پرسپولیس و یارانه

چرا ورزشکاران حقوق های بالا دریافت می کنند

چند صباحی است که اخبار مرتبط با تیم فوتبال پرسپولیس و یارانه‌ها در هم آمیخته و اظهارنظرهای جالبی به گوش می‌رسد. از همه جالب‌تر اینکه این اظهار نظرها بعضا از سوی رسانه ملی نیز بازگو می‌شود.

برای مثال در برنامه پایش مورخ ۲۴فروردین ماه عنوان شد که «بعضی از بازیکنان پرسپولیس که مبالغ چند

صد میلیون تومانی دریافت کرده‌اند، معترض هستند که حقوق نمی‌گیرند و وضعشان خوب نیست، پس چطور می‌توان از مردم توقع انصراف از یارانه‌ها را داشت (نقل به مضمون)» اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا دستمزد نیروی انسانی شاغل در صنعت ورزش نسبت به فعالان سایر صنایع بیشتر بوده و به نرخ‌های بین‌المللی این صنعت نزدیک‌تر است؟ آیا در وضعیت کنونی کشور، دریافت چنین مبالغی توسط ورزشکاران عادلانه است؟!

برای پاسخ به این سوال‌ها باید توجه داشت که صنعت ورزش و به‌طور اخص فوتبال مانند بسیاری از بازارها شامل نیروی‌های انسانی است که میان باشگاه‌ها (بنگاه‌های اقتصادی) مبادله می‌شوند. اما تفاوت‌هایی میان نیروی انسانی شاغل در صنعت ورزش و سایر صنایع نیز وجود دارد:

۱. نیروی انسانی فعال در عرصه ورزش مانند نیروی انسانی در سایر صنایع به عنوان سرمایه انسانی به درآمدآفرینی برای بنگاه خود مشغول است اما نقطه تمایز میان این دو گروه، وجود سرمایه‌ نمادین برای ورزشکاران است که می‌توانند با بهره‌گیری از این سرمایه نیز برای باشگاه‌ها درآمدآفرین باشند (برای مثال سرمایه نمادین در جذب تماشاگران به ورزشگاه‌ها، فروش حق پخش‌های تلویزیونی و تبلیغات و... موثر است).

۲. در بازار نقل و انتقال ورزشکاران، نیروی انسانی موجود در این بازار بیش از نیروی انسانی شاغل در سایر صنایع قابلیت انتقال دارند به بیان دیگر ورزشکاران توانایی جابه‌جایی بین باشگاه‌های مختلف (بنگاه‌های اقتصادی) سراسر جهان را دارند.

در نتیجه باشگاه‌های داخلی (بنگاه‌های اقتصادی) باید با باشگاه‌های بین‌المللی و دستمزدهای کلان آنها برای استخدام ورزشکاران رقابت کنند.

از دیگرسو ورزشکاران نیز به عنوان سرمایه انسانی برای تعیین دستمزد خود مانند مدل مزد کلیدیwage contours model در بازار کار عمل می‌کنند و ورزشکاران شاغل در برخی بخش‌های کلیدی مبنا قرار می‌گیرند برای مثال در ایران بعضا دستمزدهای فوتبالیست‌ها در اروپا و به‌طور اخص کشورهای حوزه خلیج‌فارس به عنوان بخش کلیدی مبنای دستمزدهای بازیکنان در داخل کشور قرار می‌گیرد.

همان‌طور که مشاهده می‌شود عامل نخست سبب افزایش حقوق دریافتی نیروی انسانی فعال در ورزش نسبت به سایر صنایع و عامل دوم موجب نزدیکی هرچه بیشتر نرخ دستمزدهای ورزشکاران به نرخ‌های بین‌المللی نسبت به دیگر صنایع می‌شود. در نتیجه دستمزدهای بازیکنان و کادر فنی باشگاه پرسپولیس با وجود چنین پتانسیلی، دور از انتظار و غیر واقع به نظر نمی‌رسد. نکته مهم دیگر عادلانه بودن یا نبودن چنین دستمزدهایی است. فی‌الواقع عدالت به معنای برابری نیست، عدالت می‌تواند تمامی وضعیت‌هایی را که در شرایط بازار رقابتی با رعایت قوانین و قواعد بازی محقق شده باشد، شامل شود در نتیجه دستیابی به چنین دستمزدهای کلان با رعایت قواعد بازی، عادلانه است (لازم به ذکر است که دخالت دولت در این بازار، تنها برای بازیکنان پرسپولیس که عمدتا امکان اشتغال در خارج از کشور را هم دارند، به مثابه مخدوش‌سازی رقابت موجود در این بازار نیست). متاسفانه آنچه در رسانه ملی و برخی از اظهارنظرها نادیده گرفته شده، حقوق آدمی و قراردادهایی است که با تغییر برخی از مدیران نادیده گرفته می‌شود. امری که می‌تواند به ایجاد نااطمینانی در فضای کسب‌و‌کار و به‌خصوص صنعت ورزش کشورمان دامن زند؛ چه بسا این نوع نگرش به بازیکنان فوتبال منجر به تخریب و فرار برخی از سرمایه‌های موجود شود. امیدواریم در وضعیت کنونی کشور که نیازمند بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌ها هستیم برای دستیابی به اهداف و وعده‌هایمان به تخریب دیگران، سرمایه‌های موجود و فضای کسب‌و‌کار کشورمان دامن نزنیم.

سپهر استیری

دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد توسعه دانشگاه فردوسی مشهد