اگر عزم سفر داری

در دین مبین اسلام, روایت ها و احادیث فراوانی در توصیه به سفر وجود دارد, در این روایات تاکید شده است که سفر باعث پخته شدن انسان و کسب تجربه می شود

در دین مبین اسلام، روایت‌ها و احادیث‌ فراوانی در توصیه به سفر وجود دارد، در این روایات تاکید شده است که سفر باعث پخته شدن انسان و کسب تجربه می‌شود. متاسفانه امروز به سفر به عنوان نوعی تکلیف نگاه می‌کنیم، یعنی خود را ملزم می‌دانیم چند روزی در سال برویم به مسافرت، در صورتی که نگاه ما به سفر باید تغییر کند...

سفر در واقع یک نیاز برای بلوغ انسان است حتی برای انسان‌هایی که به بلوغ فکری و جسمی رسیده‌اند.

بگذارید با چند مثال منظور خودم را واضح‌تر توضیح دهم، حتی اگر بهترین اوقات و امکانات را در منزل داشته باشید، هرگز اتفاقاتی که در سفر می‌افتد و باعث تغییر و تحول در روح، فکر و نگرش شما می‌شود، در خانه تجربه نمی‌کنید. اینکه در سفر خودروی شما خراب شود یا جایی اشتباه آتش روشن کنید و برخی از وسایل شما طعمه حریق ‌شود، تجربه‌هایی ارزشمند است. سفر کردن را جدی بگیرید و حتما بیرون از شهر بروید و با فرهنگ‌ها و آدم‌های مختلف آشنا بشوید و در معرض حوادث و تجربه‌های گوناگون و غیرمنتظره قرار بگیرید، زیرا روبرو شدن با این مشکلات، انسان را توانمندتر می‌کند و مطمئن باشید انسان‌هایی که سفرهای بیشتری دارند، از انسان‌های که مطالعه‌های بیشتری دارند مقاوم‌تر و توانمندتر هستند.

● دانشگاهی به نام سفر

بسیاری از کارشناسان معتقدند سفر بهترین مطالعه، یادگیری و یک دانشگاه است. برای همین اگر می‌خواهیم به فرزندانمان درس زندگی بدهیم، باید آنها را به سفر ببریم یا اجازه بدهیم اردو بروند. توصیه همیشگی من به دوستانم این است زمانی که مدرسه برای یک اردو برنامه‌ریزی می‌کند، با اردو رفتن فرزندتان مخالفت نکنید، حتی اگر محل اردو همان جایی است که سال گذشته یا سال قبل‌تر به آنجا رفته، زیرا امسال با بچه‌های دیگری همراه می‌شود، راننده اتوبوس دیگر و مربی و هم اتاقی افراد دیگری هستند و اتفاق‌های دیگری خواهد افتاد.

● برنامه‌ریزی برای سفر

مهم‌ترین اصل برای اینکه از سفر نتیجه خوب و دلخواهی بگیریم و سفری برویم که حال ما را بهتر کند، داشتن برنامه است. برای برنامه‌ریزی سفر به این نکات توجه کنید:

