است؛ و از این رو تبلیغات و بازاریابی که افراد را به سوی خواستههای آنی سوق می دهند، بتدریج از عرصه خارج خواهند شد. برخلاف چیزی که هم اکنون شاهد هستیم، در جامعه آرمانی مک اینتایر بازارها باید تابع گسترش فضایل در افراد و اجتماع باشند. ‌

یعقوب نعمتی وروجنی

منابع:

Internet Encyclopedia of Philosophy‌

Stanford Encyclopedia of Philosophy

Wikipedia