اعیاد بزرگ كلیسای ارتدوكس

آیین مسیحیت اولین دینی است كه بیشترین پیرو را از جمعیت یكصد و پنجاه میلیونی روسیه به خود اختصاص داده و از این رهگذر دین اول و آیین رسمی فدراسیون روسیه شمرده می شود پس از آن اسلام با بیست میلیون نفر پیرو در رتبه دوم قرار دارد

مقدمه:

آیین مسیحیت اولین دینی است كه بیشترین پیرو را از جمعیت یكصد و پنجاه میلیونی روسیه به خود اختصاص داده و از این رهگذر دین اول و آیین رسمی فدراسیون روسیه شمرده می شود. پس از آن اسلام با بیست میلیون نفر پیرو در رتبه دوم قرار دارد. تاریخ ورود این مذهب به روسیه به اوایل قرن دهم برمی گردد. گفته شده یونانیها ـ ساكنان بیزانس آن زمان ـ اولین كسانی بودند كه مذهب ارتدوكس را با خود به مسكو آوردند. در تواریخ آمده است "فئوفام گرك" (۱۴۰۵ـ۱۳۴۰) یكی از اولین شمایل نویسان روسی بوده كه از یونان به روسیه و مسكوآمده است.

این مذهب پیروان فراوانی در سراسر جهان دارد اما از آنجایی كه تجمع بیشتری از پیروان آن در روسیه، اروپای شرقی، بالكان وخاورمیانه مشاهده شده، لذا در شرق تمركز یافته و از این روست كه كلیسای ارتدوكس را بعضاً كلیسای شرقی می نامند و در طول تاریخ نیزهمین نام و عنوان رواج داشته است.

اكثریت مردم روسیه تابع كلیسای ارتدوكس هستند و هم اكنون این مذهب از جایگاه، قدرت و رونق خاصی در حیات دینی روسیه برخوردار است. كمتر نقطه ای را در شهر می توان یافت كه كلیسایی از قبل در آنجا وجود نداشته و یا جدیداً ساخته نشده باشد. اسقف اعظم روسیه به عنوان عالی ترین مقام دینی این كشور در رسمی ترین دیدارهای سیاسی با رهبران بزرگ جهان حضور دارد و از سوی دیگر، عالی ترین مقام رسمی كشور یعنی شخص رئیس جمهور اسقف اعظم مسكو را ـ حتی برای افتتاح كلیساهای جدید ـ همراهی می كند. مراسم و اعیاد بزرگ كلیسا به عنوان یك رویداد بزرگ در كشور تلقی شده و به طور مستقیم از شبكه سراسری تلویزیونی روسیه ـ كه در تمام جمهوریهای شوروی سابق نیز قابل دریافت است ـ پخش می شود و در نهایت، علل برخی از تعطیلات رسمی این كشور، ریشه های مذهبی و دینی به ویژه در باورهای مذهب ارتدوكس دارد.

هم اكنون در هشتاد كیلومتری مسكو، شهری تاریخی و مذهبی به نام "سرگیف پاساد" وجود دارد كه علاوه بر جاذبه های تاریخی وتوریستی كلیساها و ابنیه قدیمی آن، پایگاه فعال آموزش و تربیت كشیش های جوانی است كه از سراسر روسیه برای تحصیل آموزه های دینی به آنجا مراجعه می كنند.

البته پنهان نماند پیروان مذاهب دیگری همچون كاتولیك و پروتستان نیز در شمار محدودی در این كشور حضور دارند. بی مناسبت نیست اگر عنوان شود چندی است كه اخیراً وجود همین تعداد محدود كاتولیك، زمینه اختلاف شدیدی میان مقامات ارشد كلیسای ارتدوكس روسیه و واتیكان را بوجود آورده است. زمینه اختلاف ایجاد حوزه های اسقفی كلیسای كاتولیك در خاك روسیه بود كه شدیداً از سوی مقامات ارشد كلیسای ارتدوكس روسیه مورد اعتراض واقع شد. به عقیده دفتر پاتریاك، آمار ۶۰۰ـ۵۰۰ هزار نفر كاتولیكی كه به زعم واتیكان درروسیه زندگی می كنند، بسیار اغراِق آمیز است و لذا نیازی برای ایجاد ساختارهای نیرومند كلیسایی برای خدمت به این تعداد كم كاتولیك وجود ندارد. شایان ذكر است در روسیه معاصر مناطق اقامتی متراكم برای كاتولیك ها مانند لیتوانی و اوكراین وجود ندارد و لذا از اینجا می توان نتیجه گرفت كه كلیسای رم امیدوار است كه جمعیت كاتولیك روسیه رشد كند. اما مقامات كلیسای ارتدوكس روسیه از این بابت نیزناراحت اند كه چرا واتیكان قبل از اتخاذ تصمیم خود با آنها مشورت نكرده است؟

با توجه به نفوذ و گسترش دین و كلیسای ارتدوكس در روسیه، معرفی زوایای مختلف باورها و فعالیت های این كلیسا مورد توجه این رایزنی فرهنگی قرار گرفته است. پیشتر گزارشی در این باره با عنوان "آشنایی با كلیسای ارتدوكس روسیه" ارائه شده و اكنون گزارشی دیگربا عنوان "اعیاد بزرگ كلیسای ارتدوكس" تقدیم می گردد. امید است كه مورد استفاده و بهره برداری شایسته قرار گیرد.

