گردشگری و سهم ما از صنعت گردشگری

طبق اعلام سازمان گردشگری جهانی هرسال ۹۰۰ میلیون گردشگر به سیاحت و گردش می روند و درآمدی بیش از ۳ تریلیون دلار ایجاد می کنند سهم ما چقد راست

بشر از ابتدای خلقت به جابجائی و سفر می پرداخته است . بدست آوردن غذا ، آب ، امنیت یا پیدا کردن منابع جدید ، انگیزه های اولیه انسان برای تحرک و سفر بودند . اما بعد از آنکه نیازهای اولیه بشر تامین شد ، تفکر و اندیشه سفر برای سرگرمی ، لذت و کشف مکان های جدید ، آغاز شد . مسافرت و کاوش برای یافتن چیزهای تازه ، به تامین امکانات و فنآوری تدارک لوازم یا طریقه سفر ، بستگی داشته است . مسافران اولیه با پای پیاده یا سوار بر حیوانات اهلی سفر می کردند . ساختن قایق و کشتی ، سفرهای دریائی را ممکن کرد و اختراع چرخ ، روش های جدیدی برای مسافرت بر روی زمین را امکان پذیر نمود . هر پیشرفت و تکامل در دانش بشری و فنآوری ، فرصت های نوین گردشگری برای افراد انسانی را افزایش داد . در زمانی که تمدن شکل گرفت ، جاده های بهبود پیدا کرد و حکومت ها برپا و مستحکم شدند ، میل به سفر به منظور کشف مکان های جدید ، کاووش برای یافتن منابع و امکانات بهتر زندگی ، فراگیری دانش ، بازدید و مقاصد مذهبی افزایش یافت .

گردشگری مجموعه ای از اقدامات ، خدمات و صنایعی است که به مسافران خدماتی مانند ، حمل و نقل ، تامین محل های اقامت ، جایگاههای تهیه و تدارک غذا ، فروشگاهها و بازارها ، محل های تجاری و تسهیلات دیگر ارائه میدهند و سایر خدمات مهمان نوازی برای افراد یا گروههایی که از خانه و محل زندگی خود دور افتاده اند را فراهم می کند .

سازمان گردشگری جهانی مدعی است که در حال حاضر گردشگری جهانی با درآمد ۳ تریلیون دلار در سال بزرگترین صنعت در جهان است . و بالاترین سطح اشتغال را در کشورهای مختلف دنیا ایجاد می کند .

● تعریف گردشگری

برای گردشگری تعاریف مختلفی وجود دارد که به بعضی از موارد اشاره می شود :

▪ حرکت افراد به مقاصدی خارج از محل های زندگی و کار ، فعالیت هایی که درحین اقامت این گونه افراد در حین سفر و اقامت انجام می شود و تسهیلاتی که برای تامین نیازهای آنها فراهم می گردد .

▪ تعامل بین گردشگرها ، تدارک کنندگان تجاری ، جوامع و کشورهای مسافر و مهمان پذیر در فرایند جذب گرشگر و بازدیدکنندگان ، و شکل گیری روابط و رویدادها .

تعاریف دیگری نیز در صنعت گردشگری مطرح است :

▪ گردشگری کوتاه مدت - گردشگری که به منظور تفریح و سرگرمی در مدت زمان کمتر از ۲۴ ساعت ، سفر می کند .

▪ گردشگر خارجی – فردی که به یک کشور خارجی سفر می گند .

▪ سفر – اقدام به جابجائی یک فرد از محل اقامت و زندگی برای تجارت ، سرگرمی ، تفریح ، تحصیل یا سایر مقاصد .

▪ دیدار گر : فرد یا افرادی که به هر علتی غیر از مسائل شغلی و حرفه ای از محل یا کشور دیگری غیر از محل اقامت و زندگی خود ، بازدید می کند .

● شیوه های جابجائی و حمل و نقل

نوع امکانات و حمل و نقل را فاصله و بعد سفر تعیین می کند . توسعه و تکامل امکانات سفر با توسعه و تکامل وسایل و شیوه مسافرت متناسب است . وسائل و لوازم مسافرت بعد از اختراع چرخ به صورت زیر تکامل یافت :

▪ کالسگه و دلیجان از عهد باستان از آن استفاده می شد و نوع جدید آن که برای مسافت های دور مناسب بود در سال ۱۵۰۰ میلادی در کشور مجارستان ساخته شد .

▪ راه آهن در سال ۱۸۲۵ در کشور انگلستان برای اولین بار مسافران را جابجا کرد .

▪ قایق و کشتی که از سال ۴۰۰ قبل از میلاد مسیح ساخته و مورد استفاده قرار گرفت ، ولی اولین خط کشتی رانی در سال ۱۸۴۰ میلادی راه اندازی شد .

▪ اتوموبیل که در سال ۱۹۰۸ میلادی توسط هنری فورد ساخته شد در سالهای بعد از آن تا کنون ، کاربرد زیادی در مسافرت و گردشگری داشته است .

