دفع زیست محیطی تایرهای فرسوده در صنعت سیمان

فرآیند تولید سیمان نیازمند انرژی زیادی است و از این جهت علاقه وافری به یافتن سوخت های جایگزین و ارزان در بین تولیدکنندگان این ماده وجود دارد نباید از نظر دور داشت که کوره های سیمان محیط مناسبی برای به کارگیری سوخت های جایگزین هستند

● چکیده

فرآیند تولید سیمان نیازمند انرژی زیادی است و از این جهت علاقه وافری به یافتن سوخت‌های جایگزین و ارزان در بین تولیدکنندگان این ماده وجود دارد. نباید از نظر دور داشت که کوره‌های سیمان محیط مناسبی برای به‌کارگیری سوخت‌های جایگزین هستند. این موضوع بیشتر از آن جهت دارای اهمیتی است که این کارخانه‌ها حداقل دارای یک ککوره طویل و بسیار داغ با دمای بالا هستند که ضمناً زمان اقامت مواد در آن نیز نسبتاً زیاد است. در ادامه باید متذکر شد که کلینکر تولید شده در کوره می‌تواند با خاکستر حاصل از سوخت‌های دیگر مخلوط شود بدون آنکه از کیفیت سیمان کاسته شود.

همچنین تایرها یک سوخت فشرده با رطوبت بسیار کم هستند و دارای مقداری از ترکیبات آهن و روی هستند که هر دو برای اختلاط با مواد خام سیمان مفید هستند. به‌علاوه در اکثر کارخانه‌های سیمان فقط با اعمال اندکی تغییرات اصلاحی در تجهیزات می‌توان از سوخت حاصل از تایر (TDF) استفاده نمود. قابل ذکر است که سوختن تایر در کوره سیمان باعث ایجاد مشکلات زیست‌محیطی نخواهد شد، زیرا گزارشات سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) بیانگر آن است که مواد منتشره از این کوره‌ها مشکل‌ساز نبوده و در بعضی موارد باعث کاهش آلاینده‌های منتشره خواهد شد. بر این اساس در سال ۲۰۰۱ حدود ۶۰ کوره سیمان آمریکا از تایر به‌عنوان سوخت کمکی استفاده کرده و بیش از ۵۳ میلیون حلقه تایر را به مصرف رسانده‌اند. در حال حاضر وجود تایرهای فرسوده در محیط به ایجاد یک سری مشکلات زیست‌محیطی برای سازمان‌های خدمات شهری منجر شده است که با به‌کارگیری آنها در کوره‌های سیمان می‌توان از حجم این مشکل کاست.

● مقدمه

در حال حاضر بیش از ۶۰ خط تولید سیمان در کشور وجود دارد که سالانه بیش از ۳۵ میلیون تن سیمان به تولید می‌کنند و قرار است در پایان برنامه چهارم توسعه به رقم ۶۰-۷۰ میلیون تن در سال برسد که برای تولید این حجم سیمان به انرژی الکتریکی و حرارتی زیادی نیازمند هستند، با توجه به رشد چشمگیر این صنعت در سالیان گذشته و آهنگ تسریع این رشد در سنوات آتی، این صنعت باید در مصرف انرژی خود بازنگری نماید که بخشی از آن از طریق ارتقاء سیستم‌ها و بهینه‌سازی مصارف انرژی به‌دست می‌آید. با توجه به سیاست‌های جدیدی که دولت در بخش سوخت در پیش گرفته است به نظر می‌رسد که مناسب است صنعت سیمان نیز به دنبال سوخت‌های جایگزین و ارزان باشد تا در روند توسعه‌ای آن مشکلی بروز ننماید.

● وضعیت استفاده از تایرهای فرسوده در جهان

تایر محصولی است که در تمامی نقاط دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و البته میزان مصرف تایر در نقاط مختلف دنیا متأثر از تعداد خودروها، قوانین، فرهنگ مصرف، میزان دسترسی به تایر، رشد اقتصادی کشور و ... است.

