اینجا اراک است و کبابش آب دارد

از طرز تهیه تهتالی تا عادات غذایی اراکی ها

وقتی صحبت از غذاهای سریع و آسان می‌شود، کباب‌تابه‌ای یکی از اولین گزینه‌هایی است که به ذهن می‌آید؛ غذایی که معمولا همه از خوردنش لذت می‌برند...

ولی آیا می‌دانید در اراک، کباب‌تابه‌ای را چطور تهیه می‌کنند؟ می‌دانید اراکی‌ها به کباب‌تابه‌ای مخصوص‌‌شان چه می‌گویند؟ آنها به این غذا می‌گویند «تهتالی» یا «کباب آبی»؛ زیرا این غذا را آب‌دار سرو می‌کنند. در «سفره ایرانی» این هفته، مهمان اراکی‌ها هستیم. با ما همراه شوید.

● عادات‌ غذایی اراکی‌ها

خیلی از اراکی‌ها شیره انگور را به صورت شربت درمی آورند و در کنار غذایشان به عنوان نوشیدنی میل می‌کنند. بیشتر آنها به ماست و دوغ، ‌بیش از مواد غذایی دیگر علاقه دارند. اراکی‌ها در آش‌هایشان، به خصوص در فصل زمستان، از گلوله‌های مخصوصی که از گندم جوشیده‌شده در دوغ تهیه شده، استفاده می‌کنند؛ به این ترتیب که گندم را آنقدر در دوغ می‌جوشانند تا آب آن کاملا تمام شود و سپس آن را له می‌کنند به شکل گلوله درمی‌آورند و خشک می‌کنند و در تهیه آش‌هایشان، به خصوص ترخنه‌دوغ، مورد استفاده قرار می‌دهند.

● این غذا چند کالری دارد؟

این غذا در مجموع ۱۰۵۵ کیلوکالری انرژی دارد و در صورتی که به ۴ قسمت تقسیم شود، به هر نفر ۲۵ص۰ کیلوکالری انرژی خواهد رسید اما چون با نان خورده می‌شود حداقل ۲۰۰ کیلوکالری دیگر به انرژی‌اش اضافه خواهد شد.

● مـواد لازم (برای۴ نفر)

▪ گوشت چرخ‌کرده/ ۴۰۰ گرم/ ۶۶۰ کیلوکالری

▪ گوجه‌فرنگی رنده‌شده/ ۲ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

▪ پیاز بزرگ/ ۱ عدد/ ۲۵ کیلوکالری

▪ سیب‌زمینی/ ۴ عدد/ ۳۲۰ کیلوکالری

▪ نمک، فلفل سیاه و زردچوبه/ به‌میزان دلخواه/ ۰ کیلوکالری

● طـرز تـهـیـه

ابتدا پیاز را رنده و به گوشت چرخ‌کرده اضافه کنید. ادویه‌ها را نیز در این مرحله به محتویات اضافه و مواد را خوب با هم مخلوط کنید. سپس آنها را به صورت گلوله‌های بیضی‌شکلی درآورید و در‌ تابه‌ای سرخ کنید. بعد از کمی ‌سرخ‌شدن ۲ طرف کباب‌ها، آب گوجه‌فرنگی را همراه یک لیوان آب اضافه و سیب‌زمینی‌ها را که از قبل تکه کرده‌اید، در تابه بریزید و بگذارید به مدت ۲۰ دقیقه روی حرارت ملایم پخته شوند. سپس آنها را با آب سرو و با برش‌های نان میل کنید.

● نکـتـه خانـه‌داری

اراکی‌ها این غذا را کمتر با برنج می‌خورند اما اگر بخواهند این ماده‌غذایی را کنار تهتالی قرار دهند، به گوشت چرخ‌کرده در هنگام تهیه این غذا، برنج اضافه می‌کنند؛ درست همان کاری که در هنگام آماده کردن کوفته انجام می‌شود.