- مشورت: اگر پدر یا مادرخانواده می‌خواهند برای رفتن به سفر برنامه‌ریزی کنند، حتما باید این کار را با مشورت تمام اعضای خانواده انجام دهند و نظر بچه‌ها را هم بپرسند و اگر رای بچه‌ها بر بزرگترها غالب شد، به این رای احترام بگذارند و آن را در نظر بگیرند. به طول مثال ممکن است که نظر بچه‌ها این باشد که در تعطیلات پیش‌رو همگی به شمال بروید، شما می‌دانید که در تعطیلات، شمال بسیار شلوغ است و این سفر با مشقت‌هایی خواهد داشت. به فرزندان خود بگوئید که این سفر به چه دلیلی امکان‌پذیر نیست. بیشتر بچه‌ها استدلال‌ها را نمی‌پذیرند مگر اینکه خودشان این موقعیت را تجربه کنند. توصیه می‌کنم یکبار مطابق میلشان عمل کنید و بگذارید بچه‌ها چنین موقعیتی را تجربه کنند، عزیزانی را می‌شناسم که سال‌هاست در برابر این خواسته فرزندشان که در تعطیلات رسمی به شمال بروند، مقاومت می‌کنند و فرزندان این خانواده‌ها همیشه حسرت شمال رفتن در این ایام را دارند، در صورتی که خود من یکبار اجازه دادم فرزندانم این موقعیت را تجربه کنند و حتی الان گاهی به شوخی به آنها می‌گویم بچه‌ها در تعطیلات برویم شمال؟ پس با مشورت در تصمیم‌گیری آنها روحیه کار گروهی و مشارکت و همفکری و خردجمعی را در خانواده ایجاد می‌کنیم.

- ارزیابی فرصت برای همه: وقتی والدین می‌خواهند برای سفر برنامه‌ریزی کنند و محلی را به فرزندانشان پیشنهاد بدهند، باید دو نکته مهم را در نظر بگیرند؛ اول اینکه جایی که قرار است بروند چه فرصت‌هایی برای یادگیری، لذت و خوشگذرانی برای خانواده ایجاد می‌کند. نکته دوم، ارزیابی این فرصت‌ها برای همه است. گاهی متاسفانه پدر و مادر خودشان تصمیم می‌گیرند و فقط به سفرهایی می‌روند که خودشان می‌خواهند و با فرصت‌هایی که دوست دارند، هماهنگ است، با این روش بعد از مدتی دیگر تمایلی به سفر با آنها نخواهد داشت، چرا که این سفر برای اوا لذت بخش نیست. پس برای اینکه بچه‌ها را در کنار خانواده داشته باشیم، باید از آنها نظر بخواهیم و فرصت‌ها را برای همه ارزیابی کنیم.

- از رسانه‌ها فاصله بگیرید: یکی از محسنات سفر این است که در مدت سفر تمام اعضای خانواده، تمام مدت در کنار یکدیگر هستند. این فرصت‌ها در شهر و در زندگی پر مشغله امروزی، خیلی کم پیش می‌آید. برای استفاده حداکثری از این فرصت، رسانه‌ها به خصوص رسانه‌های تصویری را فراموش کنید. البته این سخن من بدین معنا نیست که رسانه بد است، بله افراط در استفاده از رسانه‌ها به ارتباط والدین و خانواده ضربه زده است. هنگامی که اعضای یک خانواده داخل خودرو، ویلا و کمپ قرار می‌گیرند، بچه‌ها از دوستانشان و بزرگتر‌ها از کارشان و اقوامشان فاصله می‌گیرند و همین در کنار هم بودن نقش موثری در پرکردن شکاف بین نسل‌ها و شکاف بین والدین و فرزندان دارد. از این فرصت استفاده کنید و در سفر هم به رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های تصویری پناه نبرید!

- سفر را محدود به یک فصل نکنید: متاسفانه در جامعه ما سفر خلاصه شده در تابستان در صورتی که نباید این‌گونه باشد، در هر فصلی یک مسافرت ۶-۵ داشته باشید، چرا که هر فصلی ویژگی‌های خودش را دارد و باعث می‌شود تجربه‌های منحصر به فردی به دست آورید. ضمن اینکه این فرصت باعث می‌شود فشارهایی که درکار و زندگی به ما می‌آید را تخلیه کنیم و انسان آرام‌تری شویم.

● ۲ توصیه کلیدی

در روایات بسیار توصیه شده که به دامان طبیعت بروید، در قرآن هم آمده است که میان شهرها برکت‌هایی قرار دادیم که شما با سیر در آنها می‌توانید به قدرت خداوند پی ببرید و آن برکت‌ها را شکار کنید.

