چکاپ سرطان پستان

بسیاری از بیماری‌ها قبل از اینکه علایم خود را در بدن واضح نشان بدهند تا بیمار از وجود آنها آگاه شود، مدتی نهفته و بدون‌علامت هستند. بعضی بیماری‌ها هم به دلیل ناشناخته بودن علتشان، قابل پیشگیری نیستند اما می‌توان با تشخیص به موقع آنها قبل از استقرار کامل بیماری و بروز عوارض جدی درمانشان کرد...

بسیاری از بیماری‌ها قبل از اینکه علایم خود را در بدن واضح نشان بدهند تا بیمار از وجود آنها آگاه شود، مدتی نهفته و بدون‌علامت هستند. بعضی بیماری‌ها هم به دلیل ناشناخته بودن علتشان، قابل پیشگیری نیستند اما می‌توان با تشخیص به موقع آنها قبل از استقرار کامل بیماری و بروز عوارض جدی درمانشان کرد...

مثلا افزایش قند و چربی خون در بسیاری موارد ابتدا بدون علامت است و این ۲ بیماری ممکن است بی‌سروصدا به تخریب عروق‌قلبی و ارگان‌های بدن مشغول باشند و فقط وقتی فرد متوجه بالا بودن چربی یا قند در بدن خود ‌شود که علایم قلبی- عروقی یا مغزی آن بارز شوند و آن موقع برای درمان خیلی دیر است. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد برای کنترل قند و چربی خون هر سال یک بار آزمایش خون بدهند تا در صورت افزایش آن به موقع متوجه شوند و درمان را شروع کنند. این کار معنی «چکاپ» است. از چکاپ‌های مخصوص بانوان می‌توان به «پاپ‌اسمیر» یا «تست سرطان دهانه رحم» اشاره کرد که با آن می‌توان بیماری سرطان رحم را در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص داد و حتی بدون عمل جراحی درمان کرد. تست «سرطان پستان» و تست «سرطان کولون» (بررسی روده بزرگ در خانم‌ها و آقایان بالای ۵۰ سال) هم جزو چکاپ‌های مهم‌اند. در مورد سرطان پستان هیچ‌چیز جای یک معاینه‌ کامل و دقیق به‌وسیله پزشک را نمی‌گیرد اما همه خانم‌ها باید در بهترین زمان ممکن، یعنی بعد از پایان عادت ماهانه نیز با انجام خودآزمایی پستان به تشخیص زودرس مشکلات احتمالی پستان‌های خود کمک کنند. این خودآزمایی بسیار ساده، ۲ مرحله دارد؛ نگاه کردن به ظاهر پستان که باعث مشاهده علایم ظاهری می‌شود و لمس کردن که در صورت وجود توده‌، تشخیص داده می‌شوند.

برای این منظور، ابتدا جلوی یک آینه بزرگ بایستید و به پستان‌های خود در ۴ حالت (دست‌ها بالای سر، دست‌ها به کمر زده، دست‌ها در کنار بدن آویزان و خم شده به سمت جلو) به دقت نگاه کنید و در صورت وجود هرگونه علامت غیرعادی مانند فرورفتگی پوست، فرورفتگی نوک پستان یا زخم‌های مزمن یا پوسته‌پوسته شدن نوک پستان یا حالت پوست پرتقالی پستان به پزشک مراجعه کنید. سپس به پشت بخوابید و دست سمتی را که می‌خواهید معاینه کنید، زیر سر بگذارید و با قسمت نرم بند آخر انگشتان دست مقابل، تمام پستان را معاینه کنید. نسج پستان را به آرامی روی قفسه پستان با حالت دورانی بلغزانید. سپس نسج پستان را مانند یک ساعت در نظر بگیرید و دستتان را مانند عقربه‌ها روی آن حرکت داده و تمام قسمت‌های آن را معاینه کنید. در انتها نیز نوک‌پستان را به آرامی فشار دهید تا از بودن یا نبودن ترشحات مطمئن شوید. در صورت لمس توده‌ یا هر نوع سفتی در پستان یا ترشح از نوک پستان، بدون نگرانی به پزشک مراجعه کنید زیرا معمولا این علامت‌ها مربوط به بیماری‌های خوش‌خیم هستند و درمان آنها بسیار راحت است.

نگاه فوق تخصص جراحی پستان

دکتر نسرین‌السادات علوی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران