خطر تابستان برای چشم, پوست و زیبایی

از کاهش دید تا چین و چروک

تابستان که می‌شود، میزان تابش شدید و مستقیم نور آفتاب به پوست صورت، اطراف چشم‌ها و خود چشم‌ها هم بالاتر می‌رود. از آنجا که تماس نور آفتاب با پوست اطراف و خود چشم‌ها می‌تواند خطر ابتلا به چین‌وچروک پلک و ناراحتی‌های چشمی را بالا ببرد و سلامت و زیبایی چهره را تحت‌الشعاع قرار بدهد، در «پرونده زیبایی» این شماره، پای صحبت‌های متخصصان «سلامت» نشستیم تا متوجه شویم که باید برای حفظ زیبایی چهره و سلامت چشم‌های خود در تابستان چه کار کنیم...

۴ سوالی که درباره چین و چروک چشم می‌پرسند

دکتر محمد شهیدی دادرس

متخصص پوست، رییس بخش پوست بیمارستان شهدای تجریش

۱. دور چشم‌ها هم ضدآفتاب بزنیم؟

یکی از رایج‌ترین سوال‌های خیلی از افراد، این است که آیا باید دور چشم‌ها هم کرم ضدآفتاب بزنیم؟ پاسخ این سوال منفی است. کرم‌های ضدآفتاب معمولی، برای محافظت از پوست اطراف چشم‌ها تولید نشده‌اند و نمی‌توان از آنها برای پوشاندن پوست نازک و حساس دور چشم استفاده کرد. البته برخی از کرم‌های دور چشم موجود در بازار، SPF دارند و گروهی از افراد می‌توانند با توصیه و تجویز پزشک معالج، از این کرم‌ها استفاده کنند.

خوشبختانه موقعیت آناتومیک چشم‌ها به‌گونه‌ای است که گودرفتگی طبیعی زیر و وجود ابرو و مژه‌ها، محافظان طبیعی برای پوست اطراف آنها محسوب می‌شوند و معمولا نور آفتاب به این قسمت از صورت تابیده نمی‌شود. به همین دلیل نیاز چندانی به استفاده از ضدآفتاب برای این قسمت از پوست و برای تمام افراد وجود ندارد مگر آنهایی که پزشک توصیه کند.

۲. چه کسانی باید کرم دور چشم بزنند؟

یک باور رایج و اشتباه درباره کرم‌های دور چشم، این است که همه افراد مثلا از ۲۵ یا ۳۰ سالگی به بعد، باید برای پیشگیری از ایجاد چین و چروک در اطراف چشم‌ها از این محصولات استفاده کنند درحالی که استفاده از کرم‌های دور چشم، بیشتر برای افرادی با پوست‌های خشک توصیه می‌شود. اگر بعد از استحمام احساس کشیدگی در پوست صورتتان می‌کنید، یعنی پوست خشکی دارید و باید برای پیشگیری از چروک شدن بیش از اندازه آن در اطراف چشم‌ها، از کرم‌های دور چشم کمک بگیرید. دلیل توصیه بر استفاده از چنین محصولاتی هم این است که کرم‌های مرطوب‌کننده معمولی، حاوی ترکیب‌هایی هستند که مناسب پوست نازک و حساس دور چشم نیست. برخی از کرم‌های مخصوص دور چشم هم حاوی موادی هستند که به‌صورت موقت، تورم یا رنگی را در پوست اطراف چشم‌ها (مادامی که روی پوست هستند)، ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند حالت تیرگی، چروک یا گودی زیر چشم‌ها پوشانده شود. البته این اثر، به‌هیچ‌وجه دائمی نیست.

۳. چطور از پوست دور چشم‌ مراقبت کنیم؟

برای محافظت از پوست اطراف چشم‌ها، باید در فصل‌ گرم سال و روزهای آفتابی،‌ از عینک‌ آفتابی‌ای که ناحیه زیر چشم‌ها را هم پوشش می‌دهد، استفاده کرد. داشتن تغذیه مناسب، خواب کافی، فعالیت بدنی روزانه و پرهیز از استرس هم باعث خونرسانی بهتر به پوست و داشتن صورت و چشمانی شاداب‌تر و زیباتر می‌شود. البته ژنتیک هم نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در تیرگی پوست اطراف چشم‌ها دارد.

۴. آیا استفاده از کانسیلر اطراف چشم‌ ضرر دارد؟

کانسیلرها یا محصولاتی که پوست اطراف چشم را روشن‌تر نشان می‌دهند، اثری موقتی در رفع تیرگی دارند و باعث تحریک و خشکی پوست نازک دور چشم‌ها می‌شوند و خودشان می‌توانند به مرور زمان، باعث افزایش

چین وچروک این ناحیه شوند بنابراین بهتر است فریب تبلیغات را نخورید و بدانید بسیاری از این محصولات، نمی‌توانند جای خواب و خوراک کافی و سالم را بگیرند.

۴ معیار عینک آفتابی استاندارد

پارامترهای مختلفی برای یک آفتابی مناسب مطرح است که برخی از آنها عبارتند از:

رنگ عینک: رنگ خاکستری، استانداردترین و معمول‌ترین رنگ برای عینک‌های آفتابی عمومی است. رنگ‌های سبز و قهوه‌ای هم بعد از خاکستری، جزو رنگ‌های مناسب برای عینک آفتابی محسوب می‌شوند. استفاده از عینک‌هایی با شیشه‌های قرمز، صورتی و نارنجی هم برای بیماران خاص مانند بیماران مبتلا به مشکلات قرنیه توصیه می‌شود. استفاده از عینک‌هایی با شیشه‌های آبی از نظر طبی توصیه نمی‌شود زیرا نورهایی که از آن عبور می‌کنند، در طیف آبی و بنفش هستند و می‌توانند برای شبکیه چشم مضر باشند.

میزان تیرگی عینک: میزان تیرگی شیشه یک عینک آفتابی استاندارد برای استفاده عموم، باید به اندازه‌ای باشد که حدود ۸۰-۷۰ درصد نور آفتاب را جذب کند. باید با عینک‌های استاندارد عمومی بتوانیم رنگ‌های چراغ راهنمایی و رانندگی را تشخیص دهیم. البته تیرگی عینک آفتابی اسکی‌بازان و کوهنوردان باید بیشتر باشد و این عینک‌ها باید بیشتر از

۹۰ درصد نور آفتاب را جذب کنند.

قدرت عینک: یک عینک آفتابی مناسب باید قدرت کافی در جلوگیری از عبور اشعه‌های مضر نور آفتاب از جمله UV داشته باشد و عینک‌های ارزان‌قیمت که دستفروش‌ها عرضه می‌کنند، این ویژگی را ندارند.

فریم عینک: انتخاب فریم عینک تا اندازه زیادی به سلیقه و چهره فرد بستگی دارد اما

به‌طور کلی، بهتر است عینک‌هایی با فریم‌های بزرگ‌تر بخرید تا پوست اطراف و کنار چشم هم از تابش نور آفتاب در امان بماند و در اثر تماس مکرر با نور آفتاب دچار چروک نشود. کوهنوردان، کسانی که خشکی شدید چشم دارند یا از ناخنک و سرطان‌های پوستی رنج می‌برند هم باید از عینک‌های با فریم‌های پهن‌تر استفاده کنند تا سطح بیشتری از پوست صورت آنها تحت پوشش قرار بگیرد.

چه کسانی به عینک آفتابی محتاج‌ترند؟

دکتر مهدی توکلی

فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم و استرابیسم، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۱. استفاده از عینک آفتابی به چه کسانی بیشتر از دیگران توصیه می‌شود؟

همه ما در محیطی زندگی می‌کنیم که اشعه‌های زیان‌آور نور آفتاب در آن وجود دارد و استفاده از عینک آفتابی برای مقابله با این اشعه‌های مضر مفید خواهد بود بنابراین،‌ استفاده از عینک‌های آفتابی به تمام افراد توصیه می‌شود. با این حال در بین افراد مختلف، کسانی هستند که استفاده از عینک آفتابی برای آنها ضروری‌تر است:

• افرادی که عمل جراحی لیزر برای اصلاح عیوب انکساری (PRK) انجام

داده اند، باید عینک آفتابی بزنند زیرا

اشعه UV محیط می‌تواند در کاهش نتایج عمل تاثیر داشته باشد.

