انقلاب فناوری به پایان می­ رسد

وقتی بحث رونمایی از یک محصول جدید به میان می آید, هیچ کس در صنعت رایانه یا هر صنعت مشابه دیگر به پای «استیو جابز» نمی ­رسد

وقتی بحث رونمایی از یک محصول جدید به میان می‌‌آید، هیچ کس در صنعت رایانه یا هر صنعت مشابه دیگر به پای «استیو جابز» نمی‌­رسد. جلسات رونمایی او از محصولات جدید اپل که وی در آن یکه و تنها با یک ژاکت مشکی روی صحنه حاضر می­‌شد و در مقابل دیدگان حیرت­‌زده حاضران از یک محصول الکترونیکی جدید «شگفت انگیز» رونمایی می‌کرد، فقط از عهده یک شومن نابغه برمی­‌آید. او زمانی گفته بود، کاری که رایانه­‌ها می‌­کنند فقط احضار و تلفیق اعداد است اما آنها این کار را آنقدر سریع انجام می‌­دهند که نتیجه کار جادویی به نظر می‌­رسد. جابز که هفته گذشته در سن ۵۶ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان، چشم از جهان فرو بست، زندگی خود را صرف تلفیق این جادو در محصولاتی با طراحی‌­­هایی حیرت‌­انگیز و روش‌های کاری آسان کرد.

واکنش­‌ها به مرگ جابز حاوی پیام مهمی است. بسیاری از مردم برای ادای دین به وی در مقابل فروشگاه‌های اپل در سراسر جهان دسته گل گذاشتند و شمع روشن کردند، اینترنت پر بود از پیام­‌ها و مطالب احساسی درباره او از افراد مختلف گرفته، از غول‌های فناوری تا سیاستمداران. این نشان می­‌دهد که جابز فقط یک مدیر موفق نبود. او در سه حوزه انسان موفقی بود: یک متخصص فناوری، یک مدیر شرکت و کسی که کاربران را متقاعد کرد تا عاشق محصولاتی شوند که تا دیروز غیرشخصی و صرفا ابزاری کاربردی محسوب می­‌شدند. عجیب آنکه، این ویژگی آخر او بود که عمیق‌­ترین تاثیر را بر سبک زندگی ما گذاشت. دوران فناوری شخصی از بسیاری جهات تازه در ابتدای راه خود قرار دارد.

● انقلاب جابز

جابز به عنوان یک متخصص فناوری با دیگران متفاوت بود زیرا او فقط یک مهندس صرف نبود واین نقطه قوت او محسوب می­‌شد. او در طراحی و ابعاد زیبایی‌شناسی محصولات اپل نیز شدیدا نقش داشت و تاثیر مهمی در پیشرفت فناوری از نظر ساده‌­سازی آن بر جا گذاشت. بارها شده بود که او یک ایده رایج اما نیمه شکل­‌گرفته را می­‌گرفت یک رایانه شخصی، یک پلیر موسیقی دیجیتال، گوشی هوشمند، تبلت و چنان آن را گسترش می‌­داد که تازه دیگران متوجه استفاده صحیح آن می­‌شدند. شرکت­‌های رقیب همه تلاش می­‌کردند راهی را که او رفته بود، طی کنند. در این فرآیند او آغازگر یک انقلاب در صنعت پردازش، موسیقی، تلکام و تجارت نوینی بود که پذیرش آن برای شرکت­‌های بزرگ بسیار دردناک اما برای میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان بسیار لذت­‌بخش بود.

در جهان تجارت، کسی که زمانی خود را یک یاغی می‌دانست که مدام سرگرم جنگ با شرکت‌های بزرگ بود در نهایت به جایگاهی رسید که مورد تعریف و تمجید مدیران همان شرکت‌ها قرار گرفت که به وی به دیده یک مدیر موفق نگاه می‌کردند. بخشی از این موفقیت مرهون استعداد او در این زمینه­‌ها بود: شومنی، نگرش استراتژیک، توجه خیره­‌کننده به جزییات و سبک مدیریتی دیکتاتور‌مآبانه که مایه حسرت بسیاری از مدیران بود. اما مهم‌­تر از همه، فراز و فرود استثنایی زندگی اوست که توجه فراوانی را می‌­طلبد. دهه ۱۹۸۰ میلادی دهه خوبی برای جابز نبود. او بعد از مدتی سرگردانی بالاخره در سال ۱۹۹۶ به شرکت اپل بازگشت که خود یکی از بنیانگذاران آن بود و توانست این شرکت را به اوج برساند. این یک نکته الهام‌بخش برای کسانی است که در دنیای تجارت دچار بحران حرفه‌­ای شده‌­اند. راهی که او از طریق آن توانست این شرکت بیمار را احیا کرده و به یک غول بزرگ فناوری تبدیل کند که حتی شرکت مایکروسافت در دوران «بیل گیتس» را تحت سایه خود قرار دهد، بسیار شبیه داستان یک فیلم هالیوودی است و بدون شک در آینده نزدیک شاهد چنین فیلمی در هالیوود خواهیم بود.

