روبان صورتی نماد سرطان پستان

بعضی اسم ها برای خودش معنی خاصی دارد مثلا وقتی نام « کاخ سفید» را بشنویم, ناخودآگاه انتظار داریم این کاخ سفید باشد ولی اگر شب اول ماه اکتبر در نیویورک باشید, با کمال تعجب خواهید دید که این کاخ, سفید نیست بلکه به رنگ صورتی در آمده است

بعضی اسم‌ها برای خودش معنی خاصی دارد. مثلا وقتی نام « کاخ سفید» را بشنویم، ناخودآگاه انتظار داریم این کاخ سفید باشد ولی اگر شب اول ماه اکتبر در نیویورک باشید، با کمال تعجب خواهید دید که این کاخ، سفید نیست بلکه به رنگ صورتی در آمده است. مغازه‌ها هم صورتی رنگ هستند و در اینترنت هم بازار رنگ صورتی داغ است. حتی در فروشگاه‌های اینترنتی، در کنار عکس یک دستگاه هم‌زن‌برقی، یک روبان‌صورتی می‌بینید! در چنین شرایطی ممکن است از خود بپرسید: نکند الان رنگ صورتی مد شده است؟! قصه روبان صورتی، قصه مبارزه و درد است. مبارزه برای حیات و رهایی از درد یک بیماری. شاید امروزه دیگر کسی به یاد نیاورد که وجود این روبان، ابتکار شارلوت هیلی بود. چندان هم مهم نیست چرا که این روبان این روزها ماموریت مهم‌تری دارد: اطلاع‌رسانی درباره سرطان پستان! ...

سرطان پستان، دومین سرطان شایع در جهان، بعد از سرطان ریه است. این آمار در میان هر دو جنس مذکر و مونث در نظر گرفته شده است و با توجه به اینکه زنان، بسیار بیش از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند، دوم بودن این بیماری در فهرست سرطان‌های هر دو جنس، نشان‌دهنده شیوع فراوان آن است. این بیماری انواع مختلفی دارد و طبیعتا نوع درمان و میزان بقای بیماران، با توجه به نوع بیماری و مقدار پیشرفت آن متفاوت است. در سال ۲۰۰۴ بیش از ۵۰۰ هزار نفر در سرتاسر دنیا در اثر سرطان پستان فوت کرده‌اند که تقریبا برابر یک درصد کل مرگ و میر‌های جهان می‌باشد.

سرطان پستان، مثل سایر سرطان‌ها، یک بیماری غیرواگیر است که هنوز علت بروز آن به طور کامل مشخص نیست. این بیماری، یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌ها در کتب پزشکی گذشته است. در پاپیروس‌های به جا مانده از مصر باستان، مواردی از ضایعات روی پستان شرح داده شده‌اند و البته در مورد درمان این ضایعات تا قرن ۱۷ هیچ موفقیتی کسب نشد. در قرن ۱۷ یک جراح فرانسوی، به ارتباط بین عود سرطان پستان و غدد لنفاوی زیربغل پی برد و در عمل‌های جراحی خود، علاوه بر برداشتن پستان به طور کامل، غدد لنفاوی اطراف و همچنین عضله سینه بیماران را نیز طی عمل جراحی بیرون آورد. این روش –که پایه عمل‌های جراحی امروزی به شمار می‌رود – اولین اقدام موفقیت‌آمیز در مورد درمان نسبی سرطان پستان بود. امروزه با درک صحیح‌تری که از این بیماری به دست آمده است، درمان‌های مختلفی مانند شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی برای این بیماری به کار می‌رود و میزان بهبود بیماران مبتلا به سرطان پستان به نحو چشم‌گیری افزایش یافته است.