▪ هواپیما ، مسافرت هوائی در سال ۱۹۱۹ میلادی در آلمان پایه گذاری گردید.

▪ مسافرت فضائی ، پیش بینی می شود که در سال ۲۰۱۵ میلادی سفر به فضا برای گرشگران و متقاضیان امکان پذیر گردد .

● جاذبه ها و گردشگری و سفر

کلیه اقدامات و فعالیت های گردشگری و سفر به یک یا چند نوع جاذبه و عوامل ایجاد انگیزه به شرح زیر مرتبط می گردد . جاذبه ها ، شوق دیدار مکان ها ، وقایع و افراد ، موجب تحرک انسانها می شود . در هر یک از موارد زیر برای افراد متفاوت ، جاذبه های مختلفی وجود دارد .

▪ طبیعت : محیط طبیعی دشت ها ، جنگل ها ، کوهها و صحراها – مناظر و چشم اندازهای طبییعت – پارک های جنگلی و بوستانها – کوهستانها و مناظر آن در فصول مختلف سال – دریا ها و دریاچه و جزایر – چشمه ها و آبگیرها - بیابانها و مناطق کویری .

▪ فرهنگ : شیوه های زنگی اقوام بومی ، شرایط سنتی محیط زندگی ، لباس و سایر لوازم زندگی سنتی ، روشهای تولید کالاها و اجناس به صورت سنتی ، مراسم و جشن های باستانی .

▪ اماکن و رویدادهای مذهبی : مساجد ، معابد و مکانهای مذهبی که دارای سابقه تاریخی هستند ، اماکن مذهبی که از دیدگاه هر مذهب و دینی دارای تقدس و تبرک است و زوار در مواعد منظمی به آنجا سفر می کنند . مراسم و تشریفات مذهبی بومی و محلی .

▪ قرابت قومی و نژادی : سفر و ملاقات با هدف و منظور دیدار آشنایان و اقوام و افراد خانواده .

▪ تفریح و استراحت : حجم زیادی از سفرها به منظور استفاده از تعطیلات ، استراحت همراه خانواده ، تفریح و ورزش های گوناگون انجام می گیرید .

▪ رویدادهای خاص : تعدادی از افراد به منظور حضور و دیدن وقایع و رویدادهای خاص به سفر میروند .

▪ جشنواره : جشنواره های مختلفی که در اقصا نقاط دنیا برگزار می شود تعداد زیادی از گردشگران را جذب می کند

● تسهیلات گردشگری

گردشگران به مکان و کشورهائی سفر می کنند که در آن کشورها ، امنیت اجتماعی ، آمکانات و تسهیلات اصلی و عمومی فراهم باشد . بعد از تامین امنیت و وجود آرامش ، امکانات و تسهیلات اولیه ای که برای جذب و حضور گردشگر لازم هستند به قرار زیر هستند :

▪ محل اقامت : در هر جامعه ای که طالب جذب گردشگران است حداقل امکانات اقامتی مانند : هتل ؛ متل ، مهمان پذیر ،کمپ های اقامتی ، پارک ها و سایر جاهای مناسب اقامت مسافر باید تامین شود . این امکانات باید به نحوی باشد که فرصت انتخاب برای مسافر را فراهم نماید .

▪ غذا و خوراک : برای مسافران و کردشگران تامین غذای بهداشتی و مطمئن و تنوع آن اهمیت دارد .

▪ خدمات پشتیبانی : برای تامین آسایش گردشگران و جلب نظر و رضایت آنها ، ارائه خدمات پشتیبانی ضرورت دارد . امکان تهیه کالاها و اجناس به صورت جزئی و تجاری ، هدایا ، سوغاتی و سایر مایحتاج . گردشگران معمولا به دنبال دیدن و خریدن چیزهای جدید و جالب توجه هستند .

▪ امکانات بنیادی و ساختاری : خدمات بنیادی مانند ؛ آب بهداشتی ، تصفیه فاضلاب ، شبکه ارتباطات ، تسهیلات بهداشتی و درمانی ، برق ، پلیس ، آتش نشانی و جاده ای مناسب بایستی درحد مناسب آماده باشد .

▪ حمل و نقل : گردشگران باید بدانند در داخل کشور میزبان ، با چه نوع وسایلی می توان سفر کرد و به مشاهده مناطق دیدنی بپردازند ، در ثانی هزینه هر وسیله و یا امکان سفر چه مقدار است . گردشگران به دنبال دستیابی به لوازم راحت ، آسان و با هزینه مناسب هستند .

▪ مهمان نوازی : طبیعی است که هر چقدر روحیه مهمان نوازی و احساس امنیت و برقراری ارتباط محبت آمیز بین گردشگر و افراد جامعه میزبان بیشتر باشد ، گردشگران بیشتری طالب دیدار از آن جامعه خواهند بود .