اما شاید عجیب­‌ترین مساله درباره جابز وفاداری احساسی کاربران به محصولاتی است که او طراحی کرده و ساخته است. کدام برند در جهان فناوری را می­‌شناسید که تا این حد کاربران وفادار داشته باشد؟ بسیاری از کاربران اپل خود را بخشی از یک جامعه حس می‌­کنند که جابز رهبری آن را برعهده دارد. در واقع یک ارتباط شخصی بین آنها وجود دارد. محصولات اپل طبق سلایق رییس این شرکت طراحی می‌شد و با استانداردهای بسیار وسواسی او هم‌خوانی داشت. هر آیفون و مک‌بوکی ردی از او را بر خود دارد. دستاورد بزرگ او تلفیق احساسات شخصی با محصولات فناوری است. خروجی نهایی یک محصول بسیار شخصی است و این همان ویژگی‌­ای است که جابز را در حافظه تاریخ ماندگار می­‌کند زیرا بعد از او بود که کانون نوآوری فناوری در طول یک دهه دستخوش تغییرات گسترده شد.

● تغییر یک دوران

در گذشته مسیر نوآوری یک مسیر مشخص بود که از آزمایشگاه­‌های نظامی و کارگاه شرکت‌­های بزرگ شروع می‌­شد و در نهایت به بازار کاربران ختم می­‌شد اما جابز با محصولات خود این مسیر را تقریبا برعکس کرد. در طول یک دهه گذشته، در سایه ابتکارات جابز، بسیاری از منازل دارای تجهیزات قدرتمندتر، منعطف‌تر و ساده‌­تری از سیستم­‌های شرکت‌­های بزرگ هستند و کاربران در منازل خود قادرند راحت‌تر به سرویس‌های مورد نظر خود دست یابند که همگی در سایه محصولاتی است که جابز طراحی کرده است. این روزها این نیروهای دولتی و نظامی هستند که خود را ناگزیر از دسترسی به محصولات و سرویس‌های کاربری خانگی می­‌دانند. شرکت‌‌های بزرگ اخیرا اقدام به اتخاذ نسخه‌­های خانگی شبکه‌های اجتماعی می‌­کنند و هر کدام تلاش دارند تا «فروشگاه‌های کارکردی» خاص خود را دایر کردند تا مثل اپل نرم­‌افزارهای مورد نیاز را به کاربران خود ارایه کنند. پزشکان از تبلت­‌ها برای امور خود در بیمارستان­‌ها استفاده می‌­کنند. در همین حال تعداد کاربران تشنه برای چنین محصولاتی همچنان رو به افزایش است. گرایش به محصولات اپل اکنون در دهلی‌نو و دالیان مثل دوبلین و دالاس رو به افزایش است.

● اکوسیستم بسته جابز

آقای جابز اما به یک مدیر سخت­گیر غیرعادی معروف بود. منتقدانش شکایت می­‌کنند که محصولات و سیستم‌هایی که او طراحی کرده است، همگی بسته و منعطف‌­ناپذیر هستند و او این کارها را تحت عنوان استفاده راحت­‌تر از این محصولات انجام می‌­دهد. اما نباید فراموش کرد که او با ارایه دسترسی میلیون­‌ها نفر به فناوری پیشرفته عملا به آن‌ها قدرت بیشتری بخشید. پافشاری او بر اینکه کاربران در اولویت قرار گیرند و تمرکز او بر ظرافت و سادگی محصولات، این روزها به شرکت‌­های رقیب نیز سرایت کرده است.

شکاف بین اپل و دیگر شرکت­‌های فناوری اکنون کمتر از قبل شده است. رونمایی از آیفون جدید توسط تیم مدیریت جدید اپل به ریاست «تیم کوک» که در ماه آگوست جانشین جابز شد بیشتر فقط یک رونمایی بود و برخلاف رونمایی­‌های جابز الهام­‌بخش نبود. اجرای کوک در این رونمایی رنگ و بوی جابز را نداشت و با وجود تلاش کوک این رونمایی شبیه رونمایی یک شرکت رقیب اپل برای نمایش عمومی یک محصول جدید بود، چیزی شبیه مراسم رونمایی تبلت جدید شرکت آمازون توسط «جف بزوس.» آمازون اخیرا تلاش فراوانی کرده است تا یک تلفیق ظریف بین سخت­‌افزار، نرم‌­افزار، محتوا و خدمات در محصول جدید خود ارایه کند اما بزوس با وجود تلاش برای تقلید از جابز در مراسم رونمایی چندان درخششی نداشت. با مرگ جابز، اپل به یک شرکت در میان دیگر شرکت‌­های فناوری تبدیل خواهد شد و دیگر خبری از روح وحشی وی در محصولات این شرکت وجود نخواهد داشت. در سال­‌های نخست اپل، یکی از مهندسان درباره جابز گفته بود: استیو جابز قادر است یک جهان «مختل اما واقعی» ایجاد کند و رمز قدرت متقاعدسازی او نیز دقیقا در همین قابلیت بود. او در نهایت توانست واقعیت خود را خلق کند و جادوی پردازش را در محصولاتی بدمد که باعث دگرگونی عمیق این صنعت شدند. می­‌گویند او در جوانی گفته بود می­‌خواهد نشان خود را بر این جهان بگذارد و اکنون به نظر می­‌رسد او این حرف خود را عملی کرده است.

منبع: اکونومیست

ترجمه:محمود حبیبی