آزمون مهندسی حرفه ای

هنگامی که بعد از کلی آزمون و مصاحبه, بررسی سوابق تحصیلی و گاه توصیة دوستان, در مؤسسه یا سازمان دولتی و یا خصوصی پذیرفته می شویم, تازه شروع کار است زیرا بایستی از آن روز به بعد, دوره های آموزشی فشردة تخصصی و ضمن خدمت را گذرانده, عملاً وارد میدان شویم تا در مدت زمانی کوتاه بتوانیم سطح مهارت های علمی و عملی خود را در حد مؤسسه و درخواست کارفرما, ارتقا دهیم

هنگامی که بعد از کلی آزمون و مصاحبه، بررسی سوابق تحصیلی و گاه توصیة دوستان، در مؤسسه یا سازمان دولتی و یا خصوصی پذیرفته می‌شویم، تازه شروع کار است؛ زیرا بایستی از آن روز به بعد، دوره‌های آموزشی فشردة تخصصی و ضمن خدمت را گذرانده، عملاً وارد میدان شویم تا در مدت زمانی کوتاه بتوانیم سطح مهارت‌های علمی و عملی خود را در حد مؤسسه و درخواست کارفرما، ارتقا دهیم. با این حال، اگر بخواهیم شغل خود را تغییر دهیم و یا موعد قرارداد کاری ما به پایان برسد، روند فوق مجدداً تکرار خواهد شد و سرانجام، تجارب مختلفی به دست می‌آوریم و از درس‌های دانشگاهی و مسائل نظری تخصصی رشتة تحصیلی خود، فاصلة بیشتری خواهیم گرفت. از این رو، نیاز به یادآوری، روز محور شدن و ارتقای سطح علمی در کنار کسب مهارت و تجربة کاری، بیش از پیش، احساس می‌شود. این نیاز، زمانی بیشتر خواهد شد که بخواهیم بعد از فراغت از تحصیل، به طور خصوصی، یک شرکت و یا موسسة کوچک را تأسیس کنیم. در این صورت، علاوه بر تخصص در رشتة و گرایش خود، بایستی مهارت تجزیه و تحلیل مسائل حرفه‌ای و ارزیابی درست افراد و تخصص‌های دیگر را داشته و دانش جامعی از علوم پایه و علوم فنی مشترک در رشته‌های مهندسی را دارا باشیم.

از این رو، آزمون مهندسی حرفه‌ای که یک آزمون جامع مهندسی در گرایش‌های اصلی آن رشته است، مطرح شد. نخستین بار در سال ۱۹۰۷م. در شهر وایومینگ آمریکا از همة کسانی که در امور مهندسی مشغول به کار بودند و یا قصد انجام کارهای مهندسی را داشتند، ثبت‌نام به عمل آمد؛ تا بر طبق قوانین و مقررات خاص، کفایت آنان به اثبات برسد. به این ترتیب، نظارت بر اقدامات حرفه‌ای مهندسان و ارائة گواهی و مجوز انجام پروژه‌های مختلف مهندسی، از آن زمان در کشور‌های مختلف رایج شد؛ به طوری که هم اکنون در بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی آسیا، سازمان‌های مختلفی به صورت واحدهای غیر دولتی (NGO) به برگزاری آزمون می‌پردازند.

در ایران نیز در ابتدای سال ۱۳۸۰ش. برخی از انجمن‌های علمی، مانند انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران و انجمن مهندسان مکانیک، به صورت مستقل اقدام به برگزاری آزمون‌ مهندسی حرفه‌ای نمودند؛ سپس با تشکیل شورایی به نام شورای برنامه‌ریزی و هماهنگی آزمون مهندسی حرفه‌ای، متشکل از نمایندگان سازمان سنجش کشور و هشت انجمن علمی – مهندسی، شامل انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران، انجمن کامپیوتر ایران، انجمن مهندسین متالوژی ایران، انجمن مهندسی صنایع ایران، انجمن مهندسین عمران ایران (که به اختصار انجمن‌های مادر نامیده می‌شوند و سایر انجمن‌های مهندسی بر حسب نوع فعالیت‌های خود زیر مجموعة این انجمن‌ها قرار می‌گیرند)، فعالیت خود را آغاز و به طور مستمر، پیگیری کردند.

● چه کسانی می‌توانند در این آزمون شرکت کنند؟

فارغ التحصیلان دورة کارشناسی رشته‌های فنی - مهندسی که حداقل دارای ۴ سال تجربة کاری مربوط به رشته مهندسی خود باشند، می‌توانند در این آزمون شرکت کرده، گواهی‌نامه مهندسی حرفه‌ای دریافت کنند.

● ویژگی‌های آزمون مهندسی حرفه‌ای

۱) برگزاری آزمون توسط یک سازمان معتبر ملی (سازمان سنجش آموزش کشور).

۲) ارزیابی و سنجش جامع دانش مهندسی فرد در یک رشتة خاص.