● گـوشـت چـرخ‌کــرده

مصرف روزانه ۲ تا ۳ واحد گوشت که البته بهتر است گوشت سفید باشد، یک توصیه کلی است اما برای کم‌خون‌ها بهتر است این گوشت، گوشت قرمز باشد. تنها عیبی که گوشت قرمز دارد وجود چربی‌های اشباع در آن است؛ چربی‌هایی که زیاده‌روی در دریافت‌شان می‌تواند علاوه بر چاقی، بیماری‌های قلبی به بار آورد. البته گوشت به چند شکل مورد استفاده قرار می‌گیرد که متداول‌ترین آنها نوع خورشی و چرخ‌کرده است. نکته‌ای که توصیه می‌شود در هنگام تهیه این گوشت رعایت شود، آن است که تمامی ‌چربی‌های قابل رویت گرفته شده و به نسبت برابر از سویا و یا گوشت‌سفید در نوع چرخ‌کرده آن استفاده شود به این ترتیب ارزش غذایی گوشت چند برابر خواهد شد. نباید فراموش کرد که کودکان، نوجوانان، زنان باردار و شیرده باید این ماده غذایی را در برنامه غذایی خود بگنجانند به این ترتیب پروتئین و املاح مورد نیازشان مانند آهن، تامین خواهند شد.

● گـوجـه‌فـرنـگــی

گوجه‌فرنگی قرمز، یکی از سبزیجات با انواع آنتی‌اکسیدان‌هاست. به این ترتیب که با خوردن یک عدد از آن (۸۵ گرم) ۳۶ درصد از نیاز بدن به ویتامین C تامین خواهد شد. علاوه بر این، در هر ۱۰۰ گرم از این سبزی ۶۲۰ میکروگرم بتاکاروتن و حتی کریپتوگزانتین تامین می‌شود که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌تواند از فعالیت اکسیدان‌ها در بدن پیشگیری کند. یادتان باشد که این سبزی به دلیل آنتی‌اکسیدان‌های متنوعی که دارد، برای روزهای آلوده از نظر آب‌‌وهوایی گزینه‌ای مناسب برای خوردن است تا به این ترتیب خطرات ناشی از آلودگی هوا به حداقل ممکن برسد. بنابراین سالمندان، کسانی که بیماری قلبی دارند و حتی بچه‌ها بهتر است که در این روزها این سبزی را بیش از پیش در برنامه غذایی روزانه‌شان بگنجانند.

● سـیـب‌زمـیـنــی

این ماده غذایی که در خانواده سبزیجات نشاسته‌ای جای می‌گیرد، در رژیم‌های غذایی، یکی از جانشین‌های نان و برنج به حساب می‌آید به طوری که خوردن یک عدد متوسط آن معادل یک برش نان یا ۵ قاشق غذاخوری برنج است و ۸۰ کیلوکالری انرژی دارد. علاوه بر انرژی، این ماده غذایی، منبع پتاسیم است بنابراین کسانی که فشارخون دارند بهتر است که مقدار مشخصی از سیب‌زمینی را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند تا هم اضافه وزن پیدا نکنند و هم فشارخونشان در مقادیر کنترل‌شده‌ای باقی بماند. البته برای این منظور بهتر است که سیب‌زمینی با سبزیجات برگ‌سبز تیره مصرف شود. خیلی‌ها شنیده‌اند که سیب‌زمینی، منبع آهن است در حالی که سخت در اشتباه هستند زیرا خوردن یک عدد سیب‌زمینی مقدار قابل قبولی از این ماده معدنی را به بدن نخواهد رساند.

● همراه این غذا

اراکی‌ها این غذا را با ترشی لیته می‌خورند و می‌گویند خوردن تهتالی با ترشی لیته طعم منحصر به فردی به آن می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم سالاد سبزیجات تازه را نیز به عنوان یک گزینه در نظر داشته باشید؛ به این ترتیب ارزش غذایی‌تان بیشتر خواهد شد.

● اگر کم‌خون هستید

گوشت قرمز منبع آهن است و البته بهتر است که این گوشت به همراه گوجه‌فرنگی، هویج و کلم بروکلی مصرف شود تا به این ترتیب، جذب آهن افزایش یابد. نوشیدنی مناسب برای این غذا نیز آب‌پرتقال تازه است.

● اگر سرما خورده‌اید

بهتر است این غذا را سرخ نکنید و از حداقل روغن و ادویه استفاده کنید. قرار دادن کلم و شلغم در کنار آن نیز می‌تواند به بهبود هر چه سریع‌ترتان کمک کند. یادتان باشد که کسب انرژی در کنار موادغذایی‌ای که مغذی نیز هستند، یک عادت غذایی موثر است.

● اگر چربی خون دارید

بهتر است که کنار غذای شما لوبیای‌سبز و کدوسبز باشند در ضمن به جای گوشت از مرغ چرخ‌کرده یا مخلوط آنها با هم استفاده کنید. به این ترتیب کنترل چربی خونتان حتمی‌خواهد شد.

سارا حسنلو