انسان هایی که یخ می زنند

تغییر هوا و معضل تکراری کارتن خواب ها

در حالی که مدیر کل پیش بینی هوای سازمان هواشناسی کشور از برودت هوای ۲ درجه زیر صفر در ایران و تداوم ‏احتمالی بارش برف خبر می دهد، تکلیف هزاران بی خانمان ایرانی که به آنها "کارتن خواب" و "کودکان کار" گفته ‏می شود، هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد.‏

● ‎‎گرمخانه ها کفاف نمی دهند‎‎

یخ زدن تعداد زیادی از انسان ها در شب های برفی پنج سال پیش بر روی آسفالت های خیابان های پایتخت بود که ‏نظر مسئولین امر و متولیان سازمان تامین اجتماعی را به پدیده ی "کارتن خوابی" جلب کرد. از آن پس بود که ‏تیترهایی چون "کارتن خوابی بر اثر سرمای دیشب جان باخت"، "کارتن خواب ها جمع آوری می شوند" و... بارها بر ‏پیشانی روزنامه های کشور نشستند و رسانه های گروهی رسمی با کارشناسان اجتماعی وارد بحث و گفتگو شدند. این ‏بحث ها اما با تغییر هوا، خاموشی گرفت تا اینکه باز با آغاز فصل سرد و در میانه ی روزهای بهمنی بحث کارتن ‏خواب ها و کسانی که سر پناه ندارند، دوباره مطرح شد و روز از نو وروزی از نو.‏

اینک اگر چه شهرداری تهران و چند شهر بزرگ دیگر کشور "گرمخانه هایی" را برای سامان دهی وضعیت "کارتن ‏خواب" ها تدارک دیده اند و نیروی انتظامی ایران در ماههای گذشته تلاش خود برای ساماندهی وضعیت فعلی را ‏تقویت کرده است اما مددکاران اجتماعی تعداد افرادی را که زیر چتر حمایتی قرار می گیرند کمتر از ده درصد کارتن ‏خواب های کشور می دانند. یکی از این مددکاران در همین ارتباط می گوید: نود درصد کارتن خواب ها در وضعیت ‏بسیار دشواری به سر می برند و در موارد زیادی شاهد دوام نیاوردن آنها تا صبح هستیم. ‏

آن هم در حالیکه چندی پیش مدیرکل آسیب های اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به کاهش چشمگیر بزهکاری در ‏سطح شهر تهران، پس از اسکان کارتن خواب ها در گرمخانه ها، گفته بود: در ۲ سال اخیر، هیچ کس بر اثر ‏سرمازدگی یا خیابان خوابی در تهران فوت نکرده است.‏

‏ سید نجم الدین محمدی با بیان اینکه اسکان کارتن خواب ها در گرمخانه ها موجب کاهش آسیب و بزهکاری در سطح ‏شهر شده است، افزوده بود: شهرداری تهران از سال ۸۴ با برپایی ۲ گرمخانه در فصل های گرم و ۳ گرمخانه در ‏فصل های سرد سال، به ارائه خدمات اجتماعی به افراد بی خانمان و در راه مانده اقدام کرده است.‏

وی با اعلام اینکه از سال ۸۴ هر سال به طور میانگین ۳۳۰۰ نفر به گرمخانه ها مراجعه می کنند و به طور متوسط ‏‏۸۸ هزار و ۴۰۰ نوبت خدمات رایج در این حوزه به این افراد ارائه می شود، ادامه می دهد: از سال ۸۴ تا کنون اگر ‏کسی نیز در خیابان ها جان خود را از دست داده، به دلایلی جز سرمازدگی مانند مصرف مواد مخدر و عوارض جانبی ‏آن بوده است.‏

محمدی آنگاه با اشاره به اینکه بیشتر افرادی که به گرمخانه ها مراجعه می کنند، اعتیاد دارند و تکدی گری شغل ‏آنهاست، می افزاید: در صورتی که افراد مراجعه کننده به گرمخانه ها نیاز به ارائه خدمات تخصصی در حوزه امور ‏اجتماعی داشته باشند، به مراکز پذیرش موقت شهرداری فرستاده و ساماندهی می شوند و متناسب با نوع مشکل فرد، به ‏نهادهای مربوط تحویل داده خواهند شد