طبق آمار به‌دست آمده در کشورهای صنعتی در هر سال به‌ازاء هر شهروند یک حلقه تایر مصرف می‌شود و این به معنی سرانه مصرف تقریبی ۹ کیلوگرم تایر در سال است. طبق آمارهای موجود جمعیت ۶۵ میلیون نفری ایران نیز در هر سال حدود ۱۰ میلیون حلقه تایر مصرف می‌کنند که این به معنی مصرف بیش از ۲۰۰ هزار تن تایر در سال است. بازیافت تایرهای فرسوده در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به شکل گسترده‌ای در حال اجراء است. در حال حاضر تعدادی از نخستین اعضاء اصلی این اتحادیه پروژه انهدام تایرای فرسوده را به اجراء گذاشته‌اند و این مسئله ظرف پنج سال آینده در تمامی کشورهای جدیدالورود به این اتحادیه نیز به وقوع خواهد پیوست. در اتحادیه اروپا شرکت‌های تایرسازی تمایل خود را برای مشارکت در فرآیند انهدام این تایرها تحت اصل ”تعهدات بیشتر تولیدکنندگان“ اعلام کرده‌اند.

باید توجه داشت که در اروپا وضعیت در حال سخت‌تر شدن است و کشورهای عضو اتحادیه اروپا حق ندارند پس از سال ۲۰۰۵ تایرهای مستعمل را به‌صورت خرد شده و یا خرد نشده در مراکز زباله دفن کنند و کشورها باید برای آنها کاربردهای جدید پیشنهاد کنند. در آمریکا نیز به‌عنوان یکی از قطب‌های مصرف تایر جهان وضعیت مشابهی برقرار شده است به‌نحوی که طبق بررسی‌های انجام شده امروزه در آمریکا حدود ۴۰% از ۲۸۰ میلیون تایر فرسوده به‌عنوان سوخت مکمل (TDF) در صنایع تولید سیمان، کاغذ و وسایل الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و جمعاً حدود ۸۰% از تایرهای فرسوده مورد بازیافت قرار می‌گیرند. آمریکا در سال ۲۰۰۲ در بیش از ۶۰ کوره سیمان از سوخت تایر استفاده شده است.

این در حالی است که از حدود ۱۰ سال قبل با توجه به وضعیت بازار تایرهای فرسوده در آمریکا و شاخص مصرف ویژه سوخت در کارخانه‌های سیمان در سالانی آتی، بیشتر شدن تعداد خودروها و از رده خارج نمودن خودروهای فرسوده و سخت‌تر شدن استاندارد آج تایر در خودروها و نیز تصمیم‌گیری سازمان‌های قانونگذار به جمع‌آوری کامل تایرها و نیز عدم دفن تایر و مچنین توجه به ریسک آتش‌سوزی در مراکز تجمع تایرها و تصویب قانون پسماندها در مجلس، دولت را موظف به برنامه‌ریزی‌های جدید می‌کند.

بر این اساس با اجرائی شدن هر یک از موارد فوق وضعیت تولید تار و تولید سیمان تغییر کرده و تمایل بیشتری به استفاده از تایرهای فرسوده به‌وجود خواهد آمد. با توجه به تحقیقات انجام شده و نیز واحدهای در حال تولید در جهان اکان تزریق تایر به‌صورت کامل و یا خرد شده به کوره‌های سیمان وجود دارد. در اکثر موارد این تزریق از دهانه فوقانی کوره (محل خوراک دهی) مواد خام انجام می‌شود. قابل ذکر است که کوره‌های مجهز به پیش‌گرمکن بهترین محیط جهت استفاده از تایرهای کامل و یا خرد شده است. البته گروهی از مراکز پیشنهاد کرده‌اند که تایرهای خرد شده را به قسمت پیش‌گرمکن و تایرهای کامل را به دهانه ورودی کوره تزریق نمایند.

