فرهادی پدیده سینمای ایران در دهه ۸۰

با هر متر و معیاری به سینمای ایران در دهه ۸۰ بنگریم و مثلا شاخص هایی چون فیلمنامه و کارگردانی یا بازیگری و روایت و عناصر بیرونی تر مانند موفقیت و درخشش در جشنواره های داخلی و …

با هر متر و معیاری به سینمای ایران در دهه ۸۰ بنگریم و مثلا شاخص هایی چون فیلمنامه و کارگردانی یا بازیگری و روایت و عناصر بیرونی تر مانند موفقیت و درخشش در جشنواره های داخلی و خارجی را ملاک قرار دهیم نمی توانیم از اصغر فرهادی و آثارش به راحتی بگذریم. او کارگردان جوانی بود که از سریال " روزگار جوانی" به عنوان نویسنده آغاز کرد تا به افتخار و شهرت جهانی با "جدایی نادر از سیمین" رسید. او در حالی به دریافت جوایز بین المللی به خاطر دو فیلم درباره الی و جدایی نادر از سیمین نائل شد که سینمای ایران خیلی وقت بود درعرصه های جهانی، ندرخشیده بود. بیشترین افتخارات سینمای ایران در دهه ۸۰ به آثار اصغر فرهادی برمی گشت.

وی در این دهه با آفرینش ۵ اثر هنری کارنامه پربارتری نسبت به هم نسلان و حتی پیشکسوتان خود داشته و در این یک دهه ره صد ساله را طی کرد تا جایی که با عنوان سینمای اصغر فرهادی از وی به عنوان فیلم ساز مولف یاد می کنند. فارغ از نوع نگاه فرهادی به سینما و مهارت او در قصه گویی و بازی گرفتن از بازیگران و جزیی پردازی و توانایی در اجرا باید او را فرزند زمانه خود دانست که با درک عمیق و دقیق از روح حاکم بر نظام اجتماعی و بازنمایی دغدغه ها و کشمکش های اخلاقی این دوره تاریخی توانست تصویر روشن و مستندی از زندگی مردم به ویژه طبقه متوسط که در این دوره به رشد و بالندگی و گستردگی و ثبات بیشتری رسیده بود ارائه دهد و روایتی جامعه شناختی- روانشناختی از جامعه ایرانی در دهه ۸۰ به تصویر بکشد که اگرچه به ظاهر درگیر سیاست و اقتصاد بود اما بحران های اخلاقی و فردی در لایه های عمیق تر آن، جاری و ساری بود. نقطه عطف این کارنامه بدون شک شاهکاری به نام " درباره الی " بود.

فیلمی که تحسین همگان را برانگیخت و برعکس جدایی نادراز سیمین، طیف های مختلفی از منتقدان و صاحب نظران برآن مهر تایید زدند. جالب اینکه سه گانه اصغر فرهادی یعنی "چهارشنبه سوری"، "درباره الی" و"جدایی نادر از سیمین" که بر محور دروغ و تردید قرار داشت در جشنواره بین المللی فیلم فجر به عنوان فیلم انتخابی و برگزیده مردم و منتقدان معرفی شد تا ثابت شود که فرهادی نه فیلمساز گیشه محور است نه کارگردان فیلم های خاص و روشنفکرانه! پاشنه آشیل او را باید در مهارت شگفت انگیزش در قصه گویی و توانایی عجیبش در جزئیات این داستان گویی دانست. او هم قصه های خوب می گوید و هم خوب قصه می گوید. درک عمیق از دغدغه زمانه و روایت دقیق از قصه این زمانه، راز موفقیت اصغر فرهادی در سینماست. درباره الی صرفا درباره الی و سپیده و شخصیت های دیگر قصه نبود، درباره قضاوت و داوری و دروغ و خیانت نبود، جدایی نادر از سیمین فقط درباره طلاق و تردید و بی اعتمادی و... نبود; درباره جامعه ایرانی در دهه ۸۰ بود و اینکه او توانست سینما را به آیینه ای تمام قد از زندگی و آدمی در این عصر تاریخی بدل کند. سینمای او تصویرجذابی بود از قصه ها و واقعیت ها.

نویسنده : سید رضا صائمی