عوامل فریب

▪ حضرت آدم(ع) با وجود اینکه پیامبر خدا بود و از ملکه عصمت و دوری از هوای نفس برخوردار بود چگونه شیطان توانست او را وادار کند از درخت ممنوعه ای که خدای متعال از آن نهی کرده بود، تناول …

حضرت آدم(ع) با وجود اینکه پیامبر خدا بود و از ملکه عصمت و دوری از هوای نفس برخوردار بود چگونه شیطان توانست او را وادار کند از درخت ممنوعه ای که خدای متعال از آن نهی کرده بود، تناول کرده و فریب شیطان را بخورد؟

ـ براساس آیات قرآن شیطان با روشی بسیار فنی و پیچیده مبتنی بر روان شناسی انسان، با حضرت آدم و حوا تعامل نمود و توانست حضرت آدم را وادار به تناول از درخت ممنوعه نماید. و این هشداری است برای امروز ما که ممکن است سالها در وادی تهذیب نفس و کسب اخلاق حسنه و فضایل گام برداریم اما در مواجهه با همان فرمول و سازو کاری که شیطان با حضرت آدم بکار گرفت، معلوم نیست بتوانیم سربلند و موفق بیرون بیاییم. نکته ای که در اینجا قبل از بیان عوامل فریب لازم است متذکر شویم این است که خطای حضرت آدم از باب عصیان و گناه در برابر خداوند نبود، بلکه از مصادیق ترک اولی به حساب می آید.

زیرا آن جا عالم تکلیف نبود و نهی خداوند ارشادی بود نه مولوی که البته این بحث در جایگاه خودش ضرورت دارد تبیین گردد. اما در اینجا عوامل و راهکارهایی را که شیطان برای اغوا و فریب حضرت آدم بکار گرفت براساس آیات قرآن به شرح زیر ارائه می نماییم.

۱) تکامل طلبی

یکی از ویژگی های فطری انسان گرایش به تکامل و تعالی است. شیطان از همین ویژگی سوءاستفاده کرد و گفت: «ما نهاکما ربکما عن هذه الشجره الا ان تکونا ملکین. (اعراف-۲۰) نهی خدا از خوردن میوه این درخت، به خاطر این است که اگر بخورید، ملائکه می شوید! من شیطان، سابقه ام از تو آدم و حوا بیشتر است. هر کسی از این درخت خورد، ملائکه شد!

خدا خواست آدم خلق کند برای کره زمین (انی جاعل فی الارض خلیفه) و به شما گفت که از این درخت نخورید و اگر بخورید اشکالی ندارد و شما هم ملک می شوید و خدا دوباره آدم دیگری خلق می کند! در اینجا سؤال این است که آیا ملک شدن بد است؟ آیا ملک شدن گناه است؟ جبرئیل و میکائیل و اسرافیل شدن، چه گناهی دارد به خصوص اینکه آدم آن مقام بالای ملائکه را دیده بود که سراسر عقل و نورند. از این رو قصد سرپیچی و نافرمانی خدا را نداشت بلکه حس تکامل یابی داشت و شیطان از این زاویه وارد شد و توانست او را به خوردن درخت ممنوعه مجاب نماید.