در مورد آلایندگی این سیستم نیز باید متذکر شد که طی سال‌های ۹۰-۱۹۸۵ سازمان حفاظت محیط‌‌زیست آمریکا اقدام به راه‌اندازی پروژه‌های مختلفی در مورد بررسی آلاینده‌های تولیدی هنگام سوختن تایر در کوره‌های مختلف نمود که این بررسی در مقیاس آزمایشگاهی و نیمه‌صنعت یو نیز واحدهای صنعتی به اجراء درآورد، حاصل این تحقیقات را به‌صورت کتابی در سال ۱۹۹۱ منتشر نمود و بیان داشت که آلاینده‌های منتشره از این وخت مکمل بیشتر از آلایندگی سوخت‌های اصلی کارخانه‌های سیمان نبوده و در اکثر موارد از میزان NOX تولیدی نیز کاسته شده است. با توجه به موارد فوق می‌توان سوخت حاصل از تایر (TDF) را به‌عنوان سوخت کمکی در کارخانه‌های سیمان ایران نیز مورد استفاده قرار دارد. هدف این مبحث ارائه نتایج تحقیق در زمینه وضعیت موجود ایران و جهان از لحاظ پتانسیل به خدمت گرفتن تایر به‌عنوان سوخت در کارخانه‌های سیمان و ارائه راهکارهای مناسب است.

● وضعیت تایرهای فرسوده کشور

میزان تولید کنونی انواع تایر در کشور بین ۲۰۵-۱۸۰ هزار تن برآورد می‌شود که از این مقدار تایر تولیدی پس از فرسوده شدن فقط حدود ۲۰% مورد بازیافت قرار می‌گیرد و حدود ۸۰% به مراکز دفن زباله فرستاده می‌شود. نباید فراموش نمود که دفن تایرها در مراکز زباله کار بسیار مشکلی است چون تایرها نسبت به وزن خود حجم زیادتری را نسبت به سایر زباله‌ها اشغال می‌نمایند، در صورت خرد کردن نیز هزینه خردایش آنها بر عهده مراکز زباله و سازمان‌های خدمات شهری خواهد بود.

قبل از سال ۱۹۸۵ مدیریت تارهای فرسوده در آمریکا فقط شامل ارسال تایرهای کامل به مراکز دفن زباله بود. یکی دیگر از این امور مدیریتی جمع‌آوری تایرهای فرسوده و قرار دادن آنها در یک محوطه باز بوده است. از آنجائی که در آن زمان هیچ قانونی در مورد نحوه مدیریت تایرهای فرسوده وجود نداشت، ضمناً برنامه‌های تشویقی نیز جهت ایجاد انگیزه برای به‌کارگیری تایرهای فرسوده وجود نداشت، فقط در راهکار فوق (به‌دلیل هزینه ارزان آن) کارآئی داشت.

● امکان استفاده از تایر در صنعت سیمان ایران

کرین، اکسیژن و هیدروژن حدود ۹۰% از تایر را تشکیل می‌دهد که این امر باعث احتراق سریع و ارزش حرارتی نسبتاً بالای آن می‌شود. قابل ذکر است که ارزش حرارتی تایرها حدود ۳۳MJ/kg است. در مورد استفاده از تایر به‌عنوان سوخت در صنعت سیمان به‌عنوان نمونه می‌توان از شرکت بزرگ Lafarge نام برد که در بیش از ۴۰ کشور جهان دارای کارخانجات تولید سیمان است. این شرکت در پنج کارخانه در آمریکا شمالی و ده کارخانه در اروپا و دو کارخانه در آسیا و یک کارخانه در آمریکای جنوبی از تایرهای فرسوده به‌عنوان سوخت کمکی استفاده می‌نماید و برای سر و سامان دادن به این امر یک شرکت جانبی با عنوان Environmental Systech را خریداری نموده است تا بهتر بتواند از این مزیت استفاده کند.

