به تحریم عادت کرده ایم

مدیریت تحریم های اقتصادی یکی از مباحث حساس, کلیدی و زیربنایی است که برای مقابله با آن باید راهکارهایی در پیش گرفت که آثار تحریم ها را کاهش دهد یا به حداقل برساند

مدیریت تحریم‌های اقتصادی یکی از مباحث حساس، کلیدی و زیربنایی است که برای مقابله با آن باید راهکارهایی در پیش گرفت که آثار تحریم‌ها را کاهش دهد یا به حداقل برساند.

در اقتصاد ایران، همواره طی این دو سه دهه اخیر در شرایط و محیط متلاطم اقتصادی زندگی و به این مساله عادت کرده‌ایم، به طوری که مشکلات و چالش‌های اقتصادی به صورت روتین برای مردم و دولتمردان ما در آمده است و شاید این مساله باعث شده تا قدری بحث مدیریت نابسمانی‌های اقتصادی، تحریم اقتصادی و مقابله با مشکلات اقتصادی برایمان عادی شده باشد و از این‌رو برای آنها برنامه‌ریزی خاصی نداریم، در حالی که باید بدانیم هرچه شرایط جهانی رو به جلو می‌رود این موضوعات نیز پیچیده‌تر و آثار چالش‌های جهانی بر کشورهای در حال توسعه مثل ایران بیشتر می‌شود.

تا زمانی که ثبات اقتصادی در سطح جهان وجود داشت، دولتمردان و اقتصاددانان ما مشکلات اقتصادی را بیشتر ناشی از محیط داخلی ایران تحلیل می‌کردند و مقابله با آنها هم قابل پیش‌بینی و قابل برنامه‌ریزی بود؛ اما اکنون که تلاطم‌های اقتصادی بین‌المللی ایجاد شده است ایران هم به عنوان یکی از مجموعه‌های اقتصادی جهان مقابله با بحران‌های اقتصادی و مشکلات اقتصادی‌اش پیچیده‌تر، سخت‌تر، چندوجهی‌تر و زمان‌برتر شده است، چون علاوه بر پیش‌بینی مولفه‌های بحران‌زای محیط داخلی باید مولفه‌های بحران‌زای محیط بیرونی بخصوص اقتصاد جهانی را هم پیش‌بینی کند و این مساله کار مدیریت را فوق‌العاده پیچیده‌تر و ظرافتش را بیشتر و هزینه‌اش را سنگین‌تر می‌کند.

در چنین شرایطی، مدیریت تحریم‌های اقتصادی به دانایی و خرد جمعی نیاز دارد و برنامه‌ریزی‌ها باید از افق کوتاه مدت به افق میان‌مدت سوق داده شود و با مسائل اقتصادی با نظریه‌های علمی و رویکردهای تخصصی و کارشناسی برخورد کرد و منطق علمی را پیشوانه کار و برنامه‌ریزی قرار داد.

بزرگترین آسیب به بنگاه‌های ما از طریق سیگنال‌های منفی و رفتارهای سیاسی و صنفی است که عمدتا تصمیم‌گیرندگان استراتژیک یا دولتمردان ما آن را به جامعه تحمیل می‌کنند و این مساله باعث می‌شود با بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری در درون کشور فضای رقابت را برای بنگاه‌های داخلی در مقایسه با خارج کشور تنگ‌تر کنند یا حداقل آنها را به فعالیت‌های اقتصادی بدبین و یک خطر توهمی را در جامعه برای اقتصاد داخل کشور فراهم کنند؛ بنابراین هر چه مساله بنگاهداری و فعالیت‌های اقتصادی را از فضای سیاسی کشور دور کنیم، براحتی می‌توانیم با وجود تحریم‌ها چالش اقتصادی کشورمان را چه درونی و چه بین‌المللی مدیریت کنیم.

مدیریت تحریم‌های اقتصادی کوتاه‌مدت برخی رفتارها را می‌طلبد تا براساس آن بتوانیم موانع را از سر راه خودمان برداریم؛ اما قطعا مدیریت در افق‌هایی غیر از افق میان مدت و بلند مدت معنی می‌یابد. یادمان باشد ما یک عقبه مدیریت تحریم‌های اقتصادی را به اندازه ۳ دهه داریم و آنها تجربه‌های گران‌سنگی است که می‌تواند به ما کمک کند تا این مسیر پرسنگلاخ را براحتی طی کنیم. البته باید به این نکته توجه داشت که مدیریت اقتصادی منفک از مدیریت سیاسی نیست و این دو مدیریت کاملا به هم وابسته و متاثر از یکدیگر هستند، لذا زمانی که مذاکره‌ای انجام یا موافقتنامه‌ای امضا می‌شود، باید رویکردش اقتصادی باشد و خلاصه این که دنیای مبادلات سیاسی و اقتصادی یک بازی شطرنج است و شما باید این بازی را خوب بلد باشید.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم‌