● ماه اکتبر: آنچه «همه» باید بدانند

در سال ۱۹۹۲، زنی به نام شارلوت هیلی، که خود یکی از مبتلایان به سرطان پستان بود، روبان‌هایی را تهیه و بین مردم ایالات‌متحده توزیع کرد. روی این روبان‌ها نوشته شده بود «بودجه سالیانه انستیتو ملی سرطان، ۸/۱ میلیارد دلار است و فقط ۵ درصد این بودجه به پیشگیری از سرطان اختصاص یافته است. با پوشیدن این روبان‌ها، به ما کمک کنید تا آمریکا و قانوگذاران آن را آگاه کنیم!» این ایده بسیار مورد استقبال قرار گرفت. سال بعد، رنگ صورتی برای این روبان‌ها انتخاب شد و این روبان اکنون به نماد آگاهی‌رسانی در مورد سرطان‌پستان تبدیل شده است. با همکاری موسسه ملی سرطان آمریکا، هر ساله در ماه اکتبر مراسم خاصی به عنوان ماه اطلاع‌رسانی در مورد سرطان‌پستان برگزار می‌شود.

● پیشگیری

فهرست عواملی که تصور می‌شد بر سرطان‌پستان و بروز آن موثر هستند، یک فهرست بسیار طولانی است. در مورد بعضی از عناوین این فهرست هنوز هم اختلاف‌نظر وجود دارد. برای مثال در مورد روش‌های ضدبارداری هورمونی، که امروزه به نظر می‌رسد تاثیر آنها در بروز این سرطان بسیار اندک است و بعد از ۱۰ سال از قطع استفاده از این هورمون‌ها، تاثیر آنها در ایجاد سرطان‌پستان به صفر خواهد رسید ولی به طور خلاصه می‌توان گفت بهترین شیوه برای پیشگیری از سرطان‌پستان، تلاش در جهت یک زندگی سالم است.

بر اساس تحقیقات انجام شده، مصرف سیگار و مشروبات الکلی، چاقی و مصرف غذا‌های چرب، نداشتن فعالیت کافی همه در افزایش ریسک بروز سرطان‌پستان موثر هستند. همچنین، شیردادن به بچه با کاهش احتمال بروز این بیماری در ارتباط است، به نحوی که به ازای هر سال شیردهی به کودک، احتمال بروز سرطان پستان ۴ درصد کاهش می‌یابد.

درنهایت شاید بتوان گفت بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری، اطلاع‌رسانی است. متاسفانه در بسیاری از کشورها، زنان از شیوع این بیماری و توجه خود غافل‌اند و در نتیجه اکثر موارد سرطان‌پستان، در وضعیت پیشرفته و غیرقابل درمان شناسایی می‌شوند و لزوم اطلاع‌رسانی وسیع و جامع در بسیاری از نقاط جهان همچنان حس می‌شود.

● روشندلان معاینه‌گر

معاینات پزشکی دقیق همواره یکی از مهم‌ترین عوامل در تشخیص به موقع بیماری‌های بوده‌اند. در مورد سرطان پستان، یکی از مواردی که بسیار به آن تاکید شده است لزوم معاینه دقیق توسط پزشک و البته توسط خود بیمار است. در هر ویزیت پزشکی، پزشک باید به دقت هر دو سینه بیمار را از نظر وجود توده جدید، التهاب یا ترشحات مختلف مورد معاینه قرار دهد. خود بیمار نیز باید در هر ماه هم‌زمان با دوران قاعد‌گی سینه‌ها را نظر وجود ضایعه، فرو رفتگی به سمت داخل، ترشح و اختلاف سایز مورد معاینه قرار دهد، گرچه اندکی اختلاف اندازه بین دو پستان معمولا طبیعی است.