۱ـ میلاد مریم مقدس (۲۱ سپتامبر)

در شهر نصران زوج متدین یوحاقیم و آنا، پدر و مادر مریم مقدس زندگی می كردند. یوحاقیم از نسل تزار داوود بود و آنا با خانواده حارون، برادر حضرت موسی تعلق داشت. هر چند كه این زوج هیچ عیب و نقصی نداشتند و بسیار متدین بودند، خداوند یك آزمایش سخت نصیب آنها كرد و آن این كه آنها تا سنین بالا بچه دار نشدند. آنها این وضع را برای خود مصیب بزرگی دانسته و از خداوند متعال مسألت می كردند كه به آنها بچه بدهد. آنها ساكت و صامت حرف های ناخوشایند همسایگان را تحمل می كردند چرا كه در زمان عهد عتیق نداشتن فرزند به معنی بی شرافتی و مجازات در ازای گناه محسوب می شد. با توجه به اینكه برخی از انبیای عهد عتیق زمان تولد مسیح در خاندان داوود را پیشگویی كرده بودند و این زمان بسیار نزدیك بود، هر خانواده یهودی می خواست بچه پسر داشته باشد تا شاید او مسیح باشد و اسراییل رانجات دهد. یوحاقیم به خاطر نداشتن بچه حتی نتوانست به معبد قربانی بدهد چرا كه موبد قربانی او را قبول نكرد. یوحاقیم سر به صحرا زد و روزه شدیدی گرفت.

آنا كه تنها ماند، دست به دعا زد و ناگهان فرشته الهی را دید كه گفت: "آنا دعای تو شنیده شد. تو دختری را به دنیا خواهی آورد كه نام او مریم خواهد بود كه به معنی "بانوی امید" است. او به دنیا وسیله نجات را خواهد بخشید." فرشته همین كلمات را برای یوحاقیم در صحرا تكرار كرد. به زودی این زوجین سالمند صاحب دختری شدند كه اسمش را مریم گذاشتند. ولادت مریم تقریباً ۱۵ سال قبل از میلاد مسیح صورت گرفت.

۲ـ ورود مریم مقدس به معبد اورشلیم (۴ دسامبر)

سه سال از روز تولد مریم گذشت. والدینش هیچ وقت فراموش نمی كردند كه دخترشان مال خداست. خداوند به آنها دختر داد و آنها متعهد شدند این دختر را به خدا باز گردانند. وقتی كه مریم سه سالش تمام شد و او توانست بدون كمك پدر و مادرش زندگی كند، یوحاقیم و آنا او را به معبد اورشلیم بردند. این پدر و مادر درستكار مریم را برای این رویداد آماده كرده و به او ادعیه یاد دادند. مریم كوچك می دانست كه فقط دختر آنها نیست بلكه بنده خداست و مال خداست و لذا از دوری آتی از پدر و مادر نمی ترسید. بالاخره این خانواده راهی اورشلیم شد. آنهاقبل از ورود به اورشلیم لباس های مخصوص جشن را به تن كرده و وارد اورشلیم شدند.

زكاریا رئیس كشیش ها و كشیش های دیگر بر روی ۱۵ پله معبد اورشلیم منتظر آنها بودند. روی هر پله ای یكی از مزامیر مذهبی توسط روحانیون خوانده می شود. مریم سه ساله را به پله اول آوردند و او ناگهان بدون هیچ رودربایستی به آسانی از پلكان بالا رفته و خود را به زكاریا رساند. كشیش اول نه تنها جلوی مریم را نگرفت بلكه او را به داخل معبد، به مقدس ترین قسمت آن برد كه حتی كشیش های عادی حق نداشتند وارد آنجا شوند. بعد از آن پدر و مادر مریم به شهر خود بازگشتند و دختر كوچك در معبد ماند و در آنجا مشغول مطالعه كتاب مقدس، گلدوزی و نخ ریسی شد. ۹ سال گذشت. هنگامی كه مریم ۱۲ سالش شد، پدر ۸۰ ساله اش فوت كرد. دو سال بعد آنا هم این دنیا راترك كرد. طبق رسم یهودیان، دخترانی كه در معبد تربیت می شدند تا چهارده سالگی آنجا می ماندند و سپس بایستی معبد را ترك كنند وشوهر كنند. ولی مریم اعلام كرد كه نمی خواهد شوهر كند و می خواهد تمام زندگی خود را وقف خدا بكند. علاوه بر آن، جوانان از خاندان داوود وظیفه داشتند تشكیل خانواده بدهند تا شاید فرزند آنها مسیح موعود باشد. كشیش ها نمی دانستند مردم را چكار كنند.

ولی بالاخره راه حل پیدا شد: برای اینكه مریم به ازدواج ناخواسته مجبور نشود، تصمیم گرفته شد كه او را به عقد مرد شایسته و سالمندی درآورند تا به عنوان شوهر بكارت او را حفظ كند. طبق روایت كلیسایی، كشیش ها ۱۲ مرد غیرمتأهل و بیوه خاندان داوود را به معبد دعوت كردند و عصای آنها را گرفتند و دعا خواندند كه اراده خداوند عیان شود. فردای آن روز عصای یوسف گل داد و حكم خدا روشن شد. ولی یوسف كه دختران و پسران بزرگ داشت، ابتدا نمی خواست مریم را بگیرد ولی بالاخره نكاح آنها ثبت شد. مریم ۱۴ ساله با یوسف نجار ۸۰ساله به شهر نصران بازگشت.

---