سفر از تلویزیون آغاز می شود

سریال های تلویزیونی, یکی از موثرترین برنامه های تبلیغی برای جاذبه های گردشگری گوشه و کنار جهان است

از زمانی که تلویزیون با تصاویر متحرک و سیاه و سپیدش وارد زندگی ما شد، ذهن بسیاری از ساکنان کره خاکی را تسخیر کرد و دل آنها را همراه خود به گوشه و کنار جهان برد و تا امروز که کیفیت دیدنی‌های این جعبه جادویی صدچندان شده است همواره رنگ زندگی ما را تغییر داده و بیشترین تاثیرگذاری را در فرهنگ و روابط اجتماعی بشر داشته است.

شاید روزهایی که هنوز تصاویر تلویزیونی در تمام‌ خانه‌ها دیده نمی‌شد، هیچ کس فکر نمی‌کرد روزی برسد ‌این جعبه کوچک توان تغییر فرهنگ یا حتی آداب و رسوم بشر را داشته باشد، اما امروزه و در عصر ارتباطات بی‌شک کمتر کسی است که از اهمیت حضور این رسانه و تاثیرگذاری‌اش در سبک زندگی ما بی‌خبر باشد.

اگرچه در عصر ارتباطات با اختراع وسایل ارتباط جمعی دیگری مثل اینترنت و تلفن همراه، تاثیر تصاویر دلربای جعبه جادو کمی کمرنگ شده، اما هنوز هم به عنوان دومین رسانه پرمخاطب در بین ساکنان کره خاکی شناخته شده و در گوشه و کنار جهان میلیون‌ها نفر را بدون در نظر گرفتن سن‌ ساعت‌ها به خود مشغول می‌کند.

شاید در ابتدای امر دیدن یک تبلیغ تلویزیونی یا برنامه‌ای تاریخی برای همه ما جذاب و مفرح باشد، اما تماشای تلویزیون در بلندمدت تاثیر فراوانی در تغییر عادت‌ها و رفتارهای ما در طول زندگی خواهد داشت. همین تاثیرگذاری است که امروزه از آن به عنوان سلاح هم استفاده می‌شود!

این تاثیرگذاری و طیف وسیع مخاطبان تلویزیون باعث شد ‌در دوره‌ای خاص از تاریخ تمدن بشر جامعه‌شناسان آن را مهم‌ترین وسیله برای تاثیرگذاری در فرهنگ مردم بدانند. بنابراین این امتیاز در کنار بی‌مرز بودنش علاوه بر جلب‌نظر جامعه‌شناسان، توجه دولتمردان و به طور کلی سیاستگذاران عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی برای تبلیغ فرهنگ، کالاهای تجاری یا حتی نفوذ به جامعه‌ای خاص را به خود معطوف کرد. از این رو داشتن شبکه‌های قوی تلویزیونی برای رسیدن به مقاصد خود برای آنها امری ضروری شد و به دنبال دست یافتن آن شبکه‌های مختلف تلویزیونی پا به عرصه وجود گذاشتند.

● گردشگری، آکتور سینما

اهمیت رسانه‌ها و تاثیرگذاری آنها در زندگی امروزی ما - که منحصر به موضوعی خاص هم نیست- در بسیاری از صنایع و فعالیت‌های سیاسی و تجاری کشورهای مختلف خودنمایی می‌کند به شکلی که صنعت گردشگری هم به عنوان یکی از صنایع مهم و پولساز قرن از این قاعده مستثنی نیست و موفقیت یا ناموفق بودن آن وابستگی بسیار زیادی به همکاری بین رسانه‌ها و این صنعت دارد.

اولیور هنری، از مدیران فعال در حوزه گردشگری و رسانه می‌گوید: ساخت یک فیلم در محوطه‌ای تاریخی خیلی بیشتر از روش‌های سنتی تبلیغ و بازاریابی برای جلب‌نظر گردشگران به آن محل تاثیر دارد. بنابراین بهتر است دست‌اندرکاران صنعت گردشگری برای رسیدن به آرزوهای خود و موفقیت در عرصه رقابت‌های جهانی در این صنعت رابطه مناسبی با صنعت سینما و رسانه‌های تصویری برقرار کنند.این وابستگی در بسیاری از کشورهای صدرنشین در جذب گردشگران بین‌المللی مثل استرالیا، ترکیه، کره جنوبی، آمریکا و فرانسه بخوبی شناخته شده است. این موضوع حتی باعث شده ‌علاوه بر تلویزیون آنها صنعت سینما را به خدمت رشد و توسعه گردشگری کشورشان بگیرند و البته نتایج پرثمری نیز به دست آورده‌اند.

