فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش ژاپن

نگاه بهIT به عنوان یک نیاز ملی

ژاپن همزمان با پژوهش در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه های عملی گسترش آن را در همه ابعاد زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آغاز کرد. امروزه بیشترین روبات های کارخانه ای جهان در ژاپن است و ژاپن در به کار گیری ماشین هایی که براساس فناوری میکروالکترونیک کار می کنند رتبه بالایی دارد.

نه تنها تولید دستگاه های ضبط ویدئویی، تلویزیون، بازی های تلویزیونی و کامپیوتری، دوربین های ویدئویی، لوازم خانگی الکترونیک، کامپیوتر و نرم افزارهای گوناگون، سال هاست که در آ سیا در انحصار ژاپنی هااست. بلکه آنان در بهره گیری از فناوری مدرن در کارخانه ها، سازمان های دولتی، مدارس، دانشگاه ها و بنگاه های اقتصادی، خدماتی و فرهنگی نیز پیشرو هستند. میزان نفوذ اینترنت، شمار کاربران و کیفیت زیرساخت های مخابراتی ژاپن به عنوان شاخص ترین فناوری در عصر اطلاعات، این موضوع را در سنجش با دیگر کشورهای پیشرفته جهان تائید می کند.ژاپنی ها گذشته از سرمایه گذاری های کلان در زمینه نوسازی و گسترش موسسات پژوهشی ملی و ایجاد پارک ها و شهرک های علمی معتبر، در جهت ایجاد شهرهای دیجیتالی در سراسر ژاپن با هدف ایجاد جامعه شبکه ای، تلاش های بسیاری کرده اند. شهرهای دیجیتالی به عنوان برنامه کاری و سیاست دولت ها برای ایجاد یک جامعه شبکه ای مورد توجه جدی قرار گرفته است. شهرهای بسیاری مانند آمستردام، هلسینکی، پاریس، شانگهای و کیوتو پیشگامان این حرکت هستند. شهرهای دیجیتالی هدف های متنوعی دارند و در چارچوب مفاهیم گوناگون به کار گرفته می شوند.

- برنامه ملی توسعه فناوری اطلاعات وارتباطات در آموزش: وزارت آموزش و پرورش، ورزش، علوم و تکنولوژی ژاپن، آموزش و پرورش را بخش مهمی از این کل واحد اجتماعی به شماره می آورد و برنامه عملی برای هماهنگی با جامعه اطلاعاتی همراه با دیگر وزارتخانه ها به نخست وزیر ارائه داده است؛ برنامه ها بیشتر بر پایه گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس و دانشگاه ها استوار است و در برگیرنده توسعه شبکه های توزیع اطلاعات، گسترش ارتباطات ماهواره ای، گسترش روش های آموزشی، پرورش حرفه ای آموزگاران و طراحی و ترویج برنامه های درسی برای یادگیری و آموزش مبتنی بر شبکهWeb Based learning and Teaching- است.

در سال۱۹۹۶ گزارش شورای مرکزی آموزش و پرورش تحرک تازه ای به برنامه های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بخشید.

ژاپن به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش به عنوان یک نیاز ملی حساسیت چشمگیر نشان داده است. گزارش وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ، ورزش، علوم و تکنولوژی در سال۱۹۹۹ نشان می دهد که ژاپنی ها به فناوری اطلاعات به عنوان ابزاری کارآمد برای افزایش کیفیت منابع انسانی، افزایش توانایی های توسعه فناوری در دوران پساصنعتی، بهبود کیفیت زندگی، بازسازی بنیان های اجتماع بر پایه پارادایم فناوری اطلاعات و به دست آوردن جایگاهی ممتاز در جهان امروز می نگرند Monbusho( -۱۹۹۹ ).

- پروژه کامپیوتری کردن آموزش و پرورش: پروژه کامپیوتری کردن آموزش و پرورش در پی ایجاد زمینه ها، محیط و فرصت هایی که روش های آموزش گسترش یابد و دانش آموزان بیش از پیش در فرایند یاددهی- یادگیری، ارتباط خود را با جهان خارج گسترش دهند، بتوانند جهان را به کلاس درس خود بیاورند و یادگیری و آموزش را عینی تر سازند، به گونه ای که رهاورد آموزش چیزی بیش از “شنیدن” و بیش از پیش پایدار و مرتبط با زندگی اجتماعی دانش آموزان باشد.

پروژه ژاپنی ها در ارتباط با بهسازی مدیریت مدرسه تلاش می کند تا رابطه مدرسه و جامعه را آسان سازد و تصویر روشن تری از انتظارات اجتماعی برای مدارس ارائه دهد، راه های مشارکت جامعه در مدیریت مدرسه را متنوع و کارآمد کند، نظام اداری مدرسه را بازسازی کند، به گونه ای که خانواده ها به عنوان مشاوران و بهترین حامیان اجرای برنامه های آموزشی مدارس شناخته شوند. این پروژه با ایجاد شبکه های موثر ارتباطی با برنامه های پرورش حرفه ای آموزگاران و کارکنان مدارس را اثربخش و پویا می سازد. Monbusho( -۱۹۹۹ )

این پروژه در زمانی اندک مدارس را به سالن هایی با کامپیوترهای پیشرفته و متصل به اینترنت مجهز ساخت و برای هر یک از آموزگاران کامپیوترهای شخصی در مدارس قرار داد. سیستم های ارتباطاتی در قالب شبکه های اینترنتی و اینترانتی گسترش یافت و سرعت اینترنت با کیفیت بهتر افزایش یافت. برنامه های پرورش حرفه ای آموزگاران در سطوح گوناگون در کوتاه زمان، همه آنان را با تحولات تازه آشنا ساخت و مهارت های اساسی مربوط به کامپیوتر و اینترنت و چگونگی کاربرد آن در فرایند یاددهی- یادگیری در موضوعات گوناگون درسی را در آنها توسعه داد. این برنامه تا سال۲۰۰۱ با بهره گیری از نرم افزارهای تهیه شده به زنان ژاپنی به سرعت مورد توجه آموزگاران قرار گرفت. گذشته ازآن ساختار اداری مدارس چنان دگرگون شد که هر مدرسه یک آموزگار مسئول فناوری اطلاعات و ارتباطات داشته و اداره های آموزش و پرورش مناطق و مراکز استان ها، مراکزی برای اجرای بهتر پروژه کامپیوتری کردن آموزش و پرورش بنیان نهادند.

● نتیجه

ژاپنی ها با تبیین بینش ملی خود در حوزه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سیاسی، اقتصادی و تکنولوژی (فناوری اطلاعات و ارتباطات) و برنامه ریزی درازمدت و کوتاه مدت، تعیین ماموریت های دولت، فعالیت های اجرایی و به کارگیری بخش خصو صی و پشتیبانی گسترده از موسسات آموزشی، امیدوارند به نیاز ملی در زمینه افزایش شناخت فناوری، سواد اطلاعاتی و توان درک مناسبات در جهان امروز پاسخ شایسته بدهند. امروزه پروژه های عملی بسیاری در موسسات آموزشی اجرا می شود تا آرام آرام فراگیران را به بهره گیری از انواع فناوری اطلاعات و ارتباطات مجهز سازند، به گونه ای که یادگیری و آموزش مبتنی بر شبکه، امری رایج و معمول در مدارس و کلاس های درس باشد، یادگیری مادام العمر را ترویج کند و بنیان های جامعه مبتنی بر اطلاعات و در حال یادگیری را بیش از پیش تقویت کند و به پیش ببرد.

صفی الله ملکی

کارشناس ارشد امور فرهنگی