به تازگی در آلمان، پزشکی به نام دکتر هافمن، ابداع جالبی انجام داده است تا کیفیت معاینه پستان در مطب‌های پزشکی را افزایش بخشد. در این روش جدید که «دست‌های یابنده» نامیده شده است، دکتر هافمن چند زن نابینا را به شکلی آموزش داده است تا بتواند از قوای لامسه این افراد برای معاینه پستان و تشخیص زودرس بیماری‌های پستان استفاده کند. به نظر می‌رسد در افراد نابینا به واسطه از دست رفتن قوای بینایی، به شکل جبرانی حس لامسه این افراد افزایش می‌یابد. دکتر هافمن معتقد است معاینه‌های انجام شده در مطب پزشکی بسیار سرسری و بدون دقت صورت می‌گیرد و از طرفی وقت چندانی نیز برای این معاینه در اختیار پزشک نیست. بررسی‌های انجام شده روی ۴۵۰ بیمار نشان داده است که این زنان نابینا در معاینه‌های خود بیش از پزشکان موفق به کشف توده‌های غیرطبیعی در بیماران شده‌اند.روبان آبی و صورتی، به ابتکار موسسه جان‌نیک ایجاد شده است و البته پیام بسیار جالبی دارد: مردان هم سرطان پستان می‌گیرند!

● همه جا صورتی!

مجموعه شرکت‌های Estée Lauder Companies که تولیدکننده لوازم آرایشی هستند در جهت آگاهی‌رسانی در زمینه سرطان‌پستان، اقدام به نورپردازی صورتی رنگ در چند شهر مطرح جهان کرده‌اند. از جمله این اماکن، می‌توان به آبشار نیاگارا در اونتاریوی کانادا، پل‌هاربور در سیدنی، ساختمان ‌هانگژو در چین، برج توکیو و ساختمان هتل ماجستیک در شهر کن اشاره کرد.

● مشهورترین ها

با توجه به شیوع زیاد سرطان‌پستان، دانستن این مساله که تعداد زیادی از هنرمندان، سیاست‌مداران و ورزشکاران به این بیماری مبتلا بوده‌اند، چندان عجیب نیست. در میان این نام‌ها، افراد معروفی چون بریجیت باردو، هنرپیشه معروف فرانسوی، نانسی ریگان، همسر رییس‌جمهور سابق آمریکا و لیندا مک‌کارتنی، آهنگساز و همسر عضو سابق گروه معروف بیتلز و پل‌مک کارتنی نمونه‌هایی از این افراد هستند. از طرف بازماندگان این بیماری یا اطرافیان کسانی که در اثر این بیماری در گذشته‌اند، موسسات خیریه متعددی برای کمک به بیماران سرطان‌پستان ایجاد شده است. یکی از معروف‌ترین این موسسات، موسسه سارا کورمن است که توسط خواهر وی ایجاد شد و سالانه برنامه‌های متعددی در مورد آگاهی‌رسانی و جذب کمک‌های مالی برگزار می‌کند.

● ماموگرافی: خیلی نگران نباشید

ماموگرافی، بررسی پستان به وسیله اشعه X است. علی‌رغم اختلاف‌نظرهایی که در مورد آن وجود دارد و دقت پایین، این روش همچنان به عنوان روش اصلی برای بررسی و غربالگری به کار می‌رود. در بسیاری از کشورها استفاده از ماموگرام به صورت دستورالعمل بهداشتی در بررسی بیماری‌های زنان در آمده است اما سن آغاز این بررسی در کشورهای مختلف متفاوت است. در ایالات متحده، زنان ۴۰ سال و بالاتر باید هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند. البته اگر زمانی در جواب ماموگرافی، نکته غیرعادی مشاهده شد، نگران نباشید. وجود یک ضایعه در ماموگرافی به هیچ وجه مساوی با ابتلا به سرطان پستان نیست. کافی است به اعداد زیر توجه کنید: از هر ۱۰۰۰ بیماری که ماموگرافی انجام می‌دهند، ۷۰ نفر به دلیل وجود یک ضایعه باید به پزشک مراجعه کنند. از این ۷۰ نفر، ضایعه ۶۰ نفر خوش‌خیم خواهد بود و نیاز به هیچ اقدامی ندارد. ۱۰ نفر باقی‌مانده، برای نمونه‌برداری اعزام می‌شوند. از این ۱۰ نفر تنها ۵/۳ نفر مبتلا به سرطان خواهند بود و از این ۵/۳ نفر نیز، ۲ نفر سرطان‌هایی با درجه پایین خواهند داشت و با اقدامات درمانی به طور کامل بهبود خواهند یافت.

دکتر روزبه بخیت