● تلویزیون در خدمت گردشگری

در این باره شاید به ظاهر ساختن یک کلیپ چند دقیقه‌ای برای تبلیغ هتل، منطقه گردشگری یا جاذبه‌ای در جهان اولین گام برای استفاده از قدرت رسانه‌های تصویری در جذب گردشگر و در نهایت رونق صنعت سبز گردشگری باشد، اما این تمام کار و نهایت آن نیست بلکه مقدمه‌ای برای تکمیل ظرفیت‌های اثرگذار تلویزیون در توسعه گردشگری و اقصی نقاط جهان است.

شاید در دهه‌های گذشته ساخت برنامه‌ای چند‌دقیقه‌ای و پخش آن مرسوم بوده و افرادی را وادار به انتخاب مقصد سفرهایشان کرده باشد. ولی امروز نگاه کارشناسان رسانه‌ای و مدیران گردشگری به این نوع فعالیت‌ها کاملا متفاوت شده و به ظاهر می‌توان گفت نحوه استفاده از رسانه‌های تصویری در معرفی جاذبه‌های گردشگری مناطق مختلف جهان به تکامل خود نزدیک‌تر شده است.

در این زمینه بسیاری از فعالان عرصه گردشگری براین باورند ‌این نوع استفاده از رسانه‌های تصویری برای رونق این صنعت علاوه بر این که بسیار اثرگذارتر از دیگر روش‌های معمول است ، خیلی ارزان‌تر نیز خواهد بود. این گروه معتقدند‌ حتی با توجه به هزینه‌های بسیار سنگین تولید برنامه‌های تلویزیونی به دلیل طیف وسیعی از مخاطبان آن باز هم اقتصادی و تاثیرگذار است. به طوری که همزمان طیف وسیعی از افراد کره زمین را - که بیشتر آنها بالقوه آماده سفر هستند- به مسافرانی بالفعل تبدیل می‌کند و توسط آنها رونق اقتصادی را برای منطقه هدف به ارمغان می‌آورد.

این امتیاز در بسیاری از فیلم‌های معروف و خاطره‌انگیز دهه‌های گذشته کاملا به چشم می‌خورد در حالی که تاثیرات آن و اهمیت استفاده از آنها پس از گذشت چند دهه کشف شده است. در این زمینه می‌توان به فیلم کازابلانکا یا دیگر فیلم‌های مشهور جهان اشاره کرد که لوکیشن‌های این فیلم‌ها از همان زمان اکران به عنوان مقصدی برای گردشگران امروزی نیز تبدیل شده است. نکته بسیار جالب درباره تاثیرات همکاری رسانه تصویری با صنعت گردشگری اینجاست که طبق آمار و تحقیقات تخصصی از سوی آژانس TCI - که درباره صنعت گردشگری و رقابت بین کشورها به صورت تخصصی فعالیت می‌کند - سال ۲۰۱۲ میلادی حدود ۴۰ میلیون گردشگر مقصد سفرهایشان را براساس فیلم‌ها یا سریال‌هایی که دیده‌اند انتخاب کرده‌اند.

این گزارش این گونه است: از هر صد گردشگر حداقل یک تا ده نفر مقصد سفرشان را با توجه به صحنه‌ها و لوکیشن‌های فیلم‌هایی که قبلا دیده‌اند انتخاب می‌کنند که این موضوع یعنی تعداد گردشگران اهمیت بسیار ویژه‌ای برای دست‌اندرکاران صنعت گردشگری دارد.

در این زمینه و بتازگی بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر مثل ترکیه، استرالیا، ایتالیا، فرانسه، کره جنوبی و آمریکا توسعه گردشگری با اهرم تلویزیون و سینما را در دستور کار خود قرار داده‌اند و با به نمایش درآوردن سریال‌های تاریخی و نوین خود در کشورهای دیگر جهان مشغول تبلیغ و ایجاد اشتیاق سفر در دیگر گردشگران دهکده جهانی هستند. در این باره مسئولان دولتی و سازمان‌های گردشگری ترکیه پخش و نمایش سریال‌های ترکی در کشورهای عربی را سبب افزایش ۵۰ درصدی گرایش عرب‌ها برای سفر به ترکیه عنوان کرده‌اند.