همانطوری که گفته شد طبق اطلاعات جمع‌آروی شده از مؤسسات تولیدکننده تایر، در حال حاضر در ایران سالانه حدود ۲۰۰ هزار تن تایر مصرف می‌شود که این رقم مجموع تولید کارخانه‌های داخل کشور به‌علاوه تایرهای وارداتی است. تایرها را پس از مستعمل شدن می‌توان روکش نموده و مجدداً مورد استفاده قرار داد. برای این کار در ایران، حدود ۱۲ واحد صنعتی تأسیس شده است که به روش‌های گرم و سرد عملیات روکش کردن با استقبال مواجه نشده است چون این تایرها پس از روکش شدن باید در خودروهائی استفاده شوند که سرعت پائینی دارند (مانند خودروهای تاکسی، مسافرکش و خودروهای شهرداری در قسمت خدمات شهری). به‌علاوه کیفیت پائین محصولات روکش شده بعضی شرکت‌ها به این مسئله دامن زده است.

جمیع این عوامل باعث شده که حدود ۱۲ واحد فوق‌الذکر تعطیل شده و بقیه نیز با ظرفیت پائین فعالیت داشته باشند. نکته آخر در این زمینه آن است که تنها تایرهائی را می‌توان روکش کرد که قسمت اصلی یا منجید آن سالم باشد و در غیر این صورت تایر برای عملیات روکش مناسب نیست و دورریز می‌شود. عموماً روکش کردن برای تایرهای خودروها و ماشین‌آلات سنگین از اقبال مناسبی برخوردار نبوده است.

باید متذکر شد که کاربردهای تایرهای فرسوده نیز کسر کوچکی از آنها را تشکیل می‌دهد. با توجه به تمامی این مطالب انتظار می‌رود که بتوان بیش از ۵۰% از تایرهای مصرفی را برای استفاده به‌عنوان سوخت در نظر گرفت که رقمی بالغ بر صد هزار تن لاستیک خواهد بود. ضمناً نباید فراموش کرد که در ۱۱ سال آینده بالغ بر ده میلیون خودرو به وسایل نقلیه کشور اضافه خواهد شد که این مسئله نیز بایستی مدنظر قرار گیرد.

یکی از نکات مثبت این طرح آن است که تایرهای فرسوده در اقصی‌نقاط کشور وجود دارند و در مقابل کارخانه‌های سیمان نیز در سراسر کشور توزیع شده‌اند. با یک مکانیسم ساده می‌توان تایرها را جمع کرده و در اختیار کارخانه‌های سیمان قرار داد، اساساً الزام‌های موجود برای به‌کارگیری تایر به‌عنوان سوخت در صنعت سیمان ایران را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:

الف) حذف تدریجی یارانه‌های سوخت در آینده.

ب) سخت‌تر شدن استانداردها که به نوعی بیانگر تولید حدود ۱۰ میلیون حلقه انواع تایر در کشور است.

در حال حاضر در کشور ۸ کارخانه تولید تایر وجود دارد که بین ۸۰ - ۹۰% از نیاز کشور را تأمین می‌کنند، بقیه نیز از طریق واردات تأمین می‌شود، نباید از نظر دور داشت که ارقام فوق برای تولید حدود ۵۰۰ هزار خودرو در سال بوده و با افزایش تولید خودرو تا حد یک میلیون خودرو در سال باید منتظر روند رو به رشد تولید و مصرف تایر در کشور بود. این موضوع بیانگر الزاماتی است که بابت افزایش خودروهای موجود در کشور بر این بازار اعمال می‌شود، می‌توان به شدیتر شدن سختگیری‌ها درمورد آج تایرهای خودرو اشاره کرد، چون در حال حاضر شاهد تردد خودروهائی هستیم که تایر آنها فواید آج مناسب و شرایط لازم برای استفاده است که شدیدتر شدن سختگیری‌ها در این زمینه نیز باعث افزایش مصرف تایر در کشور خواهد شد. در مورد دسته‌بندی کلی روش‌های استفاده از تایرهای فرسوده نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱) دفن در مراکز دفن زباله یا تلنبار کردن در مراکز دیگر

۲) بازیابی انرژی

۳) بازیابی لاستیک (استفاده در آسفالت، پوشش سالن‌ها و مراکز بازی، قطعات لاستیکی و ...)

