میلیاردرهای بی نام و نشان سینما

نگاهی به کارگردانانی که فیلم های میلیاردی می سازند اما نام شان هنوز به برند تبدیل نشده است

با توجه به آمار و ارقامی که یکی از سایت‌های اینترنتی از فروش گیشه‌های سینماهای جهان گذاشته،‌ ۸۷ کارگردان در جهان وجود دارند که فیلم‌هایشان در جهان بیش از یک میلیارد دلار می‌فروشند. برخی از آنها به لطف کارنامه کاری‌شان تبدیل به چهره‌های معروفی در سینما شده‌اند اما تعداد زیادی از آنها همچنان در گمنامی فیلم می‌سازند. آنهایی که مشهورند و به اصطلاح برند حرفه خودشان شده‌اند و کارگردانان جوان دیگری هم به سبک آنها شروع به فیلمسازی کرده‌اند: استیون اسپیلبرگ، جورج لوکاس، جیمز کامرون، تیم برتون، مایکل بی، کوئنتین تارانتینو و غیره. برخی دیگر از کارگردانان هم هستند که هنوز کارنامه مفصلی ندارند و فقط با چند فیلم نام خودشان را مطرح کرده‌اند، اما با این وجود نام آنها برای بازاریابی فیلم‌هایشان کفایت می‌کند: جی‌جی‌آبرامز، برایان سینگر، جان فاورو و جاد آپاتو درحالی که کارگردانان دیگری چون برت رتنر، زاک اسنایدر، ام.نایت.شیامالان و دیوید ییتس مجبورند با خاطرات بدی که میان طرفداران‌شان بجا گذاشته‌اند، فیلم بسازند تا شاید بتوانند ذهنیت منفی که نسبت به کارهایشان به وجود آمده را از بین ببرند.

کارگردانانی که صاحب برند هستند، سبک تصویری خاص و متمایز خودشان را دارند. شاید حتی پیش از اینکه خودشان شروع به فیلمسازی کنند، مشهور شده‌اند یا ممکن است شهرت‌شان را به‌خاطر فیلم‌هایی که ساخته‌اند و بین طرفداران‌شان جایی باز نکرده، از دست داده باشند. در هر صورت نام آنها به اندازه فیلم‌هایشان مهم و مشهور است یا حداقل می‌توان گفت که نامشان مترادف فیلم‌های ژانر خاصی است. چه تفاوتی بین کارگردانانی هست که نامشان به یک برند تبدیل شده و فیلمسازانی که توانسته‌اند فیلم‌های موفق پرفروش بسازند اما نامشان بر سر زبان‌ها نیفتاده است؟یک عامل شناسایی این دو گروه از هم می‌تواند تبلیغاتی باشد که پیش از شروع فیلم‌ها شرکت‌های پخش‌کننده در جهان روی آنها مانور می‌دهند. اگر این تبلیغات اسم کارگردان فیلم را فریاد بزنند و تمرکزشان روی اسم فیلمساز باشد، قطعا بدانید که کسی که آن فیلم را ساخته، نامش جزو برندهای فیلمسازی است. چون تهیه‌کنندگان روی این نکته حساب می‌کنند که همه مردم این کارگردان را می‌شناسند و یا اسمش را شنیده‌اند. اما اگر در تبلیغات خیلی ساده گفته شد:«از کارگردان فلان فیلم پرفروش(که قاعدتا باید فیلم قبلی او باشد)» یعنی به‌رغم موفقیتی که فیلم این کارگردان در گیشه به دست آورده، هنوز مانده تا خود فیلمساز به شهرت برسد. در طول نمایش فیلم هم نام آنها در تیتراژ می‌آید(معمولا دو بار) و تقریبا بلافاصله تماشاگران فراموشش می‌کنند. با نگاهی به اسامی این کارگردانان و فهرست آثار آنها، برایتان جالب خواهد بود که ببینید چه فیلم‌هایی از چه کسانی توانسته‌اند در سرتاسر جهان بیش از یک میلیارد دلار بفروشند.

● لی آنکریچ

عجیب نیست که نام لی آنکریچ برای مخاطبان معمولی سینما خیلی آشنا نباشد. شاید باورتان نشود ولی این فیلمساز فقط با ساختن یک فیلم در فهرست کارگردانانی قرار گرفت که فیلم‌هایشان فروش بالای یک میلیارد دلار در جهان داشته است. بیشتر به عنوان تدوینگر کار سینمایی انجام داده و کارش را هم با سریال‌های تلویزیونی شروع کرده است. شانس مهمش حضور در کمپانی پیکسار بوده، جایی که «داستان اسباب‌بازی۱» و «زندگی یک حشره» را تدوین کرد و به عنوان یکی از کارگردانان انیمیشن‌هایی چون «کمپانی هیولاها» و «در جست‌وجوی نیمو» نامش در تیتراژ آمد و درنهایت توانست مجوز کارگردانی یکی از مهم‌ترین انیمیشن‌های کمپانی را به دست آورد: «داستان اسباب‌بازی۳». انیمیشنی که رکوردهای فروش در جهان را جابه‌جا کرد و باعث شد برای اولین‌بار مردم نام کارگردانی به نام لی آنکریچ را روی پرده ببینند. گرچه احتمالا زود فراموشش کردند.