• افرادی که دچار مشکلات قرنیه، شبکیه یا آب مروارید هستند باید از عینک‌های آفتابی خاصی با نظر چشم‌پزشک استفاده کنند.

• کسانی که سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان‌های پوست و پوست پلک دارند، باید عینک‌های آفتابی بزرگ بزنند.

• آنهایی که از بیماری ناخنک رنج می‌برند باید استفاده از عینک آفتابی را ضروری بدانند؛ از آنجا که اشعه فرابنفش در ابتلا به این بیماری نقش دارد، افراد مبتلا به ناخنک یا کسانی که قبلا جراحی ناخنک انجام داده‌اند، برای کاهش خطر عود نباید استفاده از عینک‌های آفتابی را پشت گوش بیندازند.

• از آنجا که نور آفتاب با شدت بیشتری از چشم افرادی با چشم‌های روشن عبور می‌کند، در معرض آسیب بیشتری هستند و باید از عینک‌های آفتابی استفاده کنند.

• با توجه به تاثیر نور آفتاب در پیری زودرس پوست و ایجاد چین و چروک دور چشم، استفاده از عینک آفتابی در به تاخیر انداختن بروز این مشکل هم موثر است.

۲. استفاده از عینک آفتابی در افرادی که لنز می‌گذارند هم ضروری است؟

افرادی که از انواع لنزهای طبی یا زیبایی هم استفاده می‌کنند، به عینک آفتابی نیاز دارند. برخی از افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند، دچار کاهش اشک و خشکی چشم می‌شوند. استفاده از عینک آفتابی در محیط‌های خارجی برای چنین افرادی باعث پیشگیری از تبخیر اشک و خشک شدن بیشتر چشم‌ها می‌شود بنابراین افراد مبتلا به خشکی چشم‌ها هم باید از عینک‌های آفتابی کمک بگیرند.

۳. افراد عینکی چه نوع عینک آفتابی‌ای بزنند؟

افرادی که از عینک‌های طبی استفاده می‌کنند، چند انتخاب مختلف برای استفاده از عینک‌های آفتابی دارند؛ یا می‌توانند به‌جای عینک طبی لنز طبی بگذارند و سپس عینک آفتابی بزنند یا می‌توانند از فریم‌هایی که شیشه عینک طبی دارند و شیشه عینک آفتابی هم روی آنها سوار می‌شود، استفاده کنند. بهتر از این دو کار، انتخاب عینک‌هایی با شیشه طبی-آفتابی است که هزینه کمی بیشتری دارد اما کیفیتش بالاتر است. انتخاب دیگر، استفاده از عینک‌های فتوکروم است که در محیط پر نور به رنگ تیره درمی‌آید.

همه باید عینک آفتابی بزنند

دکتر ضیاءالدین طباطبایی

فوق‌تخصص جراحی پلک و مجاری اشکی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

به‌طور کلی تمام انسان‌ها اگر هنگام خروج از منزل عینک آفتابی بزنند، بهتر است چون به دلیل آسیب لایه ازون، احتمال آسیب چشم‌ها با اشعه مضر ماورای بنفش خورشید بسیار زیاد است. مخصوصا بیمارانی که لازک و لیزیک انجام داده‌اند، باید این کار را انجام دهند چون حس قرنیه و ترشح اشکشان کم می‌شود و حساسیتشان به نور آفتاب بیشتر خواهدشد بنابراین هم باید قطره اشک مصنوعی و هم عینک استفاده کنند پس زدن عینک آفتابی برای آنها حالت نیمه‌اجباری دارد. ولی بعد از جراحی آب‌مروارید چون عدسی‌ای که در چشم کار گذاشته می‌شود، خاصیت جذب اشعه ماورای بنفش دارد، نیاز بیماران به عینک آفتابی به اندازه افراد سالم است و بهتر است عینک بزنند.