۴) استفاده در امور راه و ساختمان (جاده، پل، دیواره، آسفالت و ...)

۵) صادرات تایرهای مستعمل

۶) کاربردهای متفرقه.

● فرآیند تولید سیمان و وضعیت سیمان کشور

صنعت سیمان ایران با سابقه هفتاد سال فعالیت با توجه به نوع و سطح تکنولوژی به‌کار گرفته شده در آن دارای روش‌های مختلف تولید است. از آنجائی که سیمان پودری است نرم، جاذب آب و چسباننده خرده‌سنگ که اساساً مرکب از ترکیبات پخته شده و گداخته CaO یا SiO۲ و Al۲O۳ و Fe۲O است، ملات این پودر قادر است به مرور در مجورت هوا یا در زیر آب سخت شود و در زیر آب ضمن داشتن ثبات حجم، مقاومت خود را حفظ کند.

بر اساس این تعریف ماده اصلی تشکیل‌دهنده سیمان اکسید کلسیم (آهک) است که با سه اکسید دیگر تشکیل خواص سیمانی و چسبندگی را می‌دهد و برای ساخت چنین موادی از سنگ آهک و یا خاک رس و یا مخلوط آنها استفاده می‌شود. برای اینکه مواد با یکدیگر ترکیب شوند ابتدا باید مواد در سنگ‌شکن اولیه خرد شده پس از طی مرحله هموژنیزاسیون در آسیاب، مواد خام پودر شده و پس از تنظیمات مقدماتی و تنهائی به‌عنوان مواد خام یا خوراک کوره مورد استفاده بعدی قرار گیرد. در فرآیند پخت شرایطی فراهم می‌شود که مواد اولیه تنظیم شده تبیل به مینرال‌های هیدرولیک شوند.

شرایط علایم این تغییرات آن است که درجه حرارت تا حدی بالا باشد که مواد اولیه ضمن از دست دادن رطوبت و تجزیه شدن به اکسیدهای متشکله، مقداری گداخته شوند تا میترال اصلی سیمان پدید آید، سپس مواد حاصله را سریعاً سرد کرده تا کریستال‌ها فرصت درشت شدن و برگشت واکنش را نداشته باشند. محصول حاصله در این بخش (خروجی کوره) کلینکر نام دارد و باید همراه با چند درصد سنگ گچ در آسیای سیمان پودر و به سیمان آماده مصرف تبدیل شود. روش تولید سیمان با توجه به نوع سیستم پخت که شامل کوره و خنک‌کن آن است. براساس میزان رطوبت مواد که به کوره تغذیه می‌شوند به چهار روش تولید تقسیم می‌شوند:

۱) روش ‌تر با درصد رطوبت خوراک‌دهی کوره بین ۴۰ - ۲۵%

۲) روش نیمه ‌تر با درصد رطوبت خوراک‌دهی کوره بین ۲۱-۷%

۳) روش نیمه‌خشک با درصد رطوبت خوراک‌دهی کوره بین ۱۲-۱۰%

۴) روش خشک که درصد رطوبت مواد ورودی به کوره کمتر از ۱% است.