۳) بررسی قابلیت به کارگیری دانش و خلاقیت در حل مسائل مهندسی.

۴) کمک به فارغ التحصیلان رشته‌های مهندسی در کسب مستمر دانش‌های فنی و ارتقای سطح دانش خود.

۵) تأمین نیروی انسانی متخصص، متعهد و با تجربة مورد نیاز کشور.

۶) ایجاد بستری مناسب جهت دسترسی به توسعة پایدار.

۷) برگزاری آزمون هشت گروه تحصیلی که زیر مجموعة انجمن‌های علمی مادر می‌باشند.

۸) ارائة گواهی‌نامة مهندسی حرفه‌ای به پذیرفته شدگان آزمون.

۹) اطمینان بیشتر کارفرمایان نسبت به عملکرد یک مهندس در انجام یک پروژة خاص؛ پس از گرفتن گواهی‌نامة مهندسی حرفه‌ای.

آزمون مهندسی حرفه‌ای در دو بخش درس‌های پایة مهندسی FE یا (Fundamentals of Engineering) و درس‌های تخصصی PE) یا (Principlesand Practice of Engineering) برگزار می‌شود.

۱) آزمون FE: آزمون پایه‌ای ا‌ست که به صورت مشترک، برای تمام داوطلبان گروه فنی و مهندسی برگزار می‌شود. قسمت اول آزمون پایة (مشترک)، شامل درس‌های اخلاق مهندسی، اقتصاد مهدسی، مبانی کامپیوتر و زبان می‌باشد.

قسمت دوم آزمون FE نیز درس‌های انتخابی است که شامل مبانی برق، ترمودینامیک، ریاضیات مهندسی، مکانیک مهندسی (استاتیک – دینامیک)، فیزیک، شیمی، رسم فنی خواص و کاربرد مواد است که هر داوطلب می‌تواند با انتخاب خود، فقط به چهار درس از هشت درس فوق پاسخ دهد.

۲) آزمون تخصصی (PE): آزمون تخصصی PE شامل دو قسمت است؛

▪ قسمت اول که سؤالات آن به طور مشترک برای تمام داوطلبان گرایش‌های مختلف یک رشته است، به صورت تستی یا تشریحی (کوتاه پاسخ) می‌باشد.

▪ قسمت دوم آزمون تخصصی PE نیز شامل آزمونی است که سؤالات آن برای داوطلبان هر گرایش به طور مجزا می‌باشد و به صورت تستی و یا تشریحی (پاسخ‌کوتاه) برگزار می‌شود. آزمون تخصصی PE به صورت PE۱ و PE۲ یعنی در دو مرحلة گسترده، مشترک بین گرایش‌ها (مرحلة Breath) و عمیق تخصصی هر گرایش (مرحله Depth) برگزار می‌شود.

امتیاز قبولی در هر یک از آزمون‌ها، کسب حداقل ۶۰% جمع امتیازات هر آزمون است و سئوالات به گونه‌ای طراحی شده که علاوه بر دانش کلاسیک و دانشگاهی، تجربة کاری مربوط به رشته مهندسی فرد نیز در پاسخ آنها مؤثر است. مهندسان حرفه‌ای پس از گرفتن گواهی و کسب تجربة لازم، افراد مناسبی برای سرپرستی فنی پروژه‌ها، تجزیه و تحلیل تکنولوژی‌های تولید، طراحی‌های مفهومی، سرپرستی طراحی محصولات جدید و توانایی سنجش ساخت آنها و نیز مدیریت فنی پروژه‌هایی که گرایش‌های مختلف مهندسی را در برمی‌گیرند، می‌باشند و اطمینان مشتریان را نسبت به کیفیت محصولات و خدماتی که ارائه می‌کنند، فراهم می‌آورند.

هرچند آزمون مهندسی حرفه‌ای و ایجاد استانداردهای نظارتی و کیفی بر عملکرد مهندسان و محصولات مهندسی، اندکی از خلأ موجود در این زمینه را پر خواهد کرد، اما لزوم ارتباط مراکز دانشگاهی و صنایع، احساس می‌شود؛ به ویژه این که در آزمون مهندسی حرفه‌ای، تنها کسانی می‌توانند شرکت کنند که حداقل چهار سال تجربة کاری مربوط به رشتة‌ مهندسی خود را داشته باشند؛ حال آن که قدم اول در یافتن کار، داشتن مهارت است. از سوی دیگر، کارفرمایان نیز افرادی باسابقة کاری حداقل دو یا سه سال را در اولویت قرار می‌دهند و به این ترتیب، افراد پس از فراغت از تحصیل، سرگردان می‌شوند. از این رو، علاوه بر ارتباط دانشگاه و صنعت، برگزاری آزمون مهندسی حرفه‌ای در پایان دورة کارشناسی و در سطح عمومی، برای تمام فارغ التحصیلان رشته‌های مهندسی، ضروری است.

رضوان السادات میر محمدی