ناخنک به‌ندرت تا مرکز قرنیه پیشروی می‌کند

دکتر رضا زارعی‌ابیانه

فوق‌تخصص بیماری‌های قرنیه، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

ناخنک چشم، بیماری‌ای است که در آن ملتحمه، روی قرنیه چشم پیشروی می‌کند. گرد و خاک، اشعه آفتاب، خشکی چشم، ارث و... شرایط را برای بروز این بیماری فراهم می‌کنند. بیماران معمولا دچار خارش، قرمزی و گاهی به علت ناخنک‌های بزرگی که روی قرنیه را پوشانده‌اند، اختلال دید می‌شوند. بیشتر وقت‌ها رشد ناخنک پیشرونده نیست و خودبه‌خود متوقف می‌شود و به‌ندرت تا مرکز قرنیه پیش می‌رود. ناخنک‌هایی که اطراف قرنیه هستند، نیازی به درمان ندارند و جراحی آنها فقط جنبه زیبایی دارد ولی ناخنک‌های بزرگی که سطح قرنیه را می‌پوشانند و جلوی دید را می‌گیرند، باید جراحی شوند. گاهی نیز ناخنک، چشم را دچار آستیگمات شدید می‌کند. در این موارد هم که آستیگمات را نمی‌توان با عینک اصلاح کرد، عمل جراحی ضروری است. البته رشد ملتحمه همیشه خوش‌خیم نیست و در برخی از بدخیمی‌ها نیز علائمی مانند ناخنک دیده می‌شود و پزشک به این موضوع نیز باید توجه کند. عمل جراحی ناخنک در ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد عودکننده است و گاهی ناخنک عودکننده بزرگ‌تر از ناخنک قبلی خواهدبود. امروزه برای کاهش احتمال عود در حین عمل جراحی، دارویی تجویز می‌شود ولی احتمال عود آن را هرگز از بین نمی‌برد. البته بعد از جراحی نیز داروهایی به همین منظور برای بیماران تجویز می‌شود. همه بیمارانی که عمل جراحی انجام می‌دهند یا رشد ناخنک در چشمشان متوقف شده است، باید توجه کنند که کمتر در معرض گردوخاک یا نور مستقیم آفتاب قرار گیرند.

بچه‌ها هم عینک آفتابی بزنند؟

دکتر محمود بابایی

جراح و متخصص بیماری‌های چشم

عضو هیات علمی

بیمارستان بقیه‌ا...

باتوجه به آسیب دیدن لایه ازون و خطرهای ناشی از تابش نور آفتاب به پوست و چشم، بچه‌ها هم مانند ما بزرگ‌ترها به استفاده از عینک آفتابی برای حفظ سلامت و زیبایی چشم‌هایشان نیاز دارند. حتی در مواردی، چشم بچه‌ها از چشم بزرگ‌ترها نسبت به نور آفتاب حساس‌تر است. به‌همین دلیل والدین باید برای فرزندان خود، به‌خصوص کودکانی که چشم‌های روشن‌تری دارند، عینک‌های آفتابی مناسبی تهیه کنند. چشم‌های روشن‌تر به‌صورت ذاتی حساسیت بیشتری نسبت به نور آفتاب دارند و این نور می‌تواند باعث آسیب دیدن بافت رگ‌ها و حتی در مواردی هم ابتلا به مشکلاتی مانند ناخنک شود.

متاسفانه برخی والدین توجهی به حفظ سلامت و زیبایی چشم‌های فرزند خود و پوست اطراف آن ندارند و هزینه کافی برای خرید عینک‌های آفتابی کودکانه نمی‌کنند. در حالی که عینک‌های نامرغوب و غیراستاندارد می‌توانند بیشتر از نور آفتاب برای چشم بچه‌ها عوارض داشته باشند.

بهترین توصیه‌ای که می‌توان برای تهیه عینک آفتابی کودکان به والدین کرد، این است که عینکی با فریم‌های پلاستیکی و سبک با توجه به اندازه و شکل صورت فرزند خود بخرند و سپس این فریم را به یک مرکز معتبر عینک‌سازی بدهند تا دو شیشه خوب و استاندارد که UV هم دارد، روی آن سوار کنند. این کار باعث کاهش قیمت تمام‌شده عینک آفتابی هم می‌شود.

نکته دیگر اینکه اگر فرزندتان خیلی کوچک است یا نمی‌تواند عینک را روی صورت خود نگه دارد، او را در اوج تابش آفتاب از منزل بیرون نبرید یا از کلاه‌هایی با لبه‌های بسیار پهن و بلند که بتواند سایه‌ای روی پوست صورت و چشم‌های او ایجاد کند، استفاده کنید تا پوست و چشمش، ‌کمترین آسیب را ببینند.

ندا احمدلو

پرنیان پناهی