● کارلوس سالدانا

این کارگردان برزیلی کارش را با ساخت انیمیشن شروع کرد. انیمیشن‌هایی که ساخته همگی موفق بوده‌اند و بخصوص سری «عصر یخبندان» که تا حدی توجه منتقدان را هم جلب کرد. «عصر یخبندان» آنقدر برای کمپانی تهیه‌کننده‌اش سودآور بود که به فکر ساخت قسمت‌های بعدی آن بیفتد و برای قسمت دوم و سوم، سالدانا توانست این امتیاز را بگیرد که نامش به تنهایی به عنوان کارگردان روی پرده بیاید. انیمیشن «ریو» ساخته سالدانا از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال گذشته بود. انیمیشنی با داستانی ساده اما خوش آب و رنگ درباره چند پرنده استوایی و مفهوم وطن و آزادی. موسیقی متن «ریو» بخصوص خیلی مورد توجه قرار گرفت.

● اندرو آدامسون

شاید اسمش را نشنیده‌ باشید اما مخلوق او را همه دنیا می‌شناسند، همان غول سبزرنگ بدترکیب: شرک. اولین کار او در مقام کارگردان ساخت انیمیشن «شرک» (قسمت اول و دوم) بود. انیمیشنی که هم گیشه‌ها را تسخیر کرد و هم این دو قسمت اول به دلیل ساختار متفاوت، شکستن قواعد انیمیشن‌های کلاسیک و به سخره گرفتن آن جهان رویایی انیمیشن‌های دیزنی بین مخاطبان جدی سینما هم طرفداران فراوانی پیدا کرد و منتقدان هم آن را پسندیدند. بعد هم سری فیلم‌های اکشن-حادثه‌ای «افسانه نارنیا» را ساخت که باز هم مخاطبان زیادی در سرتاسر جهان پیدا کرد.

● شان لوی

با سریال‌سازی کارش را شروع کرد و اولین فیلم موفقش (در گیشه البته) یک کمدی خانوادگی به نام «چاق گنده دروغگو» بود. تخصص‌اش ساختن کمدی‌های سبک (چه از نوع رمانتیک و چه خانوادگی) است. یعنی درست ژانر فیلم‌هایی که خانواده‌ها خیلی طرفدارش هستند و به همین دلیل هم بیشتر فیلم‌هایش در دنیا فروش خوبی کردند. البته به‌نظر می‌رسد در ساخت فیلم‌های علمی-تخیلی موفق‌تر باشد. امتیاز فیلم «حلقه فولادی» وی که سال گذشته برای چند هفته در صدر جدول پرفروش‌ها قرار گرفت و در همین ژانر بود از کمدی‌هایش بیشتر است. در حال حاضر کمی از دنیای سینما فاصله گرفته و مشغول ساخت چند تله‌فیلم است.

● بتی توماس

بیشتر کارگردان فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی است ولی فیلم‌های سینمایی پرفروشی هم ساخته که احتمالا مطرح‌ترین آنها انیمیشن «آلوین و سنجاب‌ها» (۲۰۰۹) است. «جانی تاکر باید بمیرد»، «من جاسوسم» و ‌«دکتر دولیتل» از دیگر فیلم‌های مهم وی محسوب می‌شوند. هر چند فیلم‌هایش هیچ‌وقت امتیاز بالایی از منتقدان یا حتی مخاطبان جدی سینما نگرفتند اما جزو کارگردانان فصل تابستان است، یعنی یکی از بهترین فصل‌های اکران فیلم که عامه مردم و به ویژه نوجوانان و کودکان تعیین‌کننده فروش سینماها هستند. این فهرست خیلی طولانی‌تر می‌شود. در میان‌شان نام‌هایی هم وجود دارد که برای بعضی مخاطبان احتمالا آشناتر هستند: راب مارشال، مایک نیول، تاد فیلیپس، اندرو استانتون، کریس میلر،‌ مایکل آپتد، پیت داکتر،‌ ادوارد زوییک و ... . اسامی‌ای هم در بین سازندگان فیلم‌های میلیاردی به چشم می‌خورد که شاید برای سینماروهای جدی هم ناآشنا باشد: آدام شانک‌من، اندی تننت، دیوید سیلورمن، نانسی مه‌یرز، جاستین لین، کلی آزبری و .... برندها که تعدادشان خیلی بیشتر است. فیلم‌های برندها معمولا اکثر اوقات فروش‌های میلیاردی را رد می‌کند. فیلمساز برند هنوز فیلمش به نمایش درنیامده، طرفدارانش منتظر دیدن فیلم بعدی او هستند. برخی از این چهره‌های سرشناس که گیشه سینماها همیشه منتظر آنهاست تا فروش میلیاردی را تجربه کند، عبارتند از: استیون اسپیلبرگ، جورج لوکاس، جیمز کامرون،‌ مارتین اسکورسیزی،‌ رایدلی اسکات،‌ الیور استون، مایکل مان و ...

صوفیا نصرالهی