آنها اعلام کرده‌اند‌ پخش سریال‌های تلویزیونی در زمینه ایجاد انگیزه سفر ایفای نقش نمی‌کند، بلکه باید همزمان بسترهای مناسب را برای به نتیجه رسیدن کارکرد آنها فراهم کرد که یکی از آنها برقراری پروازهای مستقیم از کشورهای محل پخش این سریال‌ها و دیگری حذف ویزا برای گردشگران آن کشورهاست.

● انیمیشن گردشگری ایران ۱۴۰۰

اما ایران که به گفته سازمان جهانی گردشگری به‌عنوان یکی از ده کشور پرجاذبه دهکده جهانی معرفی شده است، تازه به فکر بهره‌مندی از امتیازات ویژه همکاری صنعت گردشگری با سینما یا رسانه‌های تصویری افتاده است و به گفته بسیاری از صاحب‌نظران این عرصه استفاده از این‌گونه رسانه‌ها برای رشد و رونق صنعت گردشگری ایران همانند تیغ دو لبه‌ای است که باید با مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه کودک نوپای گردشگری ایران به‌عنوان اولین گام در این زمینه انیمیشن گردشگری ایران ۱۴۰۰ را به خود دیده و نباید انتظار رقابت تنگاتنگ با دیگران را داشته باشیم، ولی باید از هم‌اکنون که اولین گام را برداشته‌ایم برای آینده آن برنامه‌ریزی‌کرده تا از زمین‌خوردن این‌کودک نوپا جلوگیری کنیم.

طبق آماری که چندی پیش در زمینه نقش رسانه‌ها در توسعه صنعت گردشگری صورت گرفته، انتخاب مقصد گردشگران ایرانی از طریق برنامه‌های ماهواره‌ای، بعد از اینترنت در جایگاه دوم قرار گرفته که حدود ۱۵ درصد و میزان جلب مقصد گردشگری برای این گروه از طریق برنامه‌های تلویزیونی ۶ /۱۰ درصد بوده است.

این آمار در حالی منتشر شده که محمدعلی مشکیان در همایش ملی نقش رسانه‌ها در توسعه گردشگری این‌گونه گفت: در عصر رسانه‌ها که صنعت گردشگری درآمد اصلی بسیاری از کشورهاست و ایران با توجه به این‌که منابع نفتش با عنوان طلای سیاه حداقل ظرف ۴۰ سال آینده به پایان می‌رسد، باید نقش رسانه‌ها در گسترش و توسعه صنعت گردشگری را بیش از هر زمان دیگر مد‌نظر قرار دهد.

به گفته وی، اگر رسانه‌ها کارکردهای خود را به‌درستی در این زمینه ایفا کنند، می‌توانند از نقش واسطه بودن گام را فراتر نهاده و در‌تمام‌ امور مربوط به‌توسعه صنعت سبز گردشگری نقش داشته باشند، به‌صورتی که تنها به‌عنوان ابزار به کار نمی‌روند، بلکه به لحاظ اهمیت جزئی از ارکان رشد صنعت گردشگری خواهند بود.

● گردش‌ با جعبه‌جادویی

در چند سال اخیر، تلویزیون ایران با آگاهی نسبت به این موضوع لوکیشن سریال‌هایش را از اتاق‌های بسته آپارتمان بیرون آورد و آن را به شهرها برد. این اتفاق آنقدر مورد توجه قرار گرفت که حالا این نکته یکی از شروط برخی‌ سریال‌سازهاست. در نوروز سال ۹۲ دو سریال دیدنی و مهم پخش شده - یعنی «پایتخت ۲» و «همه فرزندان من»- از مهم‌ترین آثاری است که با این نگاه از تلویزیون پخش شده است. تاثیری که سریالی همچون پایتخت ۲ در معرفی جزیره قشم دارد، هیچ‌کدام از رسانه‌های دیگر نمی‌توانند داشته باشند.

شیدا رمزی