بسیاری از مردم اما وقتی به دامان طبیعت می‌روند، فکر می‌کنند که فقط باید ورزش کنند و آنقدر بدوند تا خسته شوند در صورتی که به طبیعت رفتن نباید تنها جنبه ورزشی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین کارکردهایی که رفتن به طبیعت برای ما دارد به تماشای طبیعت نشستن و لذت بردن از این طبیعت زیبایی است که خداوند خلق کرده و روح انسان را نوازش می‌دهد.

توصیه دوم، تفکر و تعمق در سفر است. اگر هر سفر برای ما همراه با اندیشه، تامل و عبرت باشد، سرمنشاء یک تغییر و تحول خوب در زندگی ما خواهد بود.انسانی که کنار ساحل می‌نشیند و با تماشای دریا تعمق و تفکر می‌کند، حس می‌کند آرام شده است.

● بهتر است با سفر سورپرایز نکنید

برخی افراد برای سورپرایزکردن خانواده، ناگهان به خانه می‌آیند و می‌گویند فردا همگی به سفر می‌رویم، اگر از قبل تمام برنامه‌ریزی‌ها را انجام داده باشد و بخواهد با سفر به خانواده خود هدیه بدهد، ممکن است تا حدی زیبا باشد اما در دنیای امروز با توجه به اینکه همه چیز پیچیده است و ازدحام در همه جا وجود دارد این سورپرایز تاحدی دیگران را اذیت می‌کند.

تصور کنید پدر خانواده از ۲۰ روز قبل به خانواده اعلام می‌کند می‌خواهیم از تاریخ فلان تا فلان به سفر برویم، جالب است که بدانید این بیست روز قبل از سفر نوعی از سفر برای خانواده است. شوق سفر، برنامه‌ریزی و تهیه مقدمات آن باعث لذت بردن خانواده می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنم فقط از آن یک هفته سفر لذت نبرید و با اعلام آمادگی به خانواده برای برنامه‌ریزی و پیش‌بینی لوازم سفر، شادی و نشاط را به خانه خود بیاورید، حتی توصیه می‌کنم که هر شب در مورد سفر صحبت کنید و بگویید به به! دو هفته دیگر این موقع در هتل فلان هستیم، پنج روز دیگر این موقع کنار ساحل هستیم این خودش لذت را دو چندان می‌کند.

● دسته جمعی به سفر بروید

هرچند رعایت این نکات می‌تواند سفری لذت بخش را برای شما و خانواده‌تان به همراه داشته باشد اما توصیه می‌کنم از سفر گروهی غافل نشوید. اگرچه در فرهنگ ما هنوز سفرهای دسته جمعی و تور نهادینه نشده و در پارک هم که می‌رویم سعی می‌کنیم جایی اسکان پیدا کنیم که افراد کمتری اطراف‌مان باشند ولی سفرهای گروهی و تور در دنیا جواب داده است.

سفرهای گروهی در قالب تور ۳ حسن بزرگ دارد؛

۱) هزینه کمتری

۲) امنیت بیشتر

۳) تنوع آدم‌ها که باعث یادگیری بیشتر می‌شود. هر انسانی کتابی است که خداوند آن را نوشته شده و ورق زدن آن چیزهایی به ما یاد می‌دهد

۴) سرپرست تورها با تجربه‌هایی که دارند اتلاف وقت را به حداقل می‌رسانند.

با توجه به اینکه سفر با خودرو شخصی باعث استهلاک خودرو، افزایش احتمال تصادف و افزایش هزینه‌ها می‌شود، بهتر است از تورهای آژانس‌های مسافرتی استفاده کنید. فرهنگ سفر دسته جمعی در کشور را نیز باید گسترش داد. مطمئن باشید سفرهای دسته‌جمعی در قالب تورها باعث امنیت بیشتر و لذت بیشتر شما از سفر خواهد شد.

دکتر علی شاه‌حسینی

دکترای مدیریت برنامه‌ریزی، مدرس دانشگاه آزاد