● عوامل اصلی انگیزه سفر و گردشگری

برای آنکه فردی برای سفر تصمیم بگیرد و گردشگری را در برنامه های زندگی خود منظور نماید به چهار عامل و انگیزه بستگی دارد :

۱) وقت و فرصت داشتن : اگر برای فردی زمان برای آسودگی و تعطیلی افزایش یابد ، به فرصت برای سفر و گردشگری وی افزوده می شود . تغییر در روزهای کار یا ساعات حضور در محل کار ، تقویم درسی مدارس بر نحوه تصمیم افراد برای سفر اثر دارد . در جوامع امروزی ، معمولا الگوهای سفر از دو هفته تعطیلات در سال به سه یا چهار روز در سال کاهش یافته است .

۲) در آمد : از عوامل مهم نیازهای سفر توانائی مالی است که به عنوان پس انداز یا وجوه مازاد بر هزینه های ضروری زندگی در خانواده ها وجود دارد و برای سفر در نظر می گیرند .

مازاد هزینه های ضروری وجهی است که پس از پرداخت هزینه های غذا ، لباس ، مسکن ، پرداخت هزینه های آب ، برق ، گاز و تلفن برای خانواده باقی می ماند .

۳) وسیله سفر : دسترسی آسان به وسایل جابجائی ( خودرو ، اتوبوس ، قطار ، هواپیما و کشتی ) و مدت یا ساعاتی که صرف گرفتن بلیط و رفتن به ایستگاه یا پایانه حرکت می شود ، از عوامل مهم تصمیم گیری برا یسفر است .

۴)انگیزه : انگیزه یکی از عوامل مهم و موثر برای تصمیم گیری برای سفر است . انگیزه ممکن است ناشی از بدنبال چیزی نو بودن ، تحصیل ، ملاقات با افراد و دوستان ، سرگرمی ، استراحت یا کاهش فشار ورانی باشد .

● سهم کشور ما از گردشگری دنیا

طبق آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری ، تعداد گردشگران در سطح جهان به رکورد به سابقه ۹۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۷ رسیده است . این رکورد و توسعه گردشگری توسط اقتصاد جهانی حمایت شده است ، که در دو دهه گذشته رشد اقتصادی ، عوامل رشد گردشگری را فراهم نموده است . طبق این گزارش ، گردشگری در سطح جهان در سال ۲۰۰۷ نسبت به سال ۲۰۰۶ رشد ۶% داشته است .

تعداد گردشگران اضافی در سال ۲۰۰۷ حدود ۵۲ میلیون نفر است که از این مقدار ، ۱۹ میلیون نفر سهم اروپا ، ۱۷ میایون نفر سهم آسیا و اقیانوسیه ، آمریکا ۶ میلیون نفر ، آفریقا ۳ میلیون نفر و خاورمیانه ۵ میلیون نفر بوده است .

با وجود برنامه ریزی بلند مدت کشورها ، افزایش گردشگری رشدهای متفاوتی داشته است ، خاورمیانه رشد ۱۳% ، بعد از آن آسیا و اقیانوسیه رشد ۱۰% ، آفریقا رشد ۸% ، آمریکا رشد ۵% و اروپا رشد ۴% دارند .

با وجود تنش ها و تهدیدها در کشورها خاورمیانه ، اکثر کشورهای منطقه ، پذیرای گردشگر بوده و ۴۶ میلیون نفر را گردشگر جهانی را پذیرا شده اند . از میان کشورهای خاورمیانه دو کشور عربستان سعودی ومصر رشد گردشگری بیشتری نسبت به بقیه کشورها داشته اند .

نواحی گردش پذیر جهانی حدود ۵۰% از گردشگران جهانی را پذیرفته اند ، اروپا در سال ۲۰۰۷ حدود ۴۸۰ میلیون نفر گردشگر داشت .کشورهایی مانند ترکیه ۸% ، یونان ۱۲% ، پرتقال ۱۰% ، ایتالیا و سوئیس هر کدام ۷% رشد گردشگری داشته اند .

به آمار و ارقام یک بار دیگر نظری بیندازید ، راستی جایگاه کشور ما که تعداد زیادی جاذبه های بی نظیر گردشگری دارد در این مباحث ، کجا قرار می گیرد ؟؟ سهم کشور ما از اقتصاد و صنعت گردشگری جهانی با ۹۰۰ میلیون گردشگر در سال و ۳ تریلیون دلار درآمد ، چه مقدار است ؟؟

حجت الله مهریاری

منابع و ماخذ :

۱ ) What Is tourism ?

http://www.prm.nau.edu/prm۳۰۰

۲ ) World Tourism Exceeds Expectations in ۲۰۰۷

http://www.ngoform.org.kh

۳ ) World Tourism Organization ( UNWTO )

http://www.unwto.org/index.php

۴ ) Regional Representation for The Middle East

http://www.unwto/regional/middle_east/representaion.htm