● مواد اولیه

از آنجائی که بخش اعظمی از مواد خام موردنیاز سیمان متشکل از کربنات کلسیم است بنابراین حرارت دادن به مواد خام در یک کوره سیمان با حدود ۳۵% کاهش وزنی ناشی از متصاعد شدن CO۲ همراه است، لذا به خاطر جبران این کاهش وزن برای تولید یک تن سیمان حدود ۵۳/۱ تن مواد اولیه مصرف می‌شود. مواد خام موردنیاز در صنعت سیمان عبارتند از: سنگ‌آهک، خاک‌رس، سنگ شیشه، سنگ آهن، سنگ گچ، سنگ تراس یا پوزولان، خوراک کوره‌های سیمان به‌طور رایج حاوی ۷۸ تا ۸۰% کربنت کلسیم (CaCo۲) است و بنابراین بسته به مقدار دیگر ترکیبات موجود در سنگ آهک، ترکیبات شیمیائی آن به ترکیب شیمیائی خوراک کوره نزدیک می‌شود، وجود مقدار کافی از کمک‌ ذوب‌ها (F, Al,Fe,Mg) به‌عنوان عامل پیش‌برنده پدیده ذوب و امتزاج مواد در کوره کاملاً ضروری است.

مواد اولیه استخراج شده معمولاً به نسبت‌های زیر با هم مخلوط می‌شوند: سنگ آهک ۷۵%(CaO) شیل یا خا‌ک‌رس ۱۳% مواد افزودنی ۱۲% اغلب کارخانجات سیمان در کنار ذخایر سنگ آهک و شیل با خاک‌رس که معمولاً برای اکثر کارخانجات شرایط دسترسی و استخراج آن سهل‌الوصول است، احداث می‌شوند. مواد افزودنی و تصحیح کننده خوراک کوره به رغم مقادیر کم و محدود آن معمولاً از بیرون کارخانه تأمین می‌شود مواد اولیه مورد نیاز برای تولید سیمان بعد از استخراج به‌وسیله لودر یا بیل مکانیکی بارگیری و به‌وسیله کامیون، نوار نقاله، واگن زمینی یا هوائی، مواد حمل شده و به داخل سنگ‌شکن هدایت می‌شوند. باید متذکر شد که ارزش سوخت مصرفی کارخانجات سیمان ایران بالغ بر ۲۵۰ میلیون دلار برآورد شده است که این رقم ارزش یک میلیارد و هفتصد و پنجاه میلیون لیتر نفت کوره و حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی است.

● بازیافت لاستیک

افزایش لاستیک‌های مستعمل در سال‌های اخیر مشکلات زیادی را در سطح جهان به‌وجود آورده است. در کشور آمریکا سالانه ۲۰۰ میلیون حلقه لاستیک دور ریخته می‌شود که بسیاری از مراکز دفن زباله از پذیرش آنها امتناع می‌ورزیدند. در بسیاری از موارد لاستیک‌های غیرمستعمل روی هم انباشته و به شکل کوهی از زباله مناظر زشتی را به‌وجود آورده و خطر آتش‌سوزی را نیز به همراه دارد. شکل (۱) این نوع از آلودگی صنعتی ناشی از تجمع تایرهای فرسوده در طبیعت را نشان می‌دهد:

دودهای سیاه و مضر در اثر سوختن حتی یک حلقه لاستیک، مناطق وسیعی را آلوده کرده و محیط زیست را به مخاطره می‌اندازد. اخیراً به‌وسیله ماشین‌های جدید و پرقدرت لاستیک‌های کهنه آسیاب شده و پس از ذوب به لاستیک‌های جدید تبدیل می‌شوند. اگر ضایعات لاستیک‌ها را با آسفالت خیابان‌ها مخلوط کنند و روکش بادوامی برای سطح جاده‌‌ها و باند فرودگاه‌ها به‌وجود می‌آید. روکش مخلوط شده از لاستیک‌های بازیافتی در آسفالت خیابان‌ها همچون دیگر روکش‌ها به سادگی ترک‌نخورده و موجب صرفه‌جوئی میلیون‌ها دلار، در بازسازی، لکه‌گیری و جلوگیری از آسفالت دوباره خیابان‌ها می‌گردد. یک خودروی معمولی تقریباً ۵% وزنی خود لاستیک دارد که عمده این مقدار به تایره مربوط می‌شود.