● ‎‎کارتن خوابی ناشایست است‏‎‎

اما یک کارشناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با روز پدیده ی "کارتن خوابی" را ریشه ای تر از آن چیزی می داند ‏که در بحث های رسانه ای سالهای اخیر مطرح شده است و رسیدگی به این وضعیت را منوط به تغییر نگاه سیاست ‏گزاران در عرصه ی نظام تامین اجتماعی ایران می داند. وی با اشاره به اینکه "در مورد معضل کارتن خوابی، ‏شهرداری به بهزیستی ارجاع می دهد و بهزیستی به نیروی انتظامی، نیروی انتظامی هم به کمیته امداد امام خمینی و ‏این کمیته به شهرداری و بازی همچنان ادامه دارد" خواستار رسیدگی هر چه زودتر مسئولین امر به این وضعیت می ‏شود. ‏

از سوی دیگر موسی الرضا ثروتی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم در مورد ساماندهی کارتن ‏خواب ها به نقش سازمان های مختلف در این امر اشاره دارد و به خبرگزاری های داخلی می گوید: "هر سازمان ‏موظف است قسمتی از بودجه اعتباری خود را برای جمع آوری کارتن خواب هایی که به دلیل نداشتن تمکن مالی، ‏نداشتن سرپناه و مسکن مجبورند گوشه خیابان را برای زندگی انتخاب کنند، اختصاص دهد."‏

این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس همچنین از صدور شناسنامه ای ویژه برای کارتن خواب ها هم خبر می دهد تا با ‏استفاده از اطلاعات مزبور در مورد هر فرد دولت قادر به رسیدگی شود. این نماینده ی مجلس در عین حال اگر چه ‏کارتن خوابی را "ناشایست" عنوان می کند، اما روشن نمی کند که چه ساز و کار عملی برای ساماندهی به وضعیت ‏مذکور از سوی نهادهای ذی ربط پیش بینی شده است. آن هم در شرایطی که به گفته دبیر کل کمیته امداد استان تهران ‏‏"اغلب کارتن خواب‌ها مبتلا به بیماری‌های روانی مزمن، اعتیاد و بیماری‌های عفونی چون ایدز و هپاتیت هستند".‏

● ‎‎بازگشت به کارتن‌خوابی‌‏‎‎

‏"۹۷ درصد کارتن‌خواب‌ها بیمار روانی، ۷۰درصدمعتاد و۲۰ در صد مبتلابه بیماری‌های عفونی هستند." مدیر کل ‏کمیته امداد استان تهران با اعلام این خبر به خبرگزاری رسمی ایسنا اعلام کرده است که به دلیل پرهزینه و ‏مخاطره‌آمیز بودن درمان کارتن خواب‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی ابراز و امکانات لازم برای این موضوع را ‏ندارند.وی کندی روند ساماندهی کارتن خواب‌ها توسط سازمان بهزیستی را بعضا به بیماری‌هایی که این قشر دارند ‏مربوط دانسته و ادامه داده: "شهرداری به دلیل هزینه‌ای که جهت جمع‌آوری کارتن‌خواب‌ها صرف می‌کند، تمایلی به ‏رها کردن آن‌ها با این احتمال که دوباره به چرخه کارتن‌خوابی برگردند ندارد."‏

به گفته ی این مقام مسئول از ابتدای سال جاری تاکنون، حدود ۳۳۵ نفر کارتن خواب به چرخه ساماندهی کمیته امداد ‏امام خمینی استان تهران معرفی شده‌اندکه حدود ۱۵ درصد آنها از سایر استان‌ها به تهران مهاجرت کرده بودند.وی این ‏را هم اضافه کرده که: "به طور قطع می‌توان گفت ۲۰ درصد از کارتن خواب‌هایی که شناسایی شده اند در طول سال ‏گذشته، به چرخه کارتن‌خوابی بازگشته‌اند".‏

به گفته ستاری بیش از ۸۰ درصد کارتن خواب‌ها مرد هستند که در طول ۹ ماه گذشته حدود ۳۰۰ نفراز آنها بعضا به ‏همراه خانواده ساماندهی شده و تمام هزینه‌های دارویی، درمانی و بستری آن‌ها پرداخت شده است.‏

به گفته اقای ستاری به خانواده این افراد علاوه بر مستمری‌های موردی و یا دائمی، ماهانه ۱۰۰ هزار تومان پرداخت ‏می‌شود که "البته چنانچه مقرر شود کارتن خوابی در مراکز نگهداری ساماندهی شوند، این رقم به ۱۵۰ هزار تومان ‏می‌رسد."‏

البته کارشناسان مسائل اجتماعی ایران معتقدند از کارتن خواب ها نمی توان آمار صحیحی به دست آورد زیرا این افراد ‏در یک جا نمی مانند و به محض اینکه آسفالت گرمتری را کشف می کنند، جایشان را تغییر می دهند.‏

سهیل آصفی

گرفته از صدای مردم:

http://www.sedayemardom.net/didgah/articles_detail_didgah.php?aid=۱۱۸