جو در حال تبخیر سیاره ای دور

در رصدی که با کمک تلسکوپ فضایی هابل صورت پذیرفت اتمسفری از جنس هیدروژن بسیار داغ در اطراف این سیاره آشکار شد که در حال تبخیر در محیط اطراف خود است در اثر این تبخیر بخشی از این جو هیدروژنی همانند دنباله ای در امتداد این سیاره امتداد یافته و ظاهری دنباله دار مانند به این سیاره بخشیده است در زمین نیز اتفاق مشابهی در حال رخ دادن است و بخشی از گاز های هیدروژن جو زمین دراثر تابشهای خورشیدی از جو زمین فرار می کنند البته سرعت این فرار در مقابل سیاره مورد بحث بسیار ناچیز است

هابل موفق به رصد تخیر جو یک سیاره فراخورشیدی شد.

اخترشناسان با کمک تلسکوپ فضایی هابل موفق به رصد غیر مستقیم جو سیاره ای فراخورشیدی شدند که در اثر نزدیکی به ستاره مادر خود ، جو هیدروژنیش را به سرعت از دست می دهد.این سیاره به خانواده ای از سیارات فراخورشیدی تعلق دارد که آنها را نوع " مشتری داغ " (hot Jupiter) می نامند این سیارات گازی غول پیکر همچون پروانه ای که گرد شمعی به پرواز در آیند و به آن جذب شوند ، در فاصله نزدیکی به دور ستاره اصلی خود می چرخند . این سیاره سوزان که HD ۲۰۹۴۵۸b نام دارد تنها ۷ میلیون کیلومتر از ستاره خورشید مانند خود فاصله دارد . در رصدی که با کمک تلسکوپ فضایی هابل صورت پذیرفت اتمسفری از جنس هیدروژن بسیار داغ در اطراف این سیاره آشکار شد که در حال تبخیر در محیط اطراف خود است. در اثر این تبخیر بخشی از این جو هیدروژنی همانند دنباله ای در امتداد این سیاره امتداد یافته و ظاهری دنباله دار مانند به این سیاره بخشیده است.در زمین نیز اتفاق مشابهی در حال رخ دادن است و بخشی از گاز های هیدروژن جو زمین دراثر تابشهای خورشیدی از جو زمین فرار می کنند . البته سرعت این فرار در مقابل سیاره مورد بحث بسیار ناچیز است.

این سیاره هر ۵/۳ روز یکبار ستاره مادر را دور می زند که این نشان از فشردگی مدار این سیاره دارد. یک تیم بین المللی از اخترشتناسان موسسه اخترفیزیک پاریس به رهبری آلفرد ویدال مجار (Alfred Vidal-Madjar) با کمک ابزارهای تلسکوپ فضایی هابل موفق به استنتاج این نتایج شده اند وی در گفتگویی اعلام کرد که از رصد این جو کش آمده که تا ۲۰۰۰۰۰ کیلومتر در اطراف سیاره گسترش یافته بود متحیر شده است. به دلیل نزدیکی بسیار زیاد این سیاره به ستاره مادر خود هابل نمی تواند مستقیما از آن تصویر برداری کند با وجود این هنگامیکه این سیاره از مقابل قرص ستاره خود گذر می کند پرتوهای ستاره مادر در خلال عبور از جو سیاره منحرف شده و علایمی از ساختارهای جوی سیاره را در خود ذخیره می کنند. نظیر این اتفاق را هنگام غروب خورشید مشاهده می کنیم که این اتفاق سبب قرمز شوندگی قرص خورشید می شود. دانشمندان با بررسی طیف نور رسیده از ستاره در خلال گذر سیاره از مقابل آن که با کمک طیف نگار تلسکوپ فضایی هابل (STIS) میسر شد ، موفق به کشف حالت قطره مانندی از گاز هیدروژن در اطراف سیاره شدندکه این نشان از فرار هیدروژن از جو این سیاره داشت. گازهای درون جو خارجی سیارات در اثر گرمای ناشی از ستاره های نزدیک تا آن حد گرم می شوند که می توانند از دام گرانش سیاره بگریزند بر طبق محاسبت انجام شده نرخ فرار گاز هیدروژن از جو این سیاره ۱۰۰۰۰ تن در ثانیه است و البته احتمال دارد این مقدار بسیار بیش از این حد باشد.

سیارات گونه مشتری داغ ، غولهای گازی بزرگی هستند که در نواحی خارجی سیستم ستاره ای خود شکل گرفته و بعدا به سمت ستاره اصلی جذب شده اند . نزدیکترین فاصله مداری این سیارات که تا کنون شناخته شده است ۷/۵ میلیون کیلومتر است و دارای دوره تناوب مداری حداقل ۳ روز هستند. کشف این جو گریزان ، شاید بتواند توضیحی ارایه دهد که چرا این سیارات ستاره مرکزی خود را در زمان کوتاهتری دور نمی زنند. HD ۲۰۹۴۵۸۵b با قطری معادل ۳/۱، برابر قطر مشتری، تنها دو سوم آن جرم دارد و در مداری به دور ستاره اصلی خود می گردد که تنها یک هشتم قطر مدار سیاره عطارد طول دارد. ستاره مادر این سیاره ستاره ای خورشید گون است که با قدر ۷ در صورت فلکی فرس اعظم قرار گرفته و با کمک یک دوربین دوچشمی می توانید آن را رصد کنید. این ستاره ۱۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد .

این سیاره در سال ۱۳۷۸ خورشیدی مورد توجه اختر شناسان قرار گرفت ،چرا که برای اولین بار دانشمندان توانستند با استفاده از پدیده گذر سیارات از مقابل قرص ستاره ها این سیاره را کشف کنند . در سال ۱۳۸۰ نیز بار دیگر این ستاره و سیاره همدمش مورد توجه قرار گرفتند . در آن سال هابل توانست در بخشهایی از جو این سیاره مولکول سدیم پیدا کند و بنابراین این سیاره نخستین سیاره فرا خورشیدی شد که جو آن مورد بررسی قرار گرفته بود . هم تکنون برای بار دگر این سیاره فرا خورشیدی کههمچون پروانه ای گرد ستاره اصلی خود می گردد در کانون توجه اخترشناسان به خصوص سیاره شناسان قرار گرفته است.