پزشکان عمومی برای پزشکان عمومی

چرا خواستار شرکت منسجم پزشکان عمومی در انتخابات نظام پزشکی هستیم چرا بر لزوم انتخاب «آگاهانه» همکاران خود تاکید می کنیم انتخابات ۲۷ دی ماه چه تاثیری در سرنوشت ما دارد

چرا خواستار شرکت منسجم پزشکان عمومی در انتخابات نظام پزشکی هستیم؟ چرا بر لزوم انتخاب «آگاهانه» همکاران خود تاکید می‌کنیم؟ انتخابات ۲۷ دی‌ماه چه تاثیری در سرنوشت ما دارد؟ ...

● افزایش آموزش، بحران اشتغال

از زمانی که تصمیم گرفته شد تعداد پزشکان عمومی کشور افزایش یابد تا نیازی به پزشک خارجی نداشته باشیم، بیش از دو دهه می‌گذرد. از آن زمان در هر گوشه و کناری دانشکده‌ای تاسیس شد تا با آموزش دانشجویان پزشکی این نیاز برطرف شود، ولی متاسفانه در طراحی نظام سلامت کارآمدی که توان جذب و به‌کارگیری این دانش‌آموختگان جوان را داشته باشد غفلت شد و برنامه‌ و راهکاری برای اشتغال این قشر- که اکثراً افرادی با ضریب هوشی بالا و از زمره‌ مستعدترین سرمایه‌های انسانی کشور هستند- اندیشیده نشد.

در سال‌های نخست افزایش ظرفیت آموزش پزشکی مشکلی در راه اشتغال این پزشکان وجود نداشت و حتی به‌ دلیل نیاز شدید کشور، استخدام پزشکان عمومی در مراکز درمانی دولتی اجباری بود، ولی با افزایش میزان فارغ‌التحصیلان و عدم بسترسازی هم‌زمان برای خدمات آنان، در حالی که هنوز بسیاری از هم‌میهنان‌مان دسترسی کافی به خدمات اولیه‌ پزشکی نداشتند، «بحران اشتغال» پزشکان عمومی آغاز شد. تا رسید زمانی که فقط گروه خاصی استخدام و بقیه به امان خدا رها می‌شدند و ناچار بودند که در روستاها و بخش‌ها با هزینه شخصی و دریافت وام‌های کلان با سودهایی با درصد بالا- چون وام‌های با درصد پایین و یارانه‌ای هم فقط مختص افراد خاصی بود- اقدام به تاسیس مطب کنند.

● آشفتگی در نظام سلامت

اما اگر افزایش «تولید» پزشک را نخستین مقصر بحران اشتغال پزشکان عمومی بدانیم، دومین مقصر، طرح‌های کارشناسی نشده و بی‌پشتوانه‌ای بود که هر از چندی نظام سلامت را به آشفتگی می‌کشید. در ابتدا سازمان تامین اجتماعی به‌ جای خرید مناسب درمان، راساً به تولید درمان پرداخت و درمانگاه‌هایی برای بیمه‌شدگان خود تاسیس کرد که سبب کاهش مراجعه‌ بیماران به پزشکان عمومی بخش خصوصی شد. از سوی دیگر، در حالی که بالا رفتن هزینه‌های مطب، مشکلات مالی و دلواپسی‌های تازه‌ای برای پزشکان عمومی ایجاد کرده بود، کمیته‌ امداد از راه رسید و افراد بیمه‌شده‌ تحت پوشش خود را به چند مطب محدود طرف قرارداد سوق داد که این هم فشار مضاعفی به پزشکان عمومی وارد آورد. به‌ دنبال آن، بعضی از سازمان‌های بیمه‌گر خصوصی و ادارات دولتی هم به تبعیت از آنها درمانگاه تاسیس کردند و با تعداد محدودی از پزشکان قرارداد بستند.

