صبح آفرینش

رمزو راز آفرینندگی

درتمامی پروسه آفرینش وبه خصوص در فضای خلق, حضور لایه ها از خود خالق پر رنگ تر به نظر میآید واین موضوع میتواند منجر به نوعی روند خطی ویکنواخت وفاقد هرگونه عمق نو دراثر گردد .این ضعف به واسطه poeticsبرطرف میگردد وپوئتیک آن جنبه از وجود خالق است که ریشه در رازهای آفرینش وراز ها وناشناخته ها وجود انسان است. چیزی از چنین پیوندانسان وطبیعت بواسطه قدرت وتوان خلق واین قابل تعریف نیست اما در اثر متجلی میگردد.پوئتیک خالق رادارد خلق مینماید واثر را زنده نگاه میدارد اثر واحد پوئتیک روح وجان وکلام دارد وآوای اثر رامنتشر میکند.چون اجزای سازنده این جهان متنوع اند نمیتوان انها را به یاری منطق فهم کرد بلکه میباید شاعرانه بیانشان نمود.این وظیفه معماری است.میتوان ردپای قسمتی ازاین راز ورمز را در ابهام ازلی دست نایافته بشری یافت.

ابهام ازلی ودست نیافته:

پیروی ابهام بارها تجربه شده است.هنرهای مختلف از آن بسیار بهره برده اندوبعضی از مهمترین فیلم ها نوشته ها وقطعات موسیقی ملهم از ابهام بود.دودسته کلی ابهام میتوانند در فرآیند خلاقیت معماری سودمند باشند.

۱) ابهام ازلی

۲) ابهام دست نیافته پنهان

مقوله اول بسیار شخصی است ودر لایه هایی از سالیان, تاریخ, سنت وتجربه های جمعی نیمه خوداگاه مردم پوشیده شده است ومقوله دوم اثر ابژکتیو وعینی است ودارای ویژگی های فیزیکی که تاکنون دیده شده اند به آن توجهی نشده است.این مورد میتواند برای الهام بخشی در فرآیند خلاقانه باشد.

▪ ابهام ازلی:

جنبه های مختلف ابهام ازلی بریا معماران شامل:اساطیر مراسم مناسک وشعائر آیین ها وجشن ها عوامل مذهبی دستمایه های زبانی.به گفته ویچیو تمامی اساطیر منبعی برای گسترش وارتقای قوه تصور وتخیل به شمار میآیند.اسطوره اولین تاویل از جهان خلقت است.همواره واقعیت دارد ودرتقابل مستقیم با تاکید امروزین بشربر سودنگاری بوده است.شش طبقه بندی کلان در مورد مراسم به این قرارند:مراسم قربانی,مراسم دعانویسی,مراسم نذر,برگزاری مراسم جشن ومراسم اجتماعی.مناسک وشعائراز زمانهای دور با ما بوده اند ودرجهتی بکار رفته اند که زندگی مارا تجربه های غیرروزمره غنی سازند.درمتنی تاریخی ,آنها به مثابه بخشی از تئاتر زندگی بوده اند.

▪ دست نیافته پنهان:

"ثابت هایی وجود دارند که از دیر باز با انسان بوده اند.عشق ,سکونت ,ترس,ارضای حواس و...ممکن است به نظر غریب بیایند. اما واقعیت این است که تا کنون درباره نحوی تاثیر گذاری انها در" حس ساختن "شناخت چندانی حاصل نشده است.شاید بتوان گفت که اگر دلمشغولی انتقادی بر وضعیت های انسانی تمرکز کند,میتواند بر معماری انسانی مفید وکارساز باشد.

همچنین لازم به ذکر است که درتمامی این پروسه آنچه حاصل میگردد معماری است .معماری گویا ,پویاوزنده که قابلیت زنده ماندن راداراست.هراثری درست همان تاویل آن اثر همهنگام کهنه ونو است وموجب کثرت وچندگانگی است ونه "هماهنگی ایستا".به دلیل همین جهان شمولی است که درک ما ازمکان بخشی ازشیوه زیستن وبودن مارا تشکیل میدهد واین مستقل از زمان ومکانی است که رویداد "بودن"و"زیستن"ما در آن به دو نوع می پیوندد.زیست جهان چیزی بیشتر از جمع کنشها وفعالیت های هر روزه است واهمیت خود این کنش های هر روزه در بر هم کنش میان آنهاست.سکونت گاهها وماواهای دورانهای گوناگون وجود چنین وحدتی را هم خوان با پویایی زیست جهان عمل میکند وقادر به نوسازی خویش است ونشان میدهد که مکان یک تصور (تصویر ایستانیست)بلکه همواره مرحله ای از حیات وهستی مکان چیزی جز تاویل آن مکان از "خود"نیست.

مسائلی که در اینجا ذکر شد واجد اولویت نیستند واولویت بندی انها را معمار براساس شیوه خود تعیین میکند اما ذکر این نکته ضروری است که در درون فضای خلق همواره یک رابطه رفت وبرگشت در درون فضای خلق واز درون به بیرون وبالعکس در جریان است تا این روند را به حداکثر توان وخواست معمار نزدیک کند.بعلاوه یا دآوری میشود که در هر جای این پروسه وبواسطه هر یک از این لایه ها شهود میتواند آغازی نو گرفته ,خویش را عمیق تر ودارای ابعاد بیشتر وقابل تعامل تر گرداند.

زهرا غیور