از ۲۵ تا ۳۰ میلیون تایر کهنه که در هر سال در انگلیس تولید می‌شود، تخمین زده می‌شود که ۲۵% آنها دوباره روکش شده ۱۰% آنها بازیابی می‌شوند، ۲۰% سوزانده شده از بین می‌رود، ۵% دوباره استفاده می‌شوند، ۴۰% دور ریخته شده و در محیط زیست باقی می‌مانند. تنها ۲% از تایرهای فرسوده در کشور ما بازیافت می‌شوند. سالانه حدود ۲۵ هزار تن تایر فرسوده در کشور تولید می‌شود که از این میزان تنها ۵ تن برای تهیه آسفالت خیابان‌ها و یا کفپوش زمین‌های بازی کودکان، بازیافت می‌شود. عمده‌ترین مصرف تایرهای فرسوده در کشور، استفاده از آنها برای پوشش مجدد سطح خیابان‌ها است که علی‌رغم کاهش آلودگی هوا دارای مزایائی چون افزایش عمر جاده، سرعت و سهولت اجراء آن و ... است. رایج‌ترین شیوه بازیافت تایر استفاده مجدد (Re-us) از آن در ساخت تایرهای جدید است که در ایران هنوز اقداامی در این زمینه نشده است.

گسترش روزافزون تولید و مصرف تایر در ایران منجر به تولید مقادیر قابل توجهی لاستیک‌های کهنه می‌شود که دفع این لاستیک‌ها با مشکلات اقتصادی و زیست‌محیطی همراه است. برخلاف سایر مواد زائد جامد، تایرهای زائد را به‌دلیل ایجاد خطرات جدی برای محیط‌زیست و سلامتی انسان نمی‌توان بدون انجام عملیات مقدماتی دفع کرد و از طرف دیگر، محل‌های تجمع تایرهای فرسوده آمادگی و قابلیت زیادی برای آتش‌سوزی دارند.

● نتیجه‌گیری

طولانی بودن زمان ماند و بالا بودن دمای عملیاتی در کوره‌های پخت سیمان باعث به‌وجود آمدن شرایط ایده‌آلی جهت استفاده از تایر به‌عنوان سوخت کمکی شده است. نتایج به‌دست آمده از آزمایشات انجام شده بر روی چندین کوره که تایر را به‌صورت کامل یا خرد شده مصرف کرده‌اند بیانگر آن بوده است که آلاینده‌های منتشره در هوا علاوه بر آنکه تأثیر منفی نداشته‌اند. در بعضی موارد بهبود شرایط را نیز نشان داده‌اند.

با توجه به الزامات تشریح شده در متن مقاله، صنعت سیمان از شرایط مناسبی برای تعامل با معضل تایرهای فرسوده برخوردار بوده و می‌توان از مزایای آن کمال استفاده را برد. نباید فراموش کرد که تایرهای فرسوده علاوه بر آنکه دارای مشکل عدم جذب در طبیعت هستند. از ریسک آتش‌سوزی در مراکز تجمع تایر نیز برخوردار هستند که باید مورد مدافه بیشتر قرار گیرد. همچنین به‌طور متوسط از بازیافت کامل هر تایر، می‌توان ۲ پوند فلز، ۱۵ پوند لاستیک، ۲ پوند فیبر نایلونی با کیفیت بسیار مطلوب به‌دست آورد.

علی رضائی (۱)

سعید شایان کیا (۲)

منابع:

مصطفائی، عبدا... و دیگران. (۱۳۸۲) تایرهای فرسوده... چاپ شده در روزنامه شرق شماره ۴۴۴ سال دوم.

www.New scientist.com

شایان کیا، سعید (۱۳۸۲). سمینار درسی واحد آلودگی‌های صنعتی، دانشکده محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات (تحصیلات تکمیلی)

www.Zomotrec.com

WWW.Irancement.com

۱) کارشناس ارشد مهندسی صنایع، رئیس واحد سیستم‌ها (”Safety Health, Environmental & Quality, “SHEQ)

۲) کاشناس محیط‌زیست واحد سیستم‌ها (SHEQ) کارخانه سیمان سپاهان.