این فشارها بر پزشکان عمومی ادامه داشت که طرح «بیمه‌ روستاییان» با شعار اشتغال‌زایی برای پزشکان عمومی آغاز شد، ولی در حالی که همه منتظر بودند با اجرای اصولی و هدف‌مند نظام «پزشک خانواده» در این طرح، بخشی از معضل اشتغال پزشکان عمومی برطرف شود، تمامی ظرفیت‌های بخش خصوصی در ارتقای سلامت جامعه در روستاها و شهرهای کوچک که طی سال‌ها توسط پزشکان عمومی جوان ایجاد شده بود، نادیده انگاشته شد و این طرح هم با سوق دادن گروه دیگری از بیماران به ‌سمت درمانگاه‌های دولتی- بدون آنکه این درمانگاه‌ها از تجهیزات بیشتری برخوردار گردند- به ورشکستگی و تعطیلی مطب پزشکان عمومی شاغل در روستاها، بخش‌ها و شهرهای کوچک انجامید.

و عجیب‌تر اینکه اکنون با بی‌اعتنایی کامل به طرح پزشک خانواده، شاهد اجرای «طرح معین» از سوی تامین اجتماعی هستیم تا باز با گزینش تعدادی محدود و خاص، تتمه‌ بیماران پزشکان عمومی از آنها گرفته شود.

حال نتیجه‌ این آشفته‌بازار پزشکی را به این‌صورت می‌بینیم که متاسفانه بعضی از همکاران برای کسب درآمد بیشتر به هر ذلتی تن می‌دهند و حتی در مواردی دیده می‌شود که به نرخ‌شکنی و انواع و اقسام کارهای عوام‌فریبانه مثل ویزیت رایگان یا نصف قیمت روی می‌آورند.

از طرفی بیماران هم با مراجعه به این مراکز رایگان و ارزان از درمان مناسب برخوردار نمی‌شوند، بلکه تنها بر آمار مصرف بی‌رویه دارو در کشور می‌افزایند. علت تمامی این مشکلات هم این است که هیچ‌گاه در مورد اوضاع اقتصادی پزشکان عمومی کارشناسی دقیقی صورت نگرفته و همیشه طرح‌های مرتبط با این صنف به ‌صورت آزمون و خطا انجام شده است.

● چرا باید در انتخابات شرکت کنیم؟

ولی یکی دیگر از دلایلی که پزشکان عمومی مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند کنار کشیدن آنها از فعالیت‌های صنفی است. در حال حاضر بیشتر اعضای هیات مدیره‌های سازمان نظام پزشکی در شهرهای بزرگ و همچنین اعضای شورای‌عالی این سازمان را همکاران متخصص تشکیل می‌دهند که آنها هم جز تعداد معدودی که شاید مشکلی نداشته باشند، بقیه- اگر خوش‌بینانه بنگریم- به دلایل مشکلات کاری و حرفه‌ای ویژه‌ خود، در برابر معضلات پزشکان عمومی عکس‌العملی نشان نمی‌دهند و این نابسامانی در حالی است که پزشکان عمومی در سراسر دنیا رکن اول حوزه‌ سلامت هستند.

بنابراین از همه‌ پزشکان عمومی پیر یا جوان، خانم یا آقا تقاضا داریم که برای بهبود وضعیت خود و ارزش دادن به واژه‌ «پزشک عمومی» به‌طور منسجم و فعال در انتخابات نظام پزشکی حضور یابند و نمایندگانی دلسوز، شجاع، کارآمد، مستقل و بدون هیچ‌گونه وابستگی انتخاب کنند که بتوانند خواسته‌های آنان را به گوش مسوولان برسانند و با ارایه‌ طرح‌های دقیق و کارشناسی شده مانع از اجرای طرح‌های زودگذری شوند که از پیش محکوم به شکست است و در آنها نه بهبود اوضاع سلامت مردم در نظر گرفته می‌شود و نه حقوق مادی و معنوی جامعه پزشکی.

دکتر سونیا معصومی - عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی رشت