توکل به‌کار می‌آید تا انسان را از ورطه ناامیدی و سردرگمی‌ نجات دهد

خیلی از ما در مراحل مختلف زندگی، در فراز و فرودها و در دشواری‌ها و ناملایمات، از خود پرسیده‌ایم: تا کجا باید بر سر کاری یا هدفی تلاش کرد و صبر و مقاومت به خرج داد؟ تا کی باید بر …

خیلی از ما در مراحل مختلف زندگی، در فراز و فرودها و در دشواری‌ها و ناملایمات، از خود پرسیده‌ایم: تا کجا باید بر سر کاری یا هدفی تلاش کرد و صبر و مقاومت به خرج داد؟ تا کی باید بر سر اراده و تصمیم خود باقی ماند؟ و... از کجا باید خود را به تقدیر الهی سپرد و راضی به رضای او، دل را همچون سبوی موسی به آب‌های متلاطم و میان دهان باز تمساح‌ها رها کرد. ظاهرش البته سپردن دل به امواج است و باطنش اعتماد و توکل به نیروی لایزالی که جز با قلب و بصیرت درک نمی‌شود. اما چه بسیار که از سپردن خویش به امواج متلاطم ترسیدیم و نتوانستیم دست یاری او را بیابیم و بر رشته ناگسستنی‌اش بیاویزیم.

گاه آنچه را که طلب کردیم نزدیک دیدیم، ولی با طولانی شدن امتحان و گرفتاری در ابتلاء، تندبادهای تردید وزیدن گرفته است.

این مسائل مرا به یاد کلامی ‌از امام علی (ع) می‌اندازد که فرمود: اعرفت الله فی فسخ العزایم و نقص الهمم و حل العقد؛ خداوند را به شکستن اراده‌ها و ناکافی ماندن همت‌ها و گشودن گره‌ها شناختم.

گمان می‌کنم همین جاست که توکل به کار می‌آید تا انسان را از ورطه نا امیدی و سردرگمی‌ نجات دهد؛ توکلی که ریشه در یقین و اعتماد به حی و حاضر بودن خداوند داشته باشد. مرحوم آقای دولابی می‌گفت: شادم، زیرا خدایی را می‌پرستم که زنده و حی القیوم است، به عدالتش یقین دارم و تردیدی برایم نیست که هم عادل است و هم قادر به تحقق عدالت.

تصویر تاریخی زندگی امام علی(ع) گواه روشنی است که او در سختی‌ها، فراز و نشیب‌ها و دشواری‌ها، در شرایطی که عزیزترین زندگیش - زهرا (س)- را از دست داد، در روزگاری که تنهایش گذاشتند یا انکارش کردند یا تهمت و افترا بر او بستند، جز بر خدا توکل نکرد. تاریخ گواهی می‌دهد در شرایطی علی (ع) را از صحنه سیاست و حکومت کنار زدند و منزوی و خانه‌نشین کردند که بیشترین شایستگی را برای آن داشت، اخلاق‌مداری را در این عرصه به اثبات رسانده بود و فضیلت حکومت‌داری در رفتار بزرگ منشانه، عدالت‌جویانه و صادقانه‌اش با پرهیز مطلق از دروغ به اثبات رسیده بود.

در تمام این احوال امام علی (ع) هرگز توکل و اعتماد خود را به خداوند از دست نداد و به دیگران نیز در عین دعوت به صبر و استقامت، توصیه به توکل می‌کرد. او این آگاهی و دانایی را داشت که چه کارهایی را باید با صبر و تلاش و پایمردی و کوشش به سرانجام رساند و چه اموری از دست او خارج است، پس باید آن را به خداوند سپرد.

ای کاش در این روزها و شب‌های عزیز مهمانی خدا، ماهم بتوانیم ذره‌ای از توکل امیرالمومنین را تجربه کنیم.