استئوپروز پوکی استخوان

قدرت و استحکام استخوان به توده و دانستیه استخوانی بستگی دارد و دانستیه نیز به کلسیم , فسفر و دیگر محتویات معدنی استخوان بستگی دارد وقتی که یک استخوان مواد معدنی خود را از دست می دهد قدرت و استحکام خود را از دست می دهد دانشمندان هنوز در حال یافتن علتهای این بیماری هستند ساخت و ساز استخوان به گونه ای است که به طور مداوم استخوان جدید ساخته شده و استخوانهای قدیمی از بین می روند که به آن شکل گیری مجدد استخوان یا نوسازی استخوان گویند این دوره نوسازی ۲ تا ۳ ماه طول می کشد

* علامت و نشانه ها

در مراحل اولیه کاهش توده استخوانی معمولاً هیچ درد و علامت و نشانه ای وجود ندارد اما ممکن است علائم آن شامل موارد زیر باشد :

درد ناحیه پشت و کمر

کاهش طول قد و همراه با خمیدگی و تغییر وضعیت ایستادن

شکستگی مهره ها ، مچ ، هیپ ( لگن ) ، یا استخوان ها

*‌ علل

قدرت و استحکام استخوان به توده و دانستیه استخوانی بستگی دارد و دانستیه نیز به کلسیم ، فسفر و دیگر محتویات معدنی استخوان بستگی دارد وقتی که یک استخوان مواد معدنی خود را از دست می دهد قدرت و استحکام خود را از دست می دهد . دانشمندان هنوز در حال یافتن علتهای این بیماری هستند . ساخت و ساز استخوان به گونه ای است که به طور مداوم استخوان جدید ساخته شده و استخوانهای قدیمی از بین می روند که به آن شکل گیری مجدد استخوان یا نوسازی استخوان گویند این دوره نوسازی ۲ تا ۳ ماه طول می کشد . هنگامی که شما جوان هستید ساختن استخوان جدید بیش ازنابودی استخوانهای قدیمی اتفاق می افتد بنابراین افزایش توده استخوانی داریم . حداکثر توده استخوانی در ۳۰ سالگی وجود دارد و پس از آن به آهستگی سالانه ۳/۰ تا ۵/۰ از توده استخوانی کاسته می شود که البته کاهش مصرف و فقدان ویتامین D و کلسیم این کاهش را تسریع می کند . در یائسگی هنگامی که استروژن پائین می افتد کاهش توده استخوانی به ۱ تا ۳٪ درسال افزایش می یابد این سرعت در حدود ۶۰ سالگی کاهش می یابد اما متوقف نمی شود زنانی که به سن پیری می رسند ممکن است ۳۵ تا ۵۰٪ توده استخوانی خود را از دست داده باشند که این وضعیت در مردان چیزی حدود ۲۰ تا ۳۵٪ است . خطر استئوپروز به مقدار توده استخوانی بدن در سنین ۲۵ و ۳۵ سالگی و چگونگی سرعت کاهش این توده طی سالهای بعد بستگی دارد مقدار توده استخوانی بدن شما مانند یک بانک عمل می کند و ذخیره استخوان شماست که بعدها طی سالها از دست می دهید بکاربردن کلسیم و ویتامین D به اندازه کافی در رژیم غذایی مقدار این توده استخوانی و استحکام آن را تضمین می کند .

* عوامل خطر

تشخیص زودرس بسیار با اهمیت است شما ممکن است قادر به کاهش سیر بیماری باشید و یا اگر در معرض آن هستید پیشگیری نمائید . عوامل خطر به قرار زیر می باشند .

۱ - جنس : شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان در زنان دو برابر مردان است زیرا زنان توده استخوانی کمتری در آغاز دارند و یا عمر طولانی تری هم دارند و همچنین آنها یک کاهش ناگهانی در استروژن را نیز در سن یائسگی تجربه می کنند که سرعت کاهش استخوان را تسریع می کند خانم های باریک و ظریف در معرض خطر بیشتری هستند . مردانی که هورمونهای مردانه ( تستوسترون ) در آنها پائین است نیز در معرض خطر بیشتری هستند .

۲ - سن : هر چه سن بالاتر می رود خطر پوکی استخوان نیز افزایش می یابد . مردانی که بیشتر عمر می کنند خطر بیماری بیشتری نیز دارند .

۳ - نژاد : شما اگر از نژاد سفید یا جنوب شرقی آسیا باشید در معرض بیشترین خطر ابتلا قرار دارید . نژاد سیاه کمترین خطر ابتلا را دارند .

۴- تاریخچه خانوادگی : داشتن مادر و یا خواهر مبتلا به پوکی استخوان خطر ابتلا در شما را بالا می برد .

۵ - استفاده از تنباکو یا سیگار : نقش آن به درستی دانسته نشده است اما محققین دانسته اند که تنباکو در ضعیف کردن استخوان نقش دارد .

۶ - مدت زمانی از طول عمر که یک زن می تواند استروژن تولید کند .

هر چه این مدت زمان طولانی تر باشد خطر پوکی استخوان کمتر است بعنوان مثال اگر شخصی دیرتر از معمول به یائسگی برسد شانس کمتری برای پوکی استخوان دارد و برعکس هر چه سن یائسگی کمتر باشد ( کمتر از ۴۰ سالگی ) در معرض خطر بیشتری قرار دارند .

۷ - داروها :

استفاده طولانی مدت از کورتون ها مثل پردنیزولون - کورتیزون - دگزامتازون - پردنیزون به استخوان صدمه می زند این داروها معمولاً در درمان آسم و روماتوئید آرتریت و پسوریازیس بکار می رود . بالا بودن هورمونهای تیروئید نیز می تواند باعث کاهش توده استخوانی شود این شرایط زمانی که شما هیپرتیروئیدی ( پرکار تیروئید ) دارید و یا هورمونهای تیروئیدی جهت کم کاری تیروئید مصرف می کنید فراهم می شود که با انجام آزمایش مقدارTSH می توان در دوره درمانی مقدار هورمونها را کنترل کرد بعضی از دیورتیکها ( داروهای مدر و ادرار آورد ) مانند فورسماید ( لازیکس ) بومتائید ، اتاکرینیک اسید و ... که باعث آزاد شدن کلسیم از کلیه به داخل ادرار و دفع آن می شوند به استخوانها صدمه می زنند اگر شما در حال حاضر از این داروها استفاده می کنید به پزشک خود مراجعه کرده و از او بخواهید داروهای شما را تغییر دهد . استفاده طولانی مدت از هپارین ، متوتروکسات ، بعضی داروهای ضد صرع و داروهای ضد اسید معده حاوی آلومینیوم نیز باعث کاهش توده استخوانی می شوند .

۸ - کاهش کلسیم دریافتی در طول زندگی و یا شرایطی که باعث کاهش جذب کلسیم شود . این شرایط شامل جراحی معده ، یا بیماریهای دستگاه گوارش مانند بیماری کرون ، بیماری کوشینگ و آنورکسیانوروزا ) نیز به استخوان صدمه می زنند .

۹ - شیوه زندگی بدون تحرک

بهداشت و سلامت استخوان از سن کودکی تضمین می شود . بررسی ها نشان داده اند بچه هائی که فعالیتهای فیزیکی بیشتری داشته اند دانسیته استخوانی